نقد دیدگاه آیت الله سیستانی در حوزه اعتبار و اعتباربخشی کامل الزیارات
آرشیو
چکیده
گواهی ابن قولویه در مقدمه کتاب کامل الزیارات، ریشه پیدایش سه دیدگاه کلان در توثیق روایان این کتاب شده است: برخی آن را دلیل بر وثاقت تمام راویان دانسته اند؛ برخی دیگر وثاقت مشایخ بی واسطه را با آن اثبات کرده اند؛ و بعضی مثل آیت الله سیستانی نیز معتقدند این مقدمه، دلالتی بر وثاقت مشایخ ابن قولویه ندارد؛ چه مشایخ باواسطه، و چه مشایخ بی واسطه. ازاین رو در این نگاه، شهادت مذکور فایده ای رجالی را به دنبال ندارد. ولی این دیدگاه خلاف ظاهرِ شهادت ابن قولویه است؛ چه اینکه این مقدمه ظهور در وثاقت دارد و دست کم می تواند به عنوانِ قرینه ای قوی، در حوزه اعتباربخشی، نقش آفرین بوده و وثاقت راویان بی واسطه را به اثبات رساند؛ گرچه این مهم، حتی بدون توجه به مقدمه کتاب، با توجه به جایگاه ابن قولویه و فقاهت ایشان نیز قابل اثبات است. از سوی دیگر از آنجا که در باور آیت الله سیستانی افزون بر سند، متن روایت هم باید با روح شریعت هماهنگ باشد، ایشان اعتبار برخی از روایات این کتاب را به لحاظ مضمونی، قابل تأمل دانسته است. ازاین رو ایشان برخی از روایات طولانی درباره ثواب زیارت حضرت سید الشهدا (علیه السلام) را نامعتبر، و مجعول با انگیزه های خیرخواهانه می داند. اما این سخن نیز استواری لازم را ندارد؛ چون نه تنها چنین روایاتی در دیگر کتب نیز آمده است؛ بلکه هیچ گونه غرابتی که موجب عدم اعتبار شود، وجود ندارد.مراجعه لرأی آیه الله السّیستانی فی مجال اعتبار کامل الزّیارات وتوثیقه
لقد أصبحت شهاده ابن قولویه فی مقدّمه کامل الزّیارات أصلًا لظهور ثلاث وجهات نظر کبرى فی توثیق رواه هذا الکتاب: فقد اعتبرها البعض حجّه على وثاقه جمیع الرّواه؛ وأثبت بها آخرون وثاقه المشایخ المباشرین؛ و یرى البعض مثل آیه الله السّیستانی أنّ هذه المقدّمه لا تدلّ على وثاقه مشایخ ابن قولویه؛ لا المباشرین منهم ولا غیرهم. فمن هذا المنطلق فإنّ الشّهاده المذکوره لا تترتّب علیها فائده رجالیّه. لکن هذا الرّأی یخالف ظاهر شهاده ابن قولویه؛ لما فی هذه المقدّمه من ظهور فی الوثاقه ولااقلّ من أن تؤدّی دورًا کشاهد قوی فی مجال التّوثیق وإثبات وثاقه الرّواه المباشرین؛ وإن کان یمکن إثبات هذا الأمر بالنّظر إلى مکانه ابن قولویه وفقهه أیضًا حتّی من دون اعتناء بهذه المقدّمه. ومن ناحیه أخرى وبما أنّ آیه الله السّیستانی، یعتبر بالإضافه إلی السّند ضروره تماسک نصّ الروایه مع روح الشّریعه، فإنّ لدی سماحته تأمّلات فی اعتبار بعض الرّوایات الوارده فی هذا الکتاب من ناحیه المحتوى. ولذلک فهو یرى أنّ بعض الأحادیث الطویله حول فضل زیاره سید الشّهداء(علیه السلام) غیر معتبره وموضوعه بدوافع خیریّه. لکن هذا القول أیضًا لا یتمتّع بالقوام اللازم؛ لأنّ مثل هذه الرّوایات بالإضافه إلی وجودها فی کتب أخرى؛ فإنّه لیست هناک غرابه تسبّب عدم اعتبارها.
تبلیغات
