فریبا کرمی

فریبا کرمی

مدرک تحصیلی: عضو هیئت علمی گروه جغرافیا دانشگاه تبریز

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۴ مورد.
۲۱.

شبیه سازی عملکرد دانه ذرت براساس سناریوهای تغییر اقلیم در استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال هفدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۷

کلید واژه ها: سناریو های تغییر اقلیم شبیه سازی LARS-WG APSIM ذرت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای طبیعی آب و هواشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۶۲۷
هدف از این پژوهش شبیه سازی عملکرد ذرت با سناریو های تغییر اقلیم در وضع موجود وآینده است. از این رو جهت بررسی اقلیم منطقه داده های روزانه، دمای کمینه وبیشینه، بارش و تشعشع در طی دوره(2016-1987)استفاده شده است. برای شبیه سازی اقلیم آینده ابتدا داده های مدلIPCM4 تحت سناریوهای A1, B2،A1B و دهه های 30 و 50 با مدل LARS-WGریز مقیاس گردید. قبل از شبیه سازی عملکرد ذرت، مدل زراعی APSIM ارزیابی و واسنجی شد. برای محاسبه عملکرد دانه ذرت،خروجی مدل لارس، و همچنین تاریخ کاشت و رقم به عنوان ورودی های مدل زراعی APSIMاستفاده شده است و با روش آنالیز واریانس عملکرد ذرت در دهه های مختلف مقایسه شد. نتایج نشان داد که تغییر عناصر اقلیمی در میزان عملکرد ذرت موثر است و در دوره پایه بیش ترین عملکرد دانه در شهرستان های فساو کم ترین در شهرستان آباده مشاهده شده است. در شرایط تغییر اقلیم آینده تحت سناریوهای مختلف انتشار،عملکرد دانه ذرت در استان فارس به غیر از شهرستان آباده، روند کاهشی را در دو دوره آینده نسبت به دوره پایه خواهد داشت.
۲۲.

ارزیابی استعداد بروز زمین لغزش های احتمالی در محدوده شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال چهارم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱

کلید واژه ها: تبریز زمین لغزش ILWIS فازی-تاپسیس ARC/ GIS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۴۶۸
ایران با توپوگرافی عمدتاً کوهستانی، فعالیت تکنوتیکی و لرزه خیزی زیاد، شرایط متنوع اقلیمی و زمین شناسی عمده شرایط طبیعی را برای طیف وسیعی از لغزش داراست. قرارگرفتن در مقام دوم در بخش صنعت ایران، جمعیتی بالغ بر 1695094 نفر، مجاورت با گسل بزرگ تبریز و روی دادن زمین لغزش های مختلف در شهر تبریز این شهر را تبدیل به یکی از خطر ناک ترین شهرهای ایران در خصوص مخاطرات محیطی بخصوص زمین لغزش می کند. هدف مقاله حاضر؛ ارزیابی استعداد بروز زمین لغزش در محدوده شهر تبریز و تهیه نقشه پتانسیل بروز زمین لغزش در این محدوده است. در این راستا ابتدا زمین لغزش های رخ داده در محدوده مورد مطالعه شناسایی شدند و با استفاده از تحلیل این داده ها در نرم افزار ILWIS معیارها و زیر معیارها شناسایی و طیف بندی شدند. سپس با استفاده از مدل فازی- تاپسیس میزان اهمیت معیارها و زیر معیارها در واحدهای پیکسلی مشخص شد و در نهایت با تلفیق مدل فازی- تاپسیس و تابع همپوشانی در محیط ARC/ GIS نقشه نهایی استخراج شد. نتایج حاکی از آن است که 6 درصد اراضی شهر در پهنه خطر بسیار بالا و بیش از 30 درصد اراضی آن در پهنه های با خطر متوسط به بالا قرار دارند.
۲۳.

بررسی مخاطرات ناشی از زلزله اهر ورزقان در حوضه سرندچای و پیرامون آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۴

