فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۶۱ تا ۱۸۰ مورد از کل ۱٬۹۶۲ مورد.
حوزه های تخصصی:
بر اساس آیه ۷ آل عمران، آیات الاهی دو دسته اند: محکمات و متشابهات. گونه نخست ام الکتاب و اصل آن است و گونه دوم نیز دو شناسه دارد: دستاویزی برای فتنه جویان بیماردل و تأویل پذیری، از این رو باید شناسه های محکم و متشابه را بررسی نمود. این نوشتار پاسخ های گونه گون قرآن پژوهان و مفسّران را برشمرده و همه را بر کرسی نقد نشانده و در پایان دیدگاه برگزیده را پیش نهاده است. به نظر نگارنده شناسه محکم و متشابه این است: نصّ یا ظهور آیات محکمات، بیانگرِ مراد واقعی گوینده آنها است، ولی متشابهات در حال برخورداری از ظهور و پیراستگی از هر گونه ابهام و اجمال و پیچیدگی لفظی و معنایی، نسبت به مقصود خدای سبحان نارسانایند. این گفته با عنایت به رهنمودهای درونی سوره آل عمران هویدا می گردد.
معیارهای تشخیص روایات جعلی اسباب نزول
حوزه های تخصصی:
روایات اسباب نزول همانند سایر روایات دیگر در طول تاریخ از پدیده ای به نام« جعل» در امان نبوده است و روایات جعلی همچون سایر حوزه های حدیث به این حوزه نیز راه یافته است. مخالفت با قرآن، مخالفت با عقل، مخالفت با اجماع، ضعف سندی، قراین معنوی؛ از جمله معیارها و مولفه های تشخیص روایات جعلی است. اما در حوزه اسباب نزول علاوه بر موارد فوق؛ مخالفت با تاریخ، هماهنگی با جریان های حاکم، خلط جری و تطبیق با سبب نزول، مهمترین عامل در پیدایش روایات جعلی اسباب نزول بوده که نویسنده با ذکر شواهدی در این پژوهش به اثبات آن پرداخته است.
تفاوت معناشناختی واژگان «اصطفی» و «اختار» در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ظاهر برخی از واژه های قرآن، نظریّة ترادف کلمات این کتاب آسمانی را در ذهن برخی صاحب نظران برجسته نموده، به طوری که عدّه ای، چه ضمن بیان معنای لغوی و چه بیان تفسیر این واژه ها، مترادف بودن اینگونه کلمات را برگزید ه اند، حال آنکه بررسی معناشناسانه و توجّه به سیاقِ طرح این واژه ها، تفاوت ها و ظرافت های ممیّزانة آن را تبیین می نماید، واژه های «اصطفی» و «اختار» از این قبیل هستند. واژة «اصطفی» در قرآن کریم دلالت به برگزیدگى دارد و این برگزیدگی مخصوص پیامبران و انسان های نیکو و کسانی است که با مجاهدت، خود را برای خدا خالص کرده اند و با دوری از گناه، ایمان و انجام عمل صالح صاحب درجات عالی شده اند و شایستگی برگزیدگی از سوی خداوند متعال را پیدا کرده اند، امّا لفظ «اختار» در مواردی به کار رفته که مطلق انسان مورد نظر بوده است و یا در جایی که بین دو چیز مقایسه ای روی داده، سپس موردی با توجّه به فضیلتی انتخاب شده است. بنابراین، کاربرد این کلمات در سیاق های مختلف معنایی، غیر از معنای آنها در سیاق دیگری را می رساند و این مهم، اهمیّت توجّه بیش از پیش به سیاق آیات برای یافتن معنای لغوی را روشن و تبیین می کند.
مطالعة حوزه های معنایی «صبر» در آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
«صبر» در آموزه های دینی، به عنوان یکی از مفاهیم اساسی ایمان شناخته می شود. این واژه به همراه مشتقّات خود، ۱۰۳ بار در قرآنبه کار رفته است که نشان از اهمیّت ویژة این خصیصة اخلاقی از دیدگاه دین مبین اسلام و قرآن کریمدارد. این واژه با حفظ معنای لغوی و اصطلاحی با بسیاری از مفاهیم اخلاقی و دینی ارتباط معنایی پیدا می کند. بر این اساس، تبیین ارتباط صبر با مفاهیمی نظیر نماز، ایمان، تقوا، اسلام، یقین، نیکی و... از جمله مباحثی است که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. لذا مقالة حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی بر آن است که در یک فرایند منظّم به شناسایی این واژه در لغت نامه ها و پس از آن، با نگرشی فراگیر به کلّ متن قرآن، به تحلیل و بازیابی شبکه ای معنای صبر بپردازد. بررسی معنای صبر در منظومة آیات قرآنی، موضوع محوری این پژوهش است. واژة «صبر» در آیات قرآنی با تعدادی از مفاهیم و واژگان، همچون «تقوا»، «نماز»، «زکات»، «امر به معروف و نهی از منکر»، «ایمان»، «اسلام»، «یقین» و «نیکی» همنشین شده است. واژگان «حلم» و «أناه» نیز با واژة «صبر» رابطة جانشینی دارند. همچنین، واژة «صبر» با واژگانی مانند «عجله» و «جزع» رابطة تقابل دارد و از این دو واژة متقابل نمونه هائی در قرآندیده می شود.
پژوهشی درباره منع ورود مشرکان به مکه در پرتو آخرمانَزَل بودن سوره مائده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
آیه 28 سوره توبه مهمترین مستمسک حکم منع ورود مشرکان به مساجد و اماکن مقدس از سوی مفسران و فقیهان بوده است. برخی فقیهان دلایل دیگری در اقامه این حکم نیز ارائه کردند که از سوی گروه دیگری از ایشان مورد نقد و رد واقع شده است. آیه 28توبه نیز، علاوه بر آنکه دلالتی بر نجاست ذاتی غیرمسلمانان ندارد، با آیه 2مائده که آخرین سوره نازله قرآن است و جواز سفر مشرکان به مکه و لزوم حفظ امنیت آنان را صادر نموده، در تعارض است. واکاوی در سیاق آیات هر دو سوره نشانگر آن است که در سوره توبه تنها مشرکان حربی از ورود به مسجدالحرام منع شده و در سوره مائده جواز ورود مشرکان غیرحربی صادر شده است. از دیگرسو جریان شناسیِ شکل گیری حکمِ مشهور منعِ ورود مشرکان به مساجد در فقه فریقین، نشانگر آن است که این فتوی نخستین بار توسط خلیفه دوم صادر شده که با پیروی عمربن عبدالعزیز و برخی از خلفای عباسی از فرمان او، به شروط عمریه مشهور گردیده و به تدریج در میان فقهای شیعه و سنی شهرت یافته است.
واکاوی ملاک تحدی در قرآن و نقد منطق تنزّلی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مسأله «تحدی» یکی از اصلی ترین مسائل حوزه اعجاز و به ویژه اعجاز قرآن کریم است که در تعریف معجزه نقشی بنیادی دارد. قرآن در آیات متعددی به صراحت همگان را بدون هیچ محدودیت زمانی و مکانی به مبارزه طلبیده است، لیکن در مراتب و دامنه تحدی و اوصاف کیفی و کمّی متن معارض، اختلاف نظرهای اساسی رخ داده و شبهاتی طرح شده که لازم است با رفع برخی ابهام ها و اتخاذ مبانی دقیق بر پایه مفاهیم آیات تحدی، شبهات رفع و دفع شود.
نگارنده در پژوهشی تازه در آیات تحدی می کوشد با تحلیلی بر پایه قراین پیوسته آیات، مراتب و دامنه تحدی را باز شناسد. با این رویکرد پرسش های زیر تعقیب می شود:
1. کمّیت مورد نظر قرآن در تحدی ثابت یا متغیر و در هر فرض چگونه است؟
2. با توجه به قراین پیوسته آیات تحدی، آیا منطق تنزّلی قابل طرح است؟
3. نسبت سیر تنزیلی آیات تحدی با منطق تنزّلی مراتب تحدی چیست؟
4. آیا ملاک مورد نظر در تحدی با گذر زمان تغییر می پذیرد یا خیر، و بر پایه هر یک، چه نتایجی به دست می آید؟
5. دلیل استفاده از ملاک های متفاوت برای تحدی در آیات تحدی چیست؟
بررسی فقهی روایات تغنی در قرائت قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائل مطرح در مورد قرائت قرآن، قرائت غنایی است. گرچه حکم قرائت غنایی فی الجمله روشن است، اما مفهوم آن وضوح لازم را ندارد، ازاین رو مورد بحث فقها قرار گرفته است. در این نوشتار با توجه به اینکه مفهوم و حکم قرائت غنایی متوقف بر شناخت مفهوم و حکم غناست، نخست به اختصار مفهوم و حکم غنا بررسی شده است. سپس با عنایت به نقش کلیدی روایات در تغنی به قرآن، تفکیک موضوعی آنها مورد توجه قرار گرفته و با تفکیک روایات جواز قرائت با صدای حزین، نیکو و دارای ترجیع، از روایات جواز تغنی به قرآن و بررسی دقیق سندی و دلالی آنها، محل تعارض اصلی روایات جواز تغنی به قرآن با روایات عدم جواز تغنی به قرآن و روایات عام نهی از غنا مشخص شده است. آن گاه دیدگاه جواز تغنی به قرآن و دلایل آن بررسی و مورد نقد قرار گرفته است.
بررسی تاریخی «قرائة العامة» و ارتباط آن با روایت حفص از عاصم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
قرائت قرآن، یکی از مهم ترین مسائل تاریخ قرآن کریم است، درباره زمان پیدایش اختلاف قرائات، انتساب آن به پیامبر یا قراء، تواتر قرائات، قرائات سبع و... دیدگاه های متعددی از جانب قرآن پژوهان شیعه و اهل سنت ارائه شده است، به نظر می رسد، روشی که تا کنون برای این پژوهش ها، از جانب قرآن پژوهان مسلمان استفاده شده است، بیشتر مبتنی بر اعتماد به گزارش های روایی عصر اموی بوده است، با توجه به امکان وجود جعل و تحربف در گزارش های تاریخی به نظر می رسد، روش مطالعه اسناد و شواهد، در این زمینه روشی سودمند باشد.
این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش است که؛ آیا قرائتی عمومی و مورد اتفاق قبل از توحید مصاحف عثمان و یا بعد از آن، که با قرائت امروز مسلمانان همخوانی داشته باشد، وجود داشته است؟ آیا قرائت توده مسلمانان در عصر حاضر، بر اساس روایت حفص از عاصم است، یا همان قرائت العامة در صدر اسلام است؟ بررسی نمونه ها و شواهد در کتب تفاسیر قرن دوم هجری نشان می دهد، در آن زمان در بین دانشمندانی چون فراء، اخفش، ابوعبیده معمر بن مثنی، ... قرائتی وجود داشته که از آن تعبیر به «قراءة العامة» می شده است، و آن قرائت با قرائت امروز مسلمانان انطباق دارد، این مطالعه با روش مطالعه تاریخیِ شواهد و مدارک صورت گرفته است. شاهد دیگر، مقایسه نسخه خطی صنعاء از مصاحف عثمانی، با مواردی است که تنها حفص از عاصم، به آن قرائت خوانده است. مصحف صنعاء بر اساس سایر قرائات است لذا این احتمال وجود دارد که دوره پیدایش اختلاف قرائات، بعد از توحید مصاحف، توسط عثمان بوده است
بررسی معناشناختی کاربرد اسم «فاطر» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
«اسماء الحسنی» از پرکاربردترین مفاهیم در قرآن کریم است و بررسی کاربرد این اسامی نقش به سزایی در فهم و تفسیر قرآن کریم دارد. در این میان اسم «فاطر» به دلیل پیوند وثیق معنایی با عبارت قرآنی «فِطْرَة الله» و کاربرد فراوان مفهوم «فطرت» در مباحث کلامی، از اهمیت به سزایی برخوردار است.
از آنجا که مفاهیم به کاررفته در قرآن کریم غالباً با رویکردهای سنتیِ حدیثی، فقهی یا کلامی مورد مطالعه قرار گرفته و رویکردهای لغوی و ادبی به قرآن کریم تناسب چندانی با زبان شناسی و معناشناسی جدید نداشته است، در این مقاله به اجمال روشی معناشناختی و نوین برای بررسی مفاهیم به کار رفته در قرآن کریم ارائه و به بررسی معناشناختی اسم «فاطر» در قرآن کریم پرداخته شده است.
در نتیجه این بررسی، پیوستگی اسم «فاطر» با مفاهیم متقابل «توحید/ شرک» و «هدایت/ ضلال» و همچنین پیوند آن با مفهوم «ربوبیت» آشکار شده و مشخص شده است که اسم «فاطر» در قرآن کریم تنها به آفرینش به معنای عام ارجاع نمی دهد، بلکه به نوع خاصّ آفرینش انسان اشاره دارد که در قرآن کریم با تعبیر «فِطْرَة الله» از آن یاد شده است.
تراسل الحواسّ فی ضوء القرآن الکریم، وظائف، وجمالیّات(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
منذ باکورة الدراسات الدائرة فی فلک الخطاب القرآنیّ، استقطبت الصورة الفنیّة اهتمامات الباحثین. وکلّما تقدّم البحث فی أرجاء هذا الخطاب، لاحت لهم إشراقات من جماله الأخّاذ، تارکةً جماهیر المتلقّین فی نشوة لا تکاد تنتهی، حتى تنتابهم نشوة أخرى، وتتراءى لهم سبحات من وجهه الوضّاء. تراسل الحواسّ أحد أبرز الفنون التصویریّة؛ إذ یتعاضد أکثر من حاسّة واحدة على إخراج الفکرة إلى صورة موحیة.
تناولت هذه المقالة بأسلوب وصفیّ - تحلیلیّ، أنماط تراسل الحواسّ المستخلصة من ""260"" آیة فیها أفعال الحواس، بعد تعریف هذا الفن التعبیریّ وتأصیله فی التراث. کما أنّ البحث عرّف سمات الحواسّ الخمس ودورها فی المعرفة. وانتهى البحث إلى إلقاء الضوء على جمالیّات التراسل فی الشواهد القرآنیّة. وتمخّض البحث عن أنّ القرآن اعتمد التراسل لیوفیّ المعنى حقّه، فثمّة تناغم تامّ بین الحواسّ المساهمة فی التصویر، فعلى سبیل المثال استدعى القرآن اللمس والذوق فی مَشاهد العذاب، لیجسّد حجم المعاناة. والصورة التراسلیّة تتمیّز بجمالیّات، أهمّ بواعثها: الغرابة، والطرافة، وتعدّد المستویات الدلالیّة، وتعمیق التأثیر.
بررسی مرجع ضمیر «هذا»
حوزه های تخصصی:
واکاوی روایات سبب نزول آیات 113 و 114 سوره توبه(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
شناخت اسباب نزول آیات قرآن تأثیر اساسی در فهم آن دارد. اما گاهی ذیل یک آیه چندین سبب ذکر می شود و محقق نمی داند به کدام یک باید اعتماد کرد. افزون بر آن، راه یافتن روایات ساختگی به روایات سبب نزول و ورود آن به ورطه نقل به معنا موجب شده است تا روایات، افزون بر آنکه استنباط فردی راوی باشد، نه گزارش یک شاهد بی طرف عینی، به دروغ و تحریف نیز مبتلا شود. از جمله آیاتی که مفسران برای آن اسباب متعدد ذکر کرده اند، آیات 113 و 114 سوره توبه می باشد. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش اصلی است که محقق در برخورد با این اسباب، به کدام یک باید اعتماد کند؟ چرا که بررسی تحلیلی این روایات، به یقین ما را در معرفت نسبت به مقصود آیات الهی کمک شایانی نموده تا بهتر مورد بهره برداری قرار گیرد. ازاین رو با بررسی متن روایات و منابع حدیثی و رجالی، نظر دانشمندان اهل سنت که سبب نزول را در رابطه با ابوطالب عموی پیامبر (ص)، یا آمنه مادر ایشان می دانند، رد می شود و تنها روایتی از حضرت علی (ع) راجع به استغفار یکی از مسلمانان برای والدینش که در حال شرک از دنیا رفته بودند، پذیرفته می گردد.
آخرین نزول؛ مائده یا توبه؟ رهیافتی جدید به مسأله آخرین سوره نازل شده قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
تعیین هر یک از سوره های نصر، مائده و توبه به عنوان آخرین سوره نازل شده، همواره یکی از مسائل اختلافی میان قرآن پژوهان بوده است؛ به ویژه آنکه بخش های مهمی از آیات این دو سوره که قراین قوی تری برای «آخَرُ ما نُزِل» واقع شدن دارند، در تعارض با یکدیگر قرار گرفته و مفسران را به خصوص با عنایت به نقل ها و فهرست نزول های متفاوت، دچار چالش و سردرگمی کرده است. در این نوشتار با توجه به قراین برون متنی همچون روایات ترتیب نزول، روایات خاص «آخَرُ ما نُزِل»، فهرست نگاری های مسلمانان و مستشرقان، و قراین درون متنی همچون بافت آیات هر سوره و آیات دارای شأن نزول با زمان مشخص، دیدگاه آخرین بودن سوره مائده تقویت گشته و به برخی از نتایج آن از جمله تعامل مسالمت آمیز با اهل کتاب و مشرکان غیرحربی اشاره شده است.
نقدی بر نقد مقالة «تشابه ادیان توحیدی؛ تحریف کتاب مقدس و تحریف قرآن»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی عدم تحریف قرآن
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
این مقاله نقدی است بر نقد مقالة «تشابه ادیان توحیدی؛ تحریف کتاب مقدس و تحریف قرآن»، که در شماره بیست و یکم نشریه «معرفت ادیان» به چاپ رسیده است. ناقد محترم، تلاش کرده است تا پاسخ ارائه شده به شبهة «تحریف لفظی قرآن با استناد به احادیث بیانگر تشابه امم» را به واسطه ناتمام بودن مفروضات و مطالب نویسنده مقاله «تشابه ادیان»، نارسا معرفی کند. وی معتقد است پاسخ این شبهه؛ یعنی تشابه، تام نیست، بلکه تشابه نوعی پاسخ درستی است. وی بر آن است که روایاتِ تشابه، آحاد هستند و با آحاد نمی توان مطالب اعتقادی را اثبات کرد. همچنین از نظر وی قابل قیاس نبودنِ قرآن و تورات، پاسخ شبهه محدث نوری نیست، بلکه باید دلالت روایاتِ تشابه را تام ندانیم و تحریف لفظی قرآن را از آن خارج کنیم. این مقاله با تقریرهای جدید، درصدد اثبات این ادعاست که اشتباه محدث نوری این بوده که قرآن را با تورات مقایسه کرده است؛ زیرا این قیاس مع الفارق است. افزون بر این، استدلال جدیدی با عنوان «روایات تشابه ادیان و اثبات عصمت لفظی قرآن» ارائه شد که عصمت لفظی قرآن اثبات شده است.
کارکرد قرائت «ابیّ بن کعب» در ترجیح میان قرائت های هفتگانه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با نگاشته شدن و رسمیت یافتن مصحف عثمانی و لازم شمرده شدن قرائت قرآن بر وفق رسم الخطّ آن، به تدریج مصاحف دیگر از جمله مصحف «ابیّ بن کعب»، صلاحیت تلاوت شدن را از دست دادند. با این همه، مصحف عثمانی نیز قاریان و قرائت هایی مختلف یافت و ابوبکر بن مجاهد در قرن چهارم، قرائت هفت قاری منتخب خویش را در کتاب «السبعه» عرضه داشت. از دیگر سو، بزرگانی نظیر ابن خالویه، مکی بن ابی طالب، زمخشری، شیخ طوسی و... چون در مقام مقایسه و رجحان نهادن میان قرائت های قاریان هفت گانه برآمدند، قرائت ابیّ بن کعب را از یاد نبردند بلکه در مواضع متعدد، با استشهاد بدان، وجهی از وجوه قرائت های هفت گانه را موید داشتند و قرائت ابیّ را حجّت برخی از قاریان منتخب ابن مجاهد دانستند. تحقیق حاضر با عرضه بیست نمونه از استشهادهای اهل فن به قرائت ابیّ در مقام ترجیح میان قرائت های قاریان هفت گانه، مسجّل می سازد که قرائت ابیّ، در فرایند تشخیص متن قرآن، نقشی انکارناپذیر داشته است.
میزان اختلاف مصاحف امصار و علل آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در سده دوم و سوم قمری از هشت کتاب و رساله با موضوع اختلاف مصاحف امصار (عراق و شام و حجاز) یاد شده است. گرچه این کتاب ها به دست ما نرسیده، مطالب آن ها در منابع بعدیِ علم رسم المصحف و قرائات بازتاب یافته است. اختلاف رسم الخط مصاحف امصار به دو دسته تقسیم پذیر است:
الف) تفاوت هایی که موجب اختلاف در قرائت نشده اند؛ مانند ثبت «ی» یا نبود آن در «ائتونی/ ائتون»؛ ب) اختلاف هایی که باعث تفاوت در قرائت اند؛ شامل حذف یا زیادت یک حرف یا تبدیل یک حرف به حرفی دیگر. مجموع اختلافات دسته دوم به 54 مورد می رسد. تا کنون درباره علت و زمان پیدایی و اثر آن در قرائات یا تأثیرپذیری آن از قرائات، دیدگاهی جامع بیان نشده است. اغلب علمای متقدم بر این باورند که عثمان خلیفه سوم (د 35 ق.) دستور ثبتِ آن ها را در مصاحف امام داده است ولی در روایات جمع قرآن در زمان عثمان چنین مطلبی وجود ندارد و از سویی، این کار با هدف او برای اتحاد امت اسلامی بر یک مصحف واحد در تضاد است.
التطور الدلالی فی المفردات القرآنیة؛ دراسة تطبیقیة فی «الخشوع» و«الرسول» و«التسبیح» أنموذجا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یدرس هذا البحث، بعض المفردات القرآنیة من منظار دراسة لغویة دلالیة تهدف إلی تبیینأثر الإسلام فی تغییر وتطور دلالات الألفاظ عما کانت علیه فی العصر الجاهلی. وقد بینّا أنّ الإسلام لم یأت بألفاظ جدیدة غیر معروفة لدی مخاطبیه وإنما حمل الألفاظ القدیمة بالمعانی الجدیدة واستعملها بصورة جدیدة. قد خضعت هذه المفردات فی انتقالها من معانیها الوضعیة إلی معانیها الأخری لمظاهر التطور الدلالی کالتخصیص والتعمیم وهما مظهران رئیسان فی موضوع التطور الدلالی. وقد تبین موضوع تطور هذه الکلمات الثلاث (الخشوع، الرسول، التسبیح) أن التطور بعض الأحیان یحدث فی مجال تضییق دلالة اللفظ کما فی لفظة الخشوع والتسبیح وبعض الأحیان نحو رقییه کما فی لفظة الرسول.
غفلت مطالعات اخیر غربی از فراگیری تواتر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مسلمانان بر این نظر هستند که قرآن کریم از زمان رسول خدا از طریق تواتر، نسلی به نسل دیگر سپرده و هم اکنون در دست ما قرار گرفته است. بنابراین، مهم ترین دلیل مسلمانان بر این که قرآنِ موجود همان قرآنی است که پیامبر گرامی اسلام آورده ، تواتر است. ب بر خلاف دیدگاه ونزبرو و همفکرانش که دو سده اول تاریخ اسلام را تاریک و مبهم قلمداد کرده اند، نگاه گذرا به تاریخ اسلام نشان می دهد که مسلمانان در همان دهه های نخست اسلام به مناطق مختلف از جمله برخی از مناطق اروپا رفته بودند و مسیحیان و یهودیان با چشمانی باز به دین رقیب خود می نگریسته اند، از این رو امکان ندارد که حادثه مهمی مانند پیدایش و تدوین رسمی قرآن در سده دوم یا سوم رخ داده باشد و هیچ یک از مورخان غیر مسلمان به آن اشاره نکرده باشد. علاوه بر این، پژوهشگران غربی نیز که در سده های اخیر به تاریخ اسلام پرداخته اند همگی بر گزارش مسلمانان اعتماد کرده اند و کسی جریان تاریخ اسلام را به گونه دیگری گزارش نکرده است.