محمدتقی ایمان

"پژوهش یا تحقیق علمی، مجموعه فعالیتهای منظمی است که براساس یک دیدگاه نظری معین، که متأثر از روش‏شناسی خاصی می‏باشد، به سؤالاتی می‏پردازد که در ذهن محقق ایجاد می‏شود.در هر تحقیق سه عنصر روش، نظریه و روش‏شناسی وجود دارد.ارتباط نظام یافته این سه عنصر با یکدیگر، می‏تواند به ارائه یک تحقیق با هویت علمی منجر گردد.در این هویت، روش‏شناسی نقش ممبنائی دارد، که براساس آن نظریه تعیین می‏شود. در فرآیند تحقیق، موضوع یا مسأله تحقیقاتی، در بستر نظریه تعریف، و متناسب با روش‏شناسی غالب بر آن، نظریه و روش تحقیق انتخاب می‏گردد. بنابراین، ارزیابی اعتبار هر تحقیق به بررسی روش‏شناسی و بصورت عینی‏تر به ارزیابی دستور العمل‏های اجرائی نظری آن مربوط می‏شود.هر گونه ابهام نظری در تحقیق می‏تواند به کاهش اعتبار آن ختم شود.اشکال در اعتبار تحقیق بیانگر عدم همخوانی سطح نظری و تجربی است، که این امر معلول ابهام در هر سطح یا هر دو خواهد بود. رسانه‏های ارتباط جمعی بعنوان زیر مجموعه نهاد ارتباط جمعی در نظام اجتماعی دارای کارکرد معینی است.جلب کارکرد مثبت آنها بر مبنای نظام ارزشی غالب و در ارتباط سازمان یافته با دیگر نهادهای اجتماعی می‏تواند در حمایت از فرآیند توسعه نظام اجتماعی و تحکیم اقتدار ساختاری آن نقش فعالی را ایفاء نماید.کارکرد مطلوب رسانه‏ها نیازمند انطباق فعال و پویای آنها با واقعیت نظام اجتماعی است تا بتواند براساس یک دیدگاه نظری روشن آن را به سمت آرمان‏های نظام منتقل نماید.مسلما در این انتقال، کارکرد هماهنگ دیگر نهادهای اجتماعی ضرورت دارد، که دیدگاه نظری این وظیفه مهم را عهده‏دار است. هدف این مقاله بررسی روشن‏شناسی‏های غالب بر تحقیقات رسانه‏ها و ارزیابی دو رویکرد کمّی و کیفی در آنها می‏باشد.ضمن بیان تنگناهای پژوهشی غالب بر تحقیقات فرهنگی در رسانه‏ها، به حمایت منطقی از به کارگیری روشهای کیفی پرداخته می‏شود.بکارگیری روشهای علمی معتبر در تحقیقات می‏تواند مانع ورود سلیقه‏های فردی و گروهی در طراحی کارکرد رسانه‏ها گردیده و از ترسیم نظام معانی در جامعه بصورت افراط یا تفریط جلوگیری نماید.نتیجه این امر ساماندهی واقع بینانه فعالیتهای غالب بر رسانه‏ها با روائی قابل قبول خواهد بود. "

جامعه‌شناسی در کسب معرفت پیرامون جامعه، سعی در مطالعه چگونگی شکل‌گیری رفتار اجتماعی انسان از طریق جامعه‌پذیری دارد. در فرایند جامعه‌پذیری[1] شخصیت انسانها تکوین می‌یابد، و نقشهای اجتماعی برحسب مقتضیات مختلف در نظام اجتماعی ایفا می‌گردد. انطباق جامعه‌پذیری با آرمانها، اهداف و هنجارهای اجتماعی می‌تواند بیانگر هماهنگی نهادهای اجتماعی و کنترل اجتماعی موردنظر نظام اجتماعی باشد. در مطالعه پیرامون انتظام اجتماعی و یا کاهش بحرانها و تشنجات سیاسی که مدنظر کلیه سیستمهای سیاسی در نظامهای اجتماعی می‌باشد، تفحص پیرامون جامعه‌پذیری سیاسی[2] ضرورت تام می‌یابد، به همین لحاظ این نوشتار در پی بررسی جامعه‌پذیری بصورت عام و جامعه‌پذیری سیاسی بصورت خاص می‌باشد، تا چگونگی بکارگیری ملاکهای تکوین شخصیت، تربیت، هماهنگی نهادها، کنترل اجتماعی و تثبیت و مشروعیت اقتدار حاکمیتهای سیاسی روشنتر گردد. جامعه‌شناسی در کسب معرفت پیرامون جامعه، سعی در مطالعه چگونگی شکل‌گیری رفتار اجتماعی انسان از طریق جامعه‌پذیری دارد. در فرایند جامعه‌پذیری[1] شخصیت انسانها تکوین می‌یابد، و نقشهای اجتماعی برحسب مقتضیات مختلف در نظام اجتماعی ایفا می‌گردد. انطباق جامعه‌پذیری با آرمانها، اهداف و هنجارهای اجتماعی می‌تواند بیانگر هماهنگی نهادهای اجتماعی و کنترل اجتماعی موردنظر نظام اجتماعی باشد. در مطالعه پیرامون انتظام اجتماعی و یا کاهش بحرانها و تشنجات سیاسی که مدنظر کلیه سیستمهای سیاسی در نظامهای اجتماعی می‌باشد، تفحص پیرامون جامعه‌پذیری سیاسی[2] ضرورت تام می‌یابد، به همین لحاظ این نوشتار در پی بررسی جامعه‌پذیری بصورت عام و جامعه‌پذیری سیاسی بصورت خاص می‌باشد، تا چگونگی بکارگیری ملاکهای تکوین شخصیت، تربیت، هماهنگی نهادها، کنترل اجتماعی و تثبیت و مشروعیت اقتدار حاکمیتهای سیاسی روشنتر گردد.