درخت حوزه‌های تخصصی

افزایش روزافزون هزینة نشریه های چاپی از یک­سو، لزوم دسترسیِ به موقع به آنها، و تکمیل آرشیو نشریه ها از سوی دیگر، کتابخانه­ها را به سمت انتخاب کارگزاری سوق می­دهد که بتواند نشریه ها را در کوتاه­ترین زمان ممکن و با قیمت مناسب تهیه کند. انتخاب کارگزار مناسب، چالشی است که بسیاری از کتابخانه­ها با آن روبرو هستند. هدف پژوهش حاضر، بررسی عملکرد کارگزاران نشریه های ادواری چاپی لاتین در سطح کشوراز دیدگاه کارشناسان سفارشهای کتابخانه­های دانشگاهی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، براساس ملاکهای کیفیت خدمات، میزان انعطاف­پذیری، سرعت عمل و توانایی کارگزاران در تهیه نشریه هاست. پژوهش حاضر به روش پیمایشی بوده و گردآوری داده­ها به کمک پرسشنامه صورت گرفته است. تجزیه و تحلیل داده­ها به شیوة توصیفی و تحلیلی و به کمک بستة نرم­افزاری علوم اجتماعی (SPSS)انجام شد. نتایج حاصل نشان داد کارگزاران به لحاظ ملاکهای مورد بررسی اختلاف معنا­داری با هم دارند و در چند گروه مختلف قرار گرفتند

هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای مقالات با موضوع «ترویج کتابخوانی» و «کتابخانه های کودکان» در مجلات تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی (منتشر شده در سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۷) انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش تمام مجلات تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی است که شامل ۷ عنوان نشریه می باشد. یافته ها: بررسی تعداد کل مقالات منتشر شده توسط نشریات تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی نشان داد که ۱۴۲۹ عنوان مقاله در طی سال های پژوهش در این نشریات منتشر شده که ۵۲ عنوان از مقالات (۶/۳ درصد) به موضوع ترویج کتابخوانی و ۲۷ عنوان از مقالات (۸/۱ درصد) به موضوع کتابخانه های کودکان پرداخته اند که از این بین ۷۵ مقاله (۹/۹۴ درصد) تالیف و ۴ مقاله (۱/۵ درصد) ترجمه است. از مجموع مقالات مرتبط با مقوله های کتابخوانی و کتابخانه های کودکان در نشریات تخصصی حوزه کتابداری و اطلاع رسانی، ۳۷ مقاله (۸/۴۶ درصد) پژوهشی، ۲۱ مقاله (۶/۲۶ درصد) تحلیلی، ۲ مقاله (۵/۲ درصد) مروری و ۱۹ مقاله (۱/۲۴ درصد) گردآوری می باشد. اصالت/ارزش: توجه به موضوع کتابخوانی و کتابخانه های کودکان از مسائل مهم در رشته کتابداری و اطلاع رسانی است که فقدان آثار پژوهشی در موضوعاتی از این دست بیانگر توجه اندک به آن می باشد و پژوهش حاضر از این جهت حائز اهمیت است.

پژوهش حاضر، میزان و چگونگی استفاده از اینترنت در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه کابل، عوامل مؤثر بر استفاده و نیز موانع و مشکلات استفاده از اینترنت را به عنوان عوامل بازدارنده بررسی میکند. نمونه آماری این پژوهش را 325 نفر دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه کابل تشکیل میدهند که به طور تصادفی انتخاب شدند. نتایج نشان داد 72% دانشجویان دانشگاه کابل از اینترنت استفاده میکنند. این کاربران بیشتر با هدف یافتن اطلاعات علمی و تخصصی، دست یافتن به اطلاعاتی که در منابع دیگر یافت نمیشود و انجام تکلیفهای درسی، از اینترنت استفاده میکنند. همچنین، ثابت شد بین میزان ساعتهای استفاده از اینترنت، مهارتهای اینترنتی دانشجویان و میزان تجربة استفاده از اینترنت، تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین میزان ساعتهای استفاده و شرکت در دوره های آموزشی اینترنت دانشگاه، نوع سکونت دانشجویان، داشتن رایانه شخصی و جنسیت کاربران، رابطه معناداری وجود ندارد. کمبود تعداد رایانه به نسبت دانشجویان، دسترسی نداشتن به اینترنت در همه دانشکده ها و سرعت کم اتصال، از جمله عوامل بازدارنده استفاده از اینترنت در داخل دانشگاه کابل و هزینه و قیمت زیاد دسترسی به اینترنت، نبود برق دائمی در کابل و سرعت کم اتصال به اینترنت، از جمله موانع و عوامل بازدارنده استفاده از اینترنت در خارج از دانشگاه کابل اعلام شده است

