درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ و سیره شناسی

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
تاریخ و سیره شناسی کلیات
تاریخ اسلام تاریخ اسلام و ایران تاریخ اسلام و عرب تاریخ تشیع تاریخ سیاسی مسلمین تاریخ کربلا تاریخ و سیره اهل بیت(ع) تاریخ و سیره پیامبران تاریخ و سیره‌ حضرت محمد(ص) سایر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۶٬۷۰۴ مورد.
۸۱.

آیین مقتل خوانی دهه اول محرم در شوشتر

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هفتم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 113 - 128

کلید واژه ها: امام حسین (ع) تعزیه شوشتر مسجد آل طیب مقتل خوانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 461 تعداد دانلود : 253
مقتل خوانی از دیرباز از مهم ترین جلوه های بیان مصائب جانسوز واقعه کربلا بوده است. روایت واقعه کربلا با هدف زنده نگاه داشتن اهداف متعالی قیام امام حسین7 علیه جور و ستم سالیان متمادی، توسط شیعیان در مناطق گوناگون ایران انجام می شده است. برای نمونه در مسجد آل طیب شهر شوشتر مقتل خوانی از دیرباز تا کنون پابرجا است. سبک مقتل خوانی خاص شوشتر، احتمالاً اولین بار توسط آیت الله آقا سید محمد مهدی آل طیب رواج یافته و هرساله در دوازده شب اول ماه محرم برگزار می شود. این سبک به مسجد آل طیب اعتبار ویژه ای بخشیده و آن را به گفته اهل فن «پایتخت مقتل خوانی خوزستان» قرار داده است. این مراسم از سوی اهالی شوشتر و شهرهای اطراف چندان مورد استقبال قرار می گیرد که مساجد، حسینیه ها، منازل، کوچه ها و خیابان های اطراف مسجد سرشار از جمعیت می شود. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی در پی بازنمایی و معرفی آیین مقتل خوانی سنتی شهر شوشتر به کمک منابع کتابخانه ای و مطالعه میدانی است.
۸۲.

بازتاب واقعهکربلا در آثار داستانی راضیه تجار

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هفتم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۲۷ 93 - 114

کلید واژه ها: امام حسین (ع) راضیه تجّار واقعه کربلا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 310 تعداد دانلود : 153
راضیه تجار از نویسندگان متعهدی است که در آثار داستانی خویش، به ترویج ارزش های دینی و مذهبی به ویژه فرهنگ شهادت و ایثار پرداخته است. او با پیوند میان واقعه کربلا و دفاع مقدس ایران در جنگ تحمیلی، ارادت خالصانه خود را به اهل بیت پیامبر(ص) به ویژه امام حسین(ع) ابراز داشته است. پژوهش حاضر با بررسی توصیفی و تحلیلی یازده اثر داستانی راضیه تجار نشان می دهد که بازتاب ارزش های دینی در آن آثار در هر دهه متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی متفاوت است.
۸۳.

صحیحین (بخاری و مسلم) و اعتماد به روایات نواصب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 37-62

کلید واژه ها: عدالت راوی نصب صحیحین راویان ناصبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 425 تعداد دانلود : 340
از شرائط قطعی اعتبار حدیث نزد اهل سنت، عدالت راوی است، یکی از اموری که بر عدالت راوی خدشه وارد می نماید نصب و عناد با اهل بیت(ع) و در رأس آنها علی(ع) است؛ در میان اهل سنت، «صحیحین» از بالاترین اعتبار برخوردارند و روایاتشان، بدون نیاز به بررسی، پذیرفته می شود. سؤال این است که آیا این شرط از عدالت راوی – که موجب اطمینان از صحت روایت است - در این دو کتاب رعایت شده است؟ انصاف و تحقیق و حتی اعتراف برخی دانشمندان اهل سنت، حاکی از عدم وجود این شرط در راویان صحیحین است. از جمله اینکه آنها، به برخی از نواصب اعتماد کرده و در صحیحین از آنها نقل حدیث نموده اند که این امر می تواند پایه های اعتماد مطلق به آنها را سست نماید. پژوهش حاضر که بر روش توصیفی – تحلیلی استوار است به بررسی این امر مبادرت نموده و با تکیه بر منابع اهل سنت، به معرفی تعدادی از راویان ناصبی در روایات صحیحین پرداخته است.
۸۴.