کلید واژه ها: زمین لغزش حوضه سرندچای مخاطرات ناشی از زلزله گسیختگی زمین روانگرایی زلزله اهر- ورزقان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۴ تعداد دانلود : ۴۲۰
زلزله به عنوان مخربترین نیروی طبیعی، لرزش سریع و ناگهانی زمین است که بوسیله شکست و تغییر مکان سنگ های زیر سطح زمین بوجود می آید. بیشتر تلفات جانی و خسارت های مالی به علت اثرات ثانویه زلزله و پس از وقوع آنها بوجود می آیند. وقوع زلزله های مکرر و مخرب در نقاط مختلف کشور واقعیت لرزه خیزی ایران را تائید می کنند. برای مثال، در 21 مرداد 1391 دو زلزله با بزرگی 4/6 و 3/6 ریشتر در شهرستان اهر- ورزقان و هریس استان آذربایجان شرقی رخ دادند که تلفات جانی و خسارت های مالی فراوانی را بدنبال داشت. این پژوهش سعی دارد نقشه لرزه خیزی حوضه سرند چای و پیرامون آن را با استفاده داده های لرزه نگاری دستگاهی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ترسیم کند و مخاطرات ناشی از زلزله را براساس بازدیدهای میدانی و استفاده از تصاویر ماهواره ای شناسایی کرده و در محیط Arc/GIS آنها را بصورت نقشه نمایش دهد. در نهایت، خطر وقوع زمین لغزش را در حوضه سرند چای در صورت رخداد زلزله ای با قدرت 4/6 ریشتر  پهنه بندی می کند.  نتایج پژوهش نشان داد انواع زمین لغزش ها (اعم از سنگ لغزش و سنگ ریزش، لغزش های بلوکی و انتقالی، جریان های واریزه ای)، گسیختگی زمین، روانگرایی و تشکیل فروچاله از مخاطرات ناشی از وقوع زلزله در منطقه می باشند. نقشه پهنه بندی نیز نشان می دهد که در صورت وقوع زلزله ای با قدرت 4/6 ریشتر، 7 درصد مساحت منطقه در پهنه با خطر خیلی زیاد، 35 درصد در پهنه با خطر زیاد، 7 درصد در پهنه با خطر کم از نظر وقوع انواع زمین لغزش ها قرار خواهند داشت.
۲۴.

اولویت بندی راهبردهای توسعه گردشگری شهرستان اهر با استفاده از مدل SWOT- QSPM(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۸ 21 - 42

کلید واژه ها: اولویت بندی توسعه مدل QSPM مدل SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۳۵
شهرستان اهر در شمال غرب کشور، با توجه به پتانسیل های شاخص و متنوع گردشگری، در صورت برنامه ریزی های کارشناسانه، این توانایی را دارد که به یکی از قطب های گردشگری کشور به ویژه در حوزه ی گردشگری نو تبدیل شود. نظر به این که دستیابی به این هدف به رشد و توسعه ی همه جانبهی اقتصادی و اجتماعی در منطقه منجر می گردد، در این پژوهش ساختار گردشگری شهرستان اهر با ارزیابی پتانسیل ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای منطقه با استفاده از مدل SWOT، بررسی شد. نتایج تحلیل SWOT، نشان داد که از دید سه گروه مورد بررسی شامل مردم میزبان، مسئولین و گردشگران، قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای گردشگری منطقه به ترتیب دارای میانگین ضریب نهایی 6422/2، 5645/2، 6957/2 و 8807/2 می باشند که طبق نمودار حاصل شده، راهبردهای ST، WT،SO  و WO به ترتیب بیشترین مساحت را به خود اختصاص دادند. این نشان می دهد که وضعیت نهایی راهبردی منطقه بیشتر به سوی راهبردهای تنوع یعنی بهره گیری از پتانسیل های بالای منطقه در راستای غلبه بر تهدیدهای احتمالی تمایل دارد که در برنامه ریزی های مربوط بایستی بیشترین تمرکز بر این بخش معطوف گردد. اولویت بندی سری راهبردهای موجود با ماتریس QSPM، نشان داد که در میان سری راهبردهای تنوع، راهبردهای ST 4 ، در میان راهبردهای تدافعی، راهبردهای WT 4 ، در میان سری راهبردهای رقابتی، راهبردهای SO 7 و در میان راهبردهای بازنگری، راهبردهای WO 2 ، به ترتیب با امتیاز نهایی جذابیت 74/12، 59/12، 03/13 و 64/12 به عنوان پر اولویت ترین راهبردها مطرح می باشند.
۲۵.

تحلیل روند رشد و توسعه ناموزون شهر های میانه اندام در ایران (مطالعه موردی: شهر مرند- آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۳ 71 - 93

کلید واژه ها: گسترش کالبدی- فضایی پراکنش شهری(Sprawl) مدل آنتروپی هلدرن مرند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۳۹
در دهه های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچارتحولات چشمگیری شده اند، به طوریکه روند رشد شهرنشینی درپی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام گسیخته و بی قواره شهرهای با نقش ملی و ناحیه ای گردیده که در اغلب شهرهای کشور ناشی از فقدان سیاست های مناسب ساخت و ساز و بی برنامگی در بهره برداری مناسب و با مبنای علمی از زمین شهری می باشد. شهر مرند به عنوان یک شهر میانه اندام در ساختار فضایی استان آذربایجان شرقی نیز مانند بسیاری از شهرهای کشور مستثنی از این حادثه ی عظیم شهرنشینی نبوده است. بررسی داده ها نشان می دهد جمعیت شهر طی 55 سال اخیر نزدیک به 9 برابر رشد داشته که این رشد فزاینده جمعیت، گسترش بی رویه شهر را نیز در پی داشته است، به طوریکه این شهر با گسترش فیزیکی26 برابری طی این دوره مشکلاتی از قبیل: تخریب زمین های کشاورزی اطراف شهر، مشکلات زیست-  محیطی، کمبود امکانات زیربنایی و... را ایجادکرده است. از این رو توسعه سریع و بدون ضابطه شهر مرند، شکل نامتجانس و ناهنجاری را به ساخت کالبدی شهر داده است. در مقاله حاضر، با بهره- گیری از مدل آنتروپی هلدرن و تجزیه و تحلیل های آماری، چگونگی روند رشد و گسترش کالبدی-  فضایی این شهر در خلال سال های  (1390- 1335) در گستره فضایی آن مورد بررسی قرار گرفته است. روش جمع آوری داده ها و اطلاعات در این پژوهش، میدانی و اسنادی است. براساس مدل هلدرن67 درصد از رشد فیزیکی شهر در فاصله سالهای1390- 1335 مربوط به رشد جمعیت بوده و 33 درصد مربوط به رشد افقی و پراکنش شهری(Sprawl) می باشد که این عامل نتیجه عدم نظارت و کنترل مدیران شهری و نداشتن طرح و برنامه ای مدون جهت گسترش فیزیکی شهر است.
۲۶.

شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثّر بر توسعه گردشگری پزشکی با تأکید بر گردشگران داخلی (نمونه مورد مطالعه: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۲۷)

کلید واژه ها: تکنیک AHP شهر مشهد گردشگری پزشکی آزمون فریدمن گردشگران داخلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۹ تعداد دانلود : ۵۶۶
اهداف: هدف اصلی این پژوهش، سنجش میزان اهمّیت هریک از عوامل مؤثّر بر انتخاب مقصد پزشکی از دیدگاه گردشگران داخلی و در پی آن، بررسی نقش عوامل مذکور در توسعه گردشگری پزشکی شهر مشهد است. تفکیک معیار ها و عوامل مؤثّر بر توسعه گردشگری پزشکی شهر مشهد و مقایسه دیدگاه های کارشناسان و گردشگران پزشکیِ داخلی در ارتباط با اولویت بندی این عوامل از دیگر اهداف این پژوهش است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. در این پژوهش، پرسش نامه ای مشتمل بر دو بخش تنظیم گردیده است که در آن، جهت اولویت بندی عوامل مؤثّر بر توسعه گردشگریِ پزشکیِ شهر مشهد از دیدگاه گردشگران پزشکی، از آزمون فریدمن و جهت اولویت بندی عوامل مذکور از دید کارشناسان امر، از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. یافته ها و نتایج: بر اساس یافته ها، در اولویت بندی عوامل مؤثّر بر توسعه گردشگری پزشکی شهر مشهد از دیدگاه گردشگران پزشکی و کارشناسان، تفاوت چشمگیری وجود ندارد. در مورد زیرعوامل نیز به غیر از زیرعوامل بخش «تسهیلات و تجهیزات درمانی» (که اولویت ها در بین گروه ها کاملاً متفاوت هستند) و دو بخش «تسهیلات مسافرتی و گردشگری» و «مقرون به صرفه بودن هزینه ها» (که اولویت های دو گروه کمی با هم تفاوت دارند) در مابقی بخش ها اولویت بندی زیرعوامل از دیدگاه هر دو گروه، تقریباً شبیه هستند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد «تسهیلات و تجهیزات درمانی پیشرفته» و «تخصّص و مهارت پزشکان و کارکنان درمانی» مهم ترین عوامل مؤثّر در انتخاب مقصد پزشکی از دیدگاه گردشگران پزشکی و کارشناسان است.
۲۷.

بررسی تطبیقی تأثیر ابعاد کالبدی- محیطی در کیفیت زندگی شهرها نمونه های مورد مطالعه: شهرهای عجب شیر و بناب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۷

کلید واژه ها: کیفیت زندگی کالبدی ابعاد محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۵۱۰
پژوهش حاضر با اتخاذ شاخص های سنجش ذهنی به مطالعه ی ابعاد کالبدی- محیطی کیفیت زندگی اعم از عملکردی، کالبدی و محتوایی پرداخته و از آنجایی که هدف، مطالعه ی کیفیت زندