مصیب عباسی

بی شک یکی از ابعاد رقابت ژئوپلیتیک میان واحدهای جغرافیایی رقابت بر سر منابع آبی مشترک است. این موضوع تنش-های سیاسی، اقتصادی و در مواردی نظامی را به وجود آورده است؛ اما یکی از مهم ترین تأثیرات این بحران چالش زیست پذیری مناطق جغرافیایی است؛ زیرا عنصر آب در کنار سایر مؤلفه ها نقش حیاتی در تداوم زیست انسانی و محیطی مناطق جغرافیایی دارد. مرز ایران و افغانستان از جمله مناطقی است که با بحران هیدروپلیتیک دست به گریبان است. هدف این مقاله بررسی تأثیر بحران هیدروپلیتیک بر زیست پذیری مناطق جغرافیایی با تأکید بر جغرافیای مرزی ایران و افغانستان می باشد. سؤال اصلی مقاله این است که بحران هیدروپلیتیک چگونه زیست پذیری مناطق جغرافیایی با تأکید بر جغرافیای مرزی ایران و افغانستان را دچار چالش می کند؟ روش این مقاله توصیفی- تحلیلی است. نتایج مقاله نشان می دهد که با توجه به شکننده بودن جغرافیای منطقه مرزی ایران و افغانستان هرگونه دخالتی در اکوسیستم طبیعی منطقه منجر به وارد آمدن ضربات اساسی بر عناصر زیست پذیری منطقه و تضعیف توان اقتصادی و اجتماعی منطقه خواهد شد.

گردشگری(توریسم) روستایی یکی از راهبردهای مؤثر برای توسعه پایدار جوامع روستایی محسوب می شود که البته نیازمند مدیریت و برنامه ریزی علمی و استفاده از دستاوردهای طرح های آمایش سرزمینی است که بایستی مقدم بر برنامه ریزی گردشگری(توریسم) روستایی انجام شوند. در ایران گردشگری روستایی به صورت علمی چندان مورد توجه قرار نگرفته که یکی از دلایل آن ناشناخته بودن روستاها و انجام نشدن طرح های آمایشی در مناطق روستایی است. هدف این مقاله تحلیل مدیریت و برنامه ریزی مجتمع های گردشگری روستایی در راستای آمایش روستایی در روستاهای استان کردستان است. سؤال اصلی مقاله این است با توجه به مطالعه آمایش سرزمینی مناطق روستایی استان کردستان بهترین راهبرد برای مدیریت و برنامه ریزی مجتمع های گردشگری روستایی چه راهبردی است؟ این مقاله با استفاده از روش سوآت انجام می شود. گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی انجام خواهد شد. نتایج مقاله نشان می دهد که گردشگری روستایی در کردستان دارای قوت ها (آب و هوای مطلوب، تنوع چشم اندازها، تنوع صنایع دستی، خوراک و مساکن و جنگل های بلوط) و نیز ضعف هایی (راه های دسترسی، محل های اسکان، سیستم های اطلاع رسانی، امنیت، فرهنگ و امنیت) در داخل و است و در محیط پیرامون با فرصت ها (مرزی بودن، دوری از مراکز عمده جمعیتی در ایران، آلودگی و مشکلات محیطی شهرها، وجود تعطیلات مناسب در تقویم رسمی کشور ) و بعضاً تهدیداتی (هجوم ریزگردها، تهدیدات امنیتی، قاچاق و فعالیت های سیاسی و تروریستی گروه های معارض در کردستان عراق) نیز متوجه این موضوع است.

بی تردید آنچه در قرآن کریم آمده، کلام حق تعالی جل شأنه است که توسط جبریل امین بر خاتم انبیا(ص) نازل شده تا راهنمای ابدی بشر باشد، پس باید این کتاب آسمانی در همه زمینه های زندگی بشر از جمله ابعاد سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و نحوه چگونه حکومت کردن و کشور داری و امثال آن رهنمودهای کلی را داده یاشد. از آنجایی که قرآن کریم برای اجتماع بشری و محیطی که ابناء بشر در آن رشد و نمو و پرستش خداوند را میکنند اهمیت زیادی داده است، در این تحقیق برآن شدیم تا از دیدگاه شارع مقدس اسلام عناصر ممیزه آرمان شهر اسلامی را مورد واکاوی قرار دهیم. در این تحقیق ویژه گی های ماهوی آرمان شهر اسلامی از جمله، داشتن امنیت پایدار، وجود آرامش و اطمینان، فراوانی رزق و روزی، و... وشاخصه های مادی مانند راه ها و معابر، عدالت محیطی، مکانیابی و ... را به شیوه ی کتابخانه ای مورد بررسی قرار خواهیم داد و نتیجه خواهیم گرفت که شریعت مقدس اسلام برای مدیرت شهری همچون سایر نیازهای اجتماعی جوامع انسانی دستورات و قوانینی فرو فرستاده است و اگر این آموزه ها مورد عنایت قرار بگیرند، سعادت دنیوی نوع بشر تضمین خواهد شد، مهمترین تاکید شریعت مقدس اسلام در این زمینه عبارتند از: امنیت شهروندان ، اطمیان خاطر و روزی فراوان، در متن تحقیق علاوه بر این موارد، احکام و آموزه های مرتبط نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است

با توجه به مکتبی بودن نظام سیاسی – اجتماعی و اقتصادی در ایران مدیریت و برنامه ریزی راهبردی گردشگری نیازمند اتکاء به مبانی کلان حقوقی و فرهنگی مکتب اسلام است. از جمله مهم ترین منابعی که می توان مبانی مدیریت و برنامه ریزی گردشگری را از آن ها احصاء کرد قرآن کریم و نهج البلاغه است. هدف پژوهش حاضر تحلیل و بررسی گردشگری در اسلام و متون اسلامی که دارای وجه قوی فرهنگی و اجتماعی است می باشد. خداوند نیز در آیات متعددی از قرآن کریم به گردشگری و سیاحت توصیه ی فراوانی کرده است؛ به گونه ای که بعد از تأمین نیازهای اساسی و ایجاد امنیت در جامعه افراد را به سیر و سیاحت فراخوانده است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. نتایج نشان داد که دست اندرکاران برنامه ریزی و مدیریت گردشگری در ایران بایستی در امر تدوین راهبردهای صنعت گردشگری به منابع اسلامی از جمله قران و نهج البلاغه اتکاء نمایند و وجه فرهنگی و اجتماعی برنامه ریزی ها را موازی با اهداف اقتصادی برجسته نمایند.

امروزه صنعت گردشگری یکی از پر رونق ترین فعالیت های اقتصادی جهان است. این صنعت به عنوان فعالیتی اثرگذار بر تمامی ارکان توسعه بیش از گذشته نیازمند توجه است. شهرخرم آباد با توجه به سابقه تاریخی سکونت و داشتن بناها ی تاریخی و جاذبه های طبیعی یکی از پایگاه های مهم گردشگری کشور محسوب می گردد. با توجه به کمبودهای که در زمینه گردشگری در این شهر وجود دارد هدف تحقیق حاضر این است که با استفاده از روشSWOT و روش برنامه ریزی کمیQSPM ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات بهترین راهبرد را برای مقابله با تهدیدات و ضعف ها و بهره گیری از قوت ها و فرصت ها در زمینه گردشگری شهر خرم آباد ارائه دهد.روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد، که در آن داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق منابع کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه)پیمایشی جمع آوری شده است. نمونه انتخاب شده تعداد 32 نفر از کارشناسان و مدیران گردشگری شهرخرم آباد بوده که با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شده اند.نتایج بدست آمده حاکی از آن است که وضعیت گردشگری خرم آباد درمیان چهار حالت تهاجمی،تدافعی،محافظه کارانه و رقابتی مدل SWOT در حالت تهاجمی قرار دارد، یعنی باید با توجه به توانمندیهای موجود درصدد بهره گیری از فرصت های پیش رو باشد و در گام بعدی اولویت بندی که با استفاده از ماتریس برنامه ریزی کمی صورت گرفته راهبرد تهیه و تدوین یک برنامه جامع مناسب و منظم بلندمدت در زمینه گردشگری خرم آباد عبارت است از ایجاد تاسیسات و اماکن رفاهی جهت اسکان سازمان یافته گردشگران در مجاورت مسیرها، اماکن فرهنگی و گردشگری وهمچنین بازاریابی و تبلیغات فرامنطقه ای جهت معرفی و شناسایی بهتر شهر خرم آباد با توجه به معرفی این شهر از طرف دفتر سازمان ملل به عنوان شهر نمونه گردشگری در ایران به عنوان موثرترین راهبردها تعیین شدند.

بی تردید نهضت امام حسین(ع) فصل نوینی را در تاریخ اسلام رقم زد و مرز اسلام علوی را از اسلام اموی مشخص نمود . کسی که در کنار امام در ترسیم این مرز و تقابل با امویان نقش محوری و حیاتی داشت حضرت ابوالفضل(ع) بوده است. او در طول زندگی 34 ساله خود با تربیت در مکتب علوی کوشید در عصر حکومت پدر و امامت دو برادر به شایستگی از نظام امامت دفاع نماید و در نبرد های سخت و نرم حضور مقتدرانه و معرفت زایی داشته باشد . هم گامی او با حسین (ع)و همدلی و همراهی او با حسن (ع)از ویژگی های ممتاز وی به عنوان یک پیرو مخلص امام است . بررسی ویژگی و مقام و منزلت عباس (ع)در روایات ائمه اطهار مهم ترین مسئله این مقاله است . برای تحلیل مسئله و کسب اطلاعات مورد نیاز به منابع تاریخی و حدیثی و تحقیقات صورت گرفته مراجعه و روشن گردید که ائمه هدی در باب حضرت عباس(ع) سخنان ارزنده و تاثیر گذاری بیان داشتند که این مقاله به استناد آن سخنان به رشته تحریر در آمده است . روایات متخذه، مبین ویژگی هایی است که نشانگر مقام رفیع عباس(ع) نزد آنان است که در این مقاله به آن ویژگی ها اشاره شده است .

مطالعات صورت گرفته در زمینه وضعیت اقتصادی ایران در عصر ناصرالدین شاه نشان می دهد که شاه و دولتمردان این عهد نتوانستند با اتخاذ راهکارهای علمی، عملی کشور را از بحران مالی و کسری بودجه برهانند. لاجرم برای تأمین پول مورد نیاز به استقراض خارجی روی آوردند با ترور ناصرالدین شاه و روی کار آمدن مظفرالدین شاه ،این میراث شوم گریبانگیر این شاه پیر نیز گردید. ناتوانی در افزایش درآمد از طریق مدیریت صحیح و زود بازده منابع مالی و عدم اجازه به رجال صاحب دانش و روش برای اصلاحات مالی، شرایط را برای ورود به جاده استقراض خارجی فزونی بخشید. راهی که ناصرالدین شاه گشود توسط این شاه پیر گسترش یافت. زیرا شرایط سیاسی- اجتماعی و اقتصادی ایران در عصر مظفرالدین شاه بحرانی تر از ماقبل است. بررسی و تحلیل استقراض خارجی ایران در این عهد و تأثیر آن بر کشور مسئله اصلی این تحقیق است. پژوهش صورت گرفته نشان می دهد که مظفرالدین شاه و دولتمرمردان به مراتب ضعیف تر از گذشته عمل نموده و در چنگ و کشا و قوس انگلیس و اعتراضات مردمی و انتقاد اصحاب قلم و دانش و سیاست و خردورزی گرفتار شده و با اخذ وام های متعدد از روس و انگلیس و هزینه آن در محل های غیر ضرور یک کشور مفلس و فرومانده را تحویل نوگرایان مشروطه خواه دادند.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی میزان اثربخشی آموزش های فنی و حرفه ای در اشتغال آموزش دیدگان استان گلستان مبتنی بر دیدگاه های آنان بوده است. بدین منظور، پرسشنامه در بین 230 آموزش دیده شاغل و 538 آموزش دیده جویای کار که طی سال های 80 تا پایان 83 آموزش فنی فراگرفته بودند در سطح استان گلستان به اجرا درآوردند. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرانباح در نمونه آماری شاغلین 813/0 و در نمونه آماری جویندگان کار780/0 به دست آمد. پس از تعیین سهم هر شهرستان در هر گروه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و در نهایت با روش نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه ها مشخص و اطلاعات جمع آوری شد که مهم ترین عوامل مؤثر بر اشتغال آموزش دیدگان مراکزفنی و حرفه ای با استفاده از آزمون رگرسیون چند متغیره به ترتیب اهمیت: رتبه اول به تأثیر آموزش حین کار بر تداوم اشتغال، رتبه دوم به تأثیر درجه و میزان مهارت فراگرفته در دوره آموزشی بر کاریابی و رتبه سوم تأثیر تأثیر آموزش ها بر عملکرد شغلی در محیط کار اختصاص داشته است. همچنین، بر اساس نتایج رگرسیون چند متغیره، مهم ترین عوامل مؤثر بر اشتغال به کار آموزش دیدگان مراکز فنی و حرفه ای جوینده کار در استان گلستان به ترتیب شامل: گویه های بی ارتباط دانش نظریه ارائه شده در دوره آموزشی با نیاز بازارکار، نداشتن تجربه علمی کافی در طی دوران آموزشی و عدم تناسب رشته تحصیلی با رشته ای که در دوره آموزش فنی و حرفه ای گذرانده اند.

بررسی مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی که از جمله اصول تمدنی کشور محسوب شده یک ضرورت علمی است و متأسفانه تاریخ پژوهان کمتر به موضوعات اقتصادی، اجتماعی پرداختند. برنامه ها و کارکردهای اقتصادی دولت های قاجاری نسبت به دوره قبل از آن از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است. زیرا رقابت روس و انگلیس برای تصرف منابع ایران و تأثیرپذیری دولت ها از مناسبات بین المللی، کشور را در شرایط نوین اقتصادی و سیاسی قرارداده است. در کارکرد اقتصادی دولت های قاجاری «استقراض خارجی» بسیار مهم و حیاتی است. پرسش اصلی این مقاله معطوف به بررسی استقراض خارجی در دوره ناصرالدین شاه است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بهره گیری از استقراض خارجی زمینه وابستگی و بدهی دولت را بیشتر و منابع اخذ شده تأثیری در بهبود زندگی مردم نداشته است.

مصر به عنوان سرزمینی که از تمدن کهن برخوردار است از دیرباز مورد توجه و تهاجم قدرت های جهانگیر قرار داشت. موقعیت اقتصادی و تجاری مصر زمینه توجه و رویکرد قدرت ها به این سرزمین را به وجود آورد. حکومت های باستانی ایرانی – یونانی – رومی و نیز دولت های اسلامی به این سرزمین چشم دوخته و فتح آن را شاه کلید فتح آفریقا و ورود به اروپا تلقی مینمودند. حاصلخیزی اراضی این سرزمین - وجود رودخانه نیل و بنادری چون اسکندریه شرایط رشد و توسعه اقتصادی را بوجود آورد و جایگاه مصر را در اقتصاد مدیترانه ممتاز ساخت. با ورود مسلمین به این سرزمین و استقرار حکومت های اسلامی در آن بستر فعالیت های اقتصادی - تجاری و حتی فرهنگی برای مسلمین مهیا گشت در این مقاله وضعیت اقتصادی مصر و جایگاه آن در اقتصاد مدیترانه مورد بررسی قرار گرفته و معرفی دورنمایی از فعالیت های اقتصادی مسلمین در این سرزمین در قرون 4 و 5 قمری از جمله اهداف دیگر این مقاله است.