الگوی پردازش روایات در المنتخب طریحی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هفتم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۸ 105 - 128

کلید واژه ها: تحریفات عاشورا فخرالدین طریحی المنتخب مقتل نگاری نقد الحدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 278 تعداد دانلود : 648
المنتخب فخرالدین طریحی (979-1085 یا 1087ق) یکی از اثرگذارترین منابع بر مقاتل متأخّر و فرهنگ عزاداری است. برخی دانشمندان و محققان، ضعف این منبع را تذکر داده و گاه اشکالاتِ تاریخی برخی روایاتش را نشان داده اند ولی به نقشِ این کتاب در تحریف روایات توجه چندانی نکرده اند. از این رو تاکنون  تحقیقی درباره روشِ تحدیث طریحی در این کتاب و الگوهای حاکم بر گزارش های آن صورت نگرفته است. این پژوهش با بررسی  کتاب المنتخب طریحی نشان داده است که روایات آن بر اساس الگوهای یکسانی دچار تغییر شده اند. مهم ترین این الگوها، ایجاد پیوند میانِ روایاتِ مستقل و تلفیق آنها است. افزودن مقدّمه و پایان های داستانی به روایات، افزودن اضافات توضیحی، تغییراتِ ایدئولوژیک در متون روایات، جایگزینی نام راویان با صحابه مشهور و مورد توجّه در میانِ شیعیان از دیگر الگوهای پردازش روایات در المنتخب طریحی است. تکرار این الگوها در سرتاسر کتاب و در مواجهه با روایاتِ منابع دیگر، نشان می دهد که این تحریفات مربوط به کتاب المنتخب است.
۸۵.

جریان های تکفیری و نظم بین الملل: (برداشت و شیوه کنش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۵ ۱۴۶-۱۱۹

کلید واژه ها: نظم بین الملل تکفیریسم دولت - ملت قدرت هژمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 668 تعداد دانلود : 446
نظم بین الملل معاصر در دل مفاهیم، تعابیر و تجربه های جهان مدرن قابل فهم است. این نظم که از آن به «نظم لیبرال» هم تعبیر می شود، نمایش دهنده تعامل برقرار میان بازیگرانش است که در رأس آنها دولت - ملت قرار دارد. این نظم و این بازیگر اصلی در سده بیست و یکم از سوی هستنده ای نوظهور و نوآیین در عرصه جهانی به چالش کشیده شدند. دولت اسلامی عراق و شام (داعش) به صورت مشخص نظم بین الملل و ایده مرکزی آن، یعنی دولت - ملت را به هماوردی طلبید. نوشتار حاضر مشخصاً این فرضیه را پیش می کشد که جنبش های تکفیری نظم بین الملل مسلط را بزرگ ترین دشمن خود می دانند. کوشش نگارنده این نوشتار تبیین نگرش رادیکالیسم تکفیری در رویارویی با نظم بین الملل است. این مهم از طریق توضیح جایگاه ایده دولت - ملت در نظم بین الملل معاصر، واکاوی برداشت و فهم جریان های تکفیری از آن و شرح شیوه کنش آنها به انجام می رسد. روش شناسی این نوشتار شالوده شکنی دریدا است. واژه های کلیدی: نظم بین الملل، تکفیریسم، دولت - ملت، قدرت هژمون
۸۶.

ارزیابی صحت سنجی کتب مقاتل امام حسین (ع)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هفتم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 41 - 69

کلید واژه ها: تاریخ نگاری شیعی عاشوراپژوهی کتاب شناسی امام حسین (ع) مقتل نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 426 تعداد دانلود : 896
منابع نگارش یافته در باره مقتل امام حسین(ع) به جهت اعتبار و دقت در نقل و تحلیل یکسان نیستند. آثار موجود در این حوزه را مى توان به دو دسته کلى قابل استناد و ضعیف تقسیم کرد. دسته دیگرى نیز به نام منابع مفقود وجود دارد که در سایر منابع صرفا به نام آنها اشاره شده است. این نوشتار کوشیده است تا ضمن گونه شناسی منابع یاد شده، به معرفی و سنجش مهمترین آثار متقدم و متأخر در حوزه مقتل نگاریِ امام حسین(ع) بپردازد و با نقد آثار غیرمعتبر و ضعیف، تلاش های صورت گرفته در تدوین مقتل نگاری های جامع را تبیین کند.
۸۹.

بررسی سفرهای دریایی حج در قرون چهارم و پنجم قمری و نقش آن در توسعه و عمران بندر جده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۵ ۸۸-۶۳

کلید واژه ها: سفر دریایی حج جده سیراف صحار قرامطه خلفای عباسی خلفای فاطمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 876 تعداد دانلود : 490
مسلمانان به قصد زیارت خانه خدا، از مسیرهای مختلفی خود را به عربستان می رساندند که از سه طرف توسط دریا احاطه شده است. در قرون اول تا سوم قمری بیشتر حاجیان از مسیرهای زمینی این مسافرت را انجام می دادند. از اواخر قرن سوم قمری عواملی چون ضعف خلفای عباسی، رقابت خلفای فاطمی و عباسی و همچنین حملات قرامطه و راهزنان به کاروان های حجاج، موجب ناامنی مسیرهای زمینی می شد و زائران را دچار مشکل می کرد. تقریباً همزمان با این تحولات، شهربندر جده شکوفایی روزافزونی را تجربه می کرد. نگارندگان تحقیق حاضر با روش تحلیل تاریخی، رابطه احتمالی این متغیرها را بررسی کرده اند. دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که ناامنی راه های زمینی و همزمانی آن با رونق تجارت دریایی، موجب رونق گرفتن سفر دریایی به حج از مسیر سیراف و صحار به جده گردید که تحت تأثیرحضور ایرانیان و کاروان حاجیان، چند قرن شکوفایی اقتصادی و تجاری را تجربه کرد.
۹۰.

نکته هایی از معارف حسینی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هفتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۵ 119 - 122
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 387 تعداد دانلود : 834
عاشورا و امام حسین(ع) از دیدگاه اندیشمندان غیر مسلمانان
۹۱.

زیارت اربعین و نقش آن در تربیت فردی و اجتماعی زائر

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 7 - 28

کلید واژه ها: امام حسین (ع) تربیت فردی تربیت اجتماعی زائران زیارت اربعین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 981 تعداد دانلود : 403
مراسم پیادهروی و زیارت اربعین یکی از مهمترین کانونهای تربیتی انسانِ آزادیخواه است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که زیارت اربعین در تربیت فردی و اجتماعی زائران چه تأثیری دارد؟ از مهمترین آثار زیارت اربعین در تربیت فردی زائر، خودسازی و تهذیب نفس، ایجاد آرامش درونی، تمرین صبر و استقامت، خودباوری، الگودهی و الگوپذیری، افزایش عشق و مهرورزی، تقویت دینداری و شکرگذاری از نعمتهاست. اربعین در بعد تربیت اجتماعی نیز میتواند در ایجاد همبستگی، تحقق امت واحده اسلامی، ایجاد شور و شعور سیاسی، توجه به امر به معروف و نهی از منکر و تبلور مفاهیم اخلاقی مانند تعاون، همدلی، ایثار و از خود گذشتگی، انفاق، بخشندگی، روحیه ظلمستیزی و استقامت تأثیرگذار باشد.
۹۲.

سیمای امام حسین (ع) در قرآن و تفاسیر اهل سنت

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 63 - 78

کلید واژه ها: امام حسین (ع) تفاسیر اهل سنت قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 114 تعداد دانلود : 826
قرآن کریم که آخرین کتاب الهی است، در کنار دستورات و احکام فقهی، سیاسی و اجتماعی، تابلوی زیبا از سیمای مؤمنان راستین و مردان الهی ارائه می دهد. در قرآن پیامبران و اولیائی مانند نوح، ابراهیم و لقمان که قبل از نبی مکرّم اسلام زیسته اند و کسانی که پس از پیامبر(ص) در عمل به قرآن پیشگام و الگو بوده اند، به عنوان چراغی برای هدایت دیگران معرفی شده اند؛ یکی از این شخصیت های عظیم، «چراغ هدایت و کشتی نجات امت» حضرت سیدالشهدا(ع) است که بنابر روایات تفسیری، خداوند درآیات متعدد، جایگاه و رفتار ایشان را ستوده است. نکته درخور توجه آنکه این روایات اختصاص به شیعه ندارد و علما و مفسرین اهل سنت نیز به شأن نزول یا ارتباط برخی از آیات قرآن به سیدالشهدا(ع) اشاره کرده اند. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی، آیات مربوط به سیره، شخصیت و مقام امام حسین(ع) را در تفاسیر روایی اهل سنت بازخوانی و تبیین کرده است. 
۹۳.

شخصیت و نقش حضرت زینب(س) در قیام امام حسین(ع) در منابع اهل سنت

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 79 - 96

کلید واژه ها: اهل سنت حضرت زینیب (س) قیام عاشورا منابع حدیثی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 964 تعداد دانلود : 213
حضرت زینب(س) آئینه تمام نمایی است که هرکس در او نظر کند، عظمت اهل بیت (ع) را مشاهده می نماید. خطبه های زینب کبری(س) در کوفه و شام، اسناد گویایی است که مقام علمی او را به اثبات می رسانند. نکات علمی، ادبی و معانی به کار رفته در خطبه های سفیر کربلا به حدی است که ذهن هر خواننده آگاه و اندیشمند را به تماشای فرازهای ظریف و بلیغ آن می نشاند. حضرت زینب(س)، شخصیتی کم نظیر در جهان اسلام به شمار می رود، شخصیتی که دارای جایگاه ویژه با خصوصیات منحصر به فرد، نزد اهل سنت است. از این رو بسیاری از دانشمندان اهل سنت درباره حضرت زینب(س) قلم زده و گزارش هایی در احوال و زندگانی آن حضرت ثبت کرده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی _ تحلیلی و شیوه کتابخانه ای، به شخصیت حضرت زینب(س) و نقش ایشان در قیام امام حسین(ع) در منابع اهل سنت پرداخته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که اهل سنت در گزارش حوادث عاشورا ابعاد مختلفی از شخصیت حضرت زینب(س) و نقش ایشان در قیام امام حسین(ع)، را مطرح کرده اند. چنین گزارش هایی حاکی از عظمت حضرت زینب(س) و نقش ایشان در قیام امام حسین(ع) و بزرگی مصیبت وارده بر اهل بیت(ع) است.
۹۵.

بررسی تطبیقی سوگواره های حسینی محتشم کاشانی و سید حیدر حلی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 7 - 30

کلید واژه ها: امام حسین (ع) مرثیه سرایی محتشم کاشانی سید حیدر حلی ادبیات تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 319 تعداد دانلود : 943
نهضت عاشورا از حماسی ترین رویدادهای تاریخی است که در ادبیات ملت های مختلف تأثیر بسیار عمیقی گذاشته است. شعر فارسی و عربی در قرون مختلف، این واقعه پر شور را از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرار داده و درس های عبرت آموزی از آن به دست آورده است. اثرگذاری این رویداد مهم تاریخی بیشتر در مرثیه سرایی نمود یافته و شاعرانی با این رویکرد شهره آفاق شدند. محتشم کاشانی (996ق) و سید حیدر حلی (1304ق) دو تن از مشهورترین شاعران مرثیه سرا در ادبیات فارسی و عربی هستند که مشترکات فراوانی در به نظم کشیدن واقعه طف دارند. این مقاله در حوزه ادبیات تطبیقی، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، موضوعات و دیدگاه های مشترک این دو شاعر را در موضوع سوگ نامه های حسینی با ذکر شواهد شعری بررسی کرده تا ویژگی ها و تمایزات هر یک را مشخص کند. آنچه از بررسی اشعار رثایی این دو شاعر به دست می آید حاکی از تعهد دینی، عاطفه سرشار و عشق به امام حسین(ع) است که با نشانه های شاخصی از هم متمایز می شوند.
۹۷.

ریشه یابی علل ناصبی گری و دشمنی اهالی شام با اهل بیت(ع) و امام حسین(ع)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 49 - 72

کلید واژه ها: امام علی (ع) امام حسین (ع) شام ناصبی یزید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 168 تعداد دانلود : 781
مردم شام در دشمنی با امام علی(ع) و اولاد ایشان، جزو پیشتازترین گروه های ناصبی بوده اند که نمود بارز آن، در واقعه عاشورا و به شهادت رساندن امام حسین(ع) تجلی یافته است. این دشمنی معلول عوامل متعددی است که برخی از آنها بیرون از محیط شام بر مردم تحمیل شده و برخی نیز جزو روحیات شامیان به حساب می آید. از عوامل خارجی می توان به اصرار امویان بر جدا ماندن مردم شام از دیگر مناطق اسلامی، گسترش عقیده به جبر و سرکوب مخالفان و از عوامل داخلی نیز می توان به سرسختی شدید شامیان بر فرمان بنی امیه و همچنین زودباوری فوق العاده آنان اشاره کرد. نوشتار حاضر با رویکرد تاریخی-تحلیلی به برشماری مؤلفه های ناصبی گری مردم شام پرداخته است.
۹۹.

هویت های شش گانه در واقعه طف سال ۶۱ هجری

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 73 - 82

کلید واژه ها: عاشورا هویت های شش گانه مصونیت مشروعیت موجودیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 199 تعداد دانلود : 148
 عاشورا امتحان بزرگ، در زمان و مکان بی نظیر بود. در آن روز پرده ها به کنار رفت و حقیقت و جوهره انسان ها برملا شد. عاشورا، دانشگاهی بزرگ برای همه اعصار است که واقعیت انسان بودن را در جنبه های مختلف ظلم ستیزی، آزادی طلبی و شکستن یوغ های غیر الهی و زمینی به بشریّت می آموزد. وقتی ظهور حقیقت در آستانه سپیده دم خدایی تبلور پیدا می کند و نور امنیتِ شعاعِ آن از فراز تاریخ می گذرد و قرن ها را در می نوردد و تاریخ را می فشرد و هوای اندیشه انسان ها را تلالؤ می بخشد و حقیقت را بر جهازی از پرچم و قیام و شهادت ترسیم می سازد، مشاهده می کنیم که مرزها شکسته می شود. این نوشتار با روش تحلیلی به هویت های شش گانه، هویت های همراه، منتظر، تشنه، منتقم، پیرو و کور پرداخته است.
۱۰۰.

سیمای امام حسین(ع) در زیارت اربعین

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 103 - 122

کلید واژه ها: امام حسین (ع) معصومین (ع) توسل زیارت زیارت اربعین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 702 تعداد دانلود : 921
موضوع زیارت حضرات معصومین(ع)، یکی از مصادیق اصلی توسل و تقرّبجویی بندگان برای رسیدن به هدف آفرینش و معرفت الهی است. از میان زیارتهای متعدد منسوب به امام حسین(ع)، زیارت اربعین به عنوان میثاق ولایی شیعیان و نشانه مومنان واقعی مورد عنایت ویژه واقع شدهاست. همچنین در کتب روایی شیعه، زیارتنامهای معتبر برای روز اربعین، از سوی امام صادق(ع) صادر شدهاست که تعمق و بررسی بیشتر محتوای آن، اهداف قیام و صفات و شخصیت جامع امام حسین(ع) را به عنوان خلیفه الله نمایانتر میسازد. 

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان