شناخت های جهت دهنده میل به کمال از دیدگاه قرآن با تمرکز بر اندیشه آیت الله محمد تقی مصباح یزدی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بی شک انسان فطرتاً«کمال خواه» و دائماً به دنبال بهبود وضع موجود خویش است. عوامل گوناگونی این میل را سمت وسو می دهند؛ چراکه این میل ممکن است در مسیر صحیح خود، یعنی کمال واقعی، قرار گیرد و یا به سمت کمال پنداری جهت دهی شود. این مقاله، با هدف ایده پردازی و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و تبیین نقش شناخت های جهت دهنده میل به کمال با تأکید بر اندیشه علامه مصباح یزدی(ره) پرداخته است. نتایج به دست آمده عبارتند از: 1) توجه به این شناخت ها زمینه ساز برگزیدن مصداق صحیح کمال، شناسایی مسیر صحیح رسیدن به آن و نهایتاً رسیدن به کمال حقیقی انسان است. سه دسته شناخت، یعنی شناخت های فطری، عقلانی و وحیانی، هریک به طریقی، در جهت دهی میل به کمال مؤثرند؛ 2) شناخت فطریِ خداوند، سبب ایجاد گرایش به خداوند و خضوع در برابر او و نیز دوری گزینی از هواهای نفسانی می شود. نیز الهام فطری فجور و تقوا، کلیات رابطه اعمال با سعادت و شقاوت آخرتی را در نهاد انسان به ودیعت می گذارد؛ 3) عقل با حرکت بین معلومات و مجهولات، به شکوفایی میل به کمال و نیز پذیرش وحی الهی کمک می کند. شناخت عقلی خداوند، نبوت، عصمت و معاد، مقتضی شناخت راه صحیح کمال و عوامل آن است؛ 4) شناخت وحیانی نیز با بیان مصداق کمال نهایی و راه رسیدن به آن، با استفاده از روش های بشارت و انذار و بیان پیامدهای مثبت یا منفیِ رفتارهای دنیایی انسان در جهان آخرت، در جهت دهی به کمال طلبی انسان مؤثر است.The Modes of Knowledge Directing the Human Desire for Perfection from the Perspective of the Holy Qur’an: With an Emphasis on the Thought of Allama Mesbah Yazdi
Undoubtedly, human beings are inherently perfectionists and seek to improve their current state. Various factors guide this desire, as it may either follow its true path—leading to real perfection—or be diverted toward an illusory perfection. This article, with the aim of ideation and using a descriptive-analytical method, examines and elucidates the role of cognitions that direct the desire for perfection, with an emphasis on the thought of Allama Mesbah Yazdi. The results obtained are as follows: 1) Paying attention to these cognitions paves the way for selecting the correct exemplification of perfection, identifying the right path to achieve it, and ultimately reaching the true perfection of human beings. Three categories of cognitions—namely, innate, rational, and revealed cognitions—each play a role in directing the aspiration for perfection in their own way. 2) The innate knowledge of God causes the development of a tendency toward God, humility before Him, and a distancing from worldly desires. Additionally, the innate inspiration of corruption and piety instills in human nature the general understanding of the relationship between actions and the ultimate happiness or misery in the afterlife. 3) The intellect, through its movement between known and unknown, helps the flourishing of the aspiration for perfection and the acceptance of divine revelation. The intellectual knowledge of God, prophethood, infallibility, and the afterlife necessitates the knowledge of the correct path to perfection and its factors. 4) Revealed knowledge, by presenting the exemplification of ultimate perfection and the path to achieve it, through the methods of glad tidings and warning, and by outlining the positive or negative consequences of worldly actions in the afterlife, plays a role in directing human aspiration for perfection.
تبلیغات