هدف این پژوهش، سنجش هوش سازمانی کارکنان کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و آستان قدس رضوی است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به روش پیمایشی ـ تطبیقی بین جامعه ای مشتمل بر 100 نفر (47 نفر از کتابداران کتابخانه آستان قدس رضوی و 53 نفر از کتابداران کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد) انجام شد. ابزار پژوهش پرسشنامه ای براساس هفت مهارت «کارل آلبرخت» میباشد. «کارل آلبرخت» برای پاسخگویی و جلوگیری از کندذهنی گروهی، از عنوان هوش سازمانی استفاده ومدلی را ارائه میکند که دارای هفت بعد است: چشم انداز استراتژیک، سرنوشت مشترک، میل به تغییر، اتحاد و توافق، روحیه، کاربرد دانش و فشار عملکرد. هر یک از این بُعد ها، یکی از فرضیه های پژوهش است. فرضیة اصلی پژوهش این است که بین هوش سازمانی در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و هوش سازمانی در کتابخانه آستان قدس رضویتفاوت معناداری وجود ندارد. این فرضیه تأیید شد و فرضیه های فرعی پژوهش یعنی «چشم انداز استراتژیک در کتابخانه دانشگاه فردوسی مشهد با کتابخانه آستان قدس مشابه است»، رد میشود و فرضیه اعتقاد به سرنوشت مشترک در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و کتابخانه آستان قدس رضوی تأیید و در مورد عملکرد کارکنان در خصوص میل به تغییر، مشابه بودن این دو کتابخانه را در این مورد تأیید میکند. روحیه کارکنان در هر دو کتابخانه اختلاف معناداری ندارد و این فرضیه نیز تأیید شد. میانگین شاخص اتحاد و توافق کارکنان در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد و کارکنان کتابخانه    آستان قدس رضوی این مشابهت را تأیید میکند. فرضیه «کاربرد دانش» در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد وکتابخانه آستان قدس رضوی تأیید شد. برخورد مدیران در رابطه با عملکرد کارکنان در هر دو کتابخانه مورد پژوهش، مشابه است

اندازه­گیری مؤثر و تجزیه و تحلیل دقیق کیفیت خدمات، نخستین گام ضروری برای ارتقای عملکرد کتابخانه­ها و مراکز اطلاع­رسانی و در نتیجه بهبود شیوه­های خدمات­رسانی در این مراکز است. پژوهش حاضر با به­کارگیری شبکه­های عصبی مصنوعی به عنوان یک ابزار قدرتمند در مدل­سازی روابط غیرخطی، تأثیر استفاده از داده ­های به ­دست آمده از ادراکها و انتظارهای مشتریان و چگونگی استفاده از آنها را در کتابخانه مرکزی دانشگاه یزد تشریح میکند. در این مطالعه، با استفاده از پرسشنامه استاندارد لایب­کوآل، ادراکها و انتظارهای دانشجویان دانشگاه یزد از کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه مرکزی دانشگاه سنجیده و نتایج به ­دست آمده به­ وسیلة شبکه­های عصبی مصنوعی تجزیه و تحلیل شده است. نتایج این پژوهش نشان می­ دهد مدل شکاف (تفاوت ادراکها و انتظارها)، نسبت به مدل ادراکها یا مدل عملکرد، توانایی بیشتری در سنجش کیفیت خدمات دارد. این موضوع تأییدکننده نقش مثبت انتظارها در سنجش کیفیت خدمات کتابخانه­ های دانشگاهی است. همچنین، استفاده از مجموع اطلاعات مربوط به ادراکها و انتظارها به عنوان ورودی در شبکه ­های عصبی مصنوعی، نتایج بهتری نسبت به دو مدل قبل به­دست می­ دهد، که این نشان­دهنده وجود مدلهای بهتر برای سنجش کیفیت خدمات، در صورت استفاده از رویکردهای جدید مانند شبکه­های عصبی مصنوعی است

