درخت حوزه‌های تخصصی

گرفتن مالیات در تمام دوره های تاریخ ایران از سکنه شهرها، روستاها و عشایر همه مناطق متداول بوده است. با این وجود شیوه جمع آوری مالیاتها منطبق با محیط و فرآورده های محیطی و ارزش محلی آنها متغیر بوده است. در پهنه سکونتی عشایر لرنشین به دلیل گستره زیاد آن، طبیعی است که شیوه جمع آوری مالیات ها بسیار متفاوت باشد.زیرا فرمانروایان، والیا، کلانتران و سرپرست های مناطق مختلف دارای سیاست واحدی نبوده اند.بررسی تاریخ اجتماعی این مناطق نیز این گوناگونی سیاست ها را تایید می کند. آنچه مسلم است این است که این مالیت ها به دو صورت نقدی و جنسی جمع آوری می شده اند. در این میان چون گردش حجمی پول در عشایر نسبت شهرها و روستاها بسایر کند و کاربرد آن بسیار کمتر بوده است، از این رو مقدار مالیت را نسبت به فرآورده های کشاورزی و دامی عشایری تعیین می نمودند منتهی به شیوه محلی بر روی هر واحد از فرآورده ها، ارزش پولی نیز می گذاشتند که به سهولت به هم تبدیل و مقدار مالیات بنا بر رضایت توده های عشایری نقدی و یا جنسی قابل پرداخت باشد.

دشت مغان درشمال غرب ایران ودرحاشیه رود ارس، منطقه ای است که از دیر باز به دلیل داشتن مراتع سرسبز در فصل پاییز و زمستان به عنوان قشلاق عشایر شاهسون (ایل سون) مورد استفاده قرار می گرفته است. با انجام برنامه ریزیهای اقتصادی از سال 1328 و ایجاد سد ارس و احداث کانالهای آبیاری به مرور زمینه برای تشکیل مجتمع های کشت و صنعت در این منطقه فراهم و موجب جابه جایی عشایر از مراتع و یا رها سازی فعالیت دامداری سنتی و اسکان ویکجانشینی آنها در دشت گشته است. این مقاله بر آن است تا تأثیر برنامه ریزیهای اقتصادی از جمله ایجاد مجتمع های کشت و صنعت مغان و پارس را بر یکجا نشینی و اسکان عشایر در طی سالهای 1382-1370 مورد بررسی قراردهد .