بررسی و تحلیل عملکرد زنان عصر صفوی در ترویج علوم و مراکز علمی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: زنان به عنوان نیمی از جمعیت مؤثر جامعه همواره در جنبه های گوناگون زندگی اجتماعی حضوری فعال دارند. چنانچه یکی از عرصه هایی که زنان در آن تأثیرگذار هستند، توجه به علم آموزی و ترویج آن است. در دوره صفوی نیز با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم، زنان به مسائل علمی و آموزشی توجه بسیار داشتند و با وجود عدم حضور محسوس در سطح جامعه، به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر این فعالیت ها تأثیرگذار بودند. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسی و تبیین عملکرد زنان عصر صفوی در توسعه و ترویج علوم و مراکز علمی است. روش: روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای انجام شده است. ابزار اصلی پژوهش، استناد به منابع دوره صفوی می باشد. در نهایت، بر پایه یافته های حاصل از منابع استنتاج، تبیین و تحلیل به عمل آمده است. این پژوهش وضعیت زنان را در قالب دو گروه زنان درباری و زنان عادی مورد واکاوی قرار داده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که زنان این عصر تحت تأثیر روحیه مذهبی و باورهای قلبی خود، با تخصیص بخشی از دارایی خود برای امور فرهنگی – مذهبی و کارهای عام المنفعه از جمله تأسیس نهادهای آموزشی، برگزاری محافل علمی و ادبی، وقف کتب و اموال، ترویج و تعلیم علوم در ابعاد گوناگون در توسعه و ترویج علوم و مراکز علمی دوره صفوی تأثیرگذار بودند، به گونه ای که تعداد زیادی از نهادهای آموزشی عصر صفوی به همت این زنان دایر شده است. نتیجه گیری: زنان همواره در طول تاریخ در عرصه های گوناگون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تأثیرگذار بوده اند؛ به طوری که در دوره صفوی با توجه به شرایطی سیاسی و مذهبی، در عرصه علم آموزی و ترویج آن حضور فعالی داشتند. آنان در این دوره با توجه به با انگیزه های شخصی و دسترسی به امکانات مالی و حکومتی و با علایق خویش اقدام به ترویج علوم و گسترش مراکز علمی می کردند.Investigating and Analyzing the Performance of Safavid Era Women in Promoting Science and Scientific Centers
Introduction: Women as half of the effective population of the society, they always have an active presence in various aspects of social life. If one of the fields in which women are influential is paying attention to learning and promoting it. In the Safavid period, due to the prevailing political and social conditions, women paid a lot of attention to scientific and educational issues, and despite not having a noticeable presence at the level of society, they had a direct and indirect influence on these activities. Based on this, the aim of the current research is to investigate and explain the position and role of women in the Safavid era in the development and promotion of science and scientific centers.
Methods: The research method in this research is historical-analytical and data collection is done by library method. The main research tool is citing the sources of the Safavid period. Finally, based on the findings from the sources, inferences, explanations and analyzes have been made. This research has analyzed the status of women in the form of two groups of court women and ordinary women.
Findings: The findings of the research show that the women of this era, under the influence of their religious spirit and heart beliefs, by allocating a part of their property for cultural-religious affairs and public works, including establishing educational institutions, holding scientific circles and literature, endowment of books and property, promotion and teaching of sciences in various dimensions were influential in the development and promotion of sciences and scientific centers of the Safavid era, so that a large number of educational institutions of the Safavid era were established by the efforts of these women.
Conclusion: Throughout history, women have always been influential in various political, social and cultural fields; So that in the Safavid period, according to the political and religious conditions, they had an active presence in the field of learning and promoting science. In this period, according to their personal motivations and access to financial and governmental facilities and with their own interests, they promoted science and expanded scientific centers.
تبلیغات