هدف: تعیین میزان رضایت شغلی مدیران در کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در مراکز استان ها می باشد. روش: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته و جامعه آماری، همه مدیران کتابخانه های عمومی در مراکز استان ها به تعداد 189 نفر است. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، میانگین رضایت شغلی مدیران کتابخانه های عمومی 54/81 (حد مطلوب= 135) است. اما با توجه به اینکه متوسط میانگین رضایت شغلی در این پژوهش 81 میباشد، رضایت شغلی مدیران مورد مطالعه از حد متوسط اندکی بالاتر است. میانگین رضایت شغلی در ابعاد امکانات مادی و رفاهی شغل با میانگین 47/8 (متوسط میانگین=12)، خودشکوفایی با میانگین 80/14 (متوسط میانگین=18) و ماهیت شغلی با میانگین 94/20 (متوسط میانگین= 21) پایین تر از حد متوسط، و میانگین رضایت شغلی در ابعاد رفتار مدیران ارشد با میانگین 41/15 (متوسط میانگین=12)، روابط متقابل با میانگین 55/11 (متوسط میانگین=9) و ثبات شغلی با میانگین 44/9 (متوسط میانگین=9) بالاتر از حد متوسط است. فرضیه 1 مبنی بر این که رضایت شغلی مدیران از بُعد امکانات مادی و رفاهی شغل به نحو معنیداری کمتر از ابعاد دیگر است، تایید شد اما فرضیه 2 مبنی بر وجود تفاوت معنیدار بین میانگین رضایت شغلی کتابداران بر حسب رشته تحصیلی مورد تایید قرار نگرفت. اصالت/ارزش: این پژوهش برای آگاهی از رضایت شغلی مدیران در کتابخانه های عمومی است، همچنین مسائل اساسی را در رشته کتابداری و اطلاع رسانی مطرح می کند که نیاز به پژوهش های عمیق تر را می طلبد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تولیدات علمی اعضای هیات علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز طی سال های 1381-1386 انجام شده است. روش: این پژوهش با روش پیمایشی انجام شده است. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه گردآوری شده و از روش های آماری مثل توزیع فراوانی و درصد فراوانی در قالب جدول و نمودار و از فرمول خیدو جهت تجزیه و تحلیل روابط بین متغیر ها استفاده شده است. جامعه پژوهش 137 نفر عضو هیات علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز است که 106 نفر از آن ها پرسشنامه ها را تکمیل کردند. یافته ها: نتایج نشان میدهد که بیش ترین درصد مقاله های تالیفی مربوط به سال 1385، و بیش ترین درصد کتاب های تالیفی، آثار ارائه شده در مجامع ملی و بین المللی و طرح های پژوهشی پایانیافته مربوط به سال 1386 است. از نظر انواع تولیدات علمی در سال های مورد پژوهش، 62 مورد کتاب تالیفی، 28 مورد کتاب ترجمه ای، 368 مورد مقاله تالیفی در مجله های داخلی، 17 مورد مقاله ترجمه شده در مجله های داخلی و 25 مورد مقاله چاپ شده در مجله های خارجی انجام گرفته است. همچنین در این سال ها 291 مورد آثار ارائه شده در مجامع ملی و بین المللی و 182 مورد طرح پژوهشی انجام گرفته است. آزمون فرضیه ها نشان میدهد که بین متغیرهای سن، جنس، مرتبه علمی و محل اخذ مدرک تحصیلی افراد با میزان تولیدات علمی آن ها رابطه معنی داری وجود دارد. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر سعی دارد برای اولین بار مشخص کند حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز چه سهمی از تولیدات علمی کشور را عهده دار است

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی وضعیت ارائه خدمات و ابزارهای بازیابی اطلاعات در کتابخانه های عمومی شهر سنندج است تا با آشکار شدن نقاط ضعف و قوت، در تدوین سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های آتی کتابخانه های عمومی مد نظر قرار گیرد. روش: روش پژوهش انجام شده، پیمایشی با نگرش توصیفی است. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه برای مراجعان کتابخانه ها (400 نفر)، مصاحبه با مسئولان کتابخانه ها، مشاهده حضوری و آمارهای موجود در کتابخانه ها گردآوری شده است. یافته ها: یافته های حاصل از تحقیق بیانگر عدم آشنایی کافی جامعه استفاده کننده از وظایف کتابخانه های عمومی و همچنین عدم توانایی آنها در استفاده از ابزارهای بازیابی اطلاعات به ویژه نرم افزارهای کتابخانه ای است و نیاز به وجود برنامه ریزی و ارائه خدمات بهتر در سطح محلی و سیاست گذاری مؤثرتر با توجه به نیازهای بومی توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور ضروری به نظر می رسد. اصالت/ارزش: امروزه در تحلیل معیارهای رفاه اجتماعی، میزان توسعه کتابخانه های عمومی در ردیف مسکن، آموزش، اشتغال، بهداشت و درمان قرار می گیرد و آن را یکی از شاخص های توسعه یافتگی کشورها به حساب می آورند. از سوی دیگر، بازیابی اطلاعات و منبع کارکرد اصلی کتابخانه ها است و یکی از نمادهای عملکرد مطلوب آن به شمار می رود. بنابراین بررسی کمی و کیفی ابزارهای بازیابی اطلاعات و سنجش خدمات کتابخانه ای در پیشبرد اهداف و رسالت کتابخانه های عمومی دارای اهمیت است.