پایش تحولات نظام کاربری و پوشش زمین با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای (مورد مطالعه: زیرحوضه آبریز کوهپایه-سگزی در ایران مرکزی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
زمین بستر تمامی فعالیت های انسان و یکی از نهاد های اثربخش در نظام های تولید و دستیابی به پایداری توسعه به شمار می رود. از سوی دیگر با بروز تحولات اجتماعی و اقتصادی در جوامع انسانی و بهره برداری نامتعارف از منابع، شرایط ناپایداری زمین تشدید می یابد. سنجش تحولات بهره برداری از زمین با موضوعاتی همچون نظام کاربری زمین و پوشش اراضی و الگوهای پایش همراه است. الگوهای کاربری زمین و پوشش اراضی، با فراهم سازی پایش و شناخت روند تحولات نظام بهره برداری از طریق بکارگیری فنون سنجش از دور، امکان اصلاح و تغییر سیاست گذاری، مدیریت مطلوب و آینده نگاری منابع محیطی را تسهیل می نماید. هدف این پژوهش، پایش تحولات نظام LULC در زیرحوضه آبریز کوهپایه-سگزی با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای در دوره زمانی 2000 الی 2023 میلادی (1379-1402 خورشیدی) و به روزرسانی اطلاعات مکانی است. نتایج ارزیابی نقشه های نظام کاربری و پوشش اراضی با بهره گیری از الگوریتم درخت تصمیم گیری نشانگر افزایش وسعت بیش از 97 درصد اراضی ساخته شده، 173 درصد اراضی مرتع، 230 درصد عرصه های آبی، 72 درصد اراضی کشاورزی و کاهش وسعت بیش از 14 درصد از اراضی بایر است. البته 913 هکتار از اراضی بایر، 244 هکتار از اراضی مرتع، 44 هکتار از اراضی کشاورزی و 155/0 هکتار از عرصه های آبی به اراضی ساخته شده تغییر یافته است. پایداری منابع محیطی به ویژه کاهش روند تغییر کاربری و پوشش اراضی و تثبیت نظام بهره برداری مستلزم اعمال مدیریت مطلوب از منابع با بکارگیری الگوهای حفاظت از زمین با مشارکت و توانمند سازی جوامع محلی روستایی است.Monitoring Changes in Land Use and Land Cover Using Satellite Imagery (Case Study: Kuhpayeh-Segzi Sub-basin in Central Iran)
Land is the basis of most human activities, production systems, and achieving sustainable development. On the other hand, with social and economic changes and unconventional resource exploitation, land instability conditions are intensifying. Measuring land use changes requires examining issues such as land use system, land cover, and monitoring patterns. Land use and land cover patterns, by providing monitoring and understanding the process of changes in the exploitation system through the use of remote sensing techniques, facilitate the possibility of reforming and changing policymaking, optimal management, and future planning of environmental resources. The aim of the present study is to monitor the changes in the LULC system in the Kuhpayeh-Segzi sub-basin using satellite images in the period 2000 to 2023 and update spatial information. The results of the evaluation of the land use and land cover maps using the Decision Tree Algorithm indicate an increase in the area of more than 97% of built-up land, 173% of rangeland, 230% of irrigated areas, 72% of agricultural land, and a decrease in the area of more than 14% of barren land. In this process, 913 hectares of barren land, 244 hectares of rangeland, 44 hectares of agricultural land, and 0.155 hectares of irrigated areas have been converted into built-up land. Sustainability of environmental resources, especially reducing the trend of land use and land cover change and stabilizing the exploitation system, requires the implementation of optimal resource management and the application of land protection models with the participation and empowerment of local rural communities.
تبلیغات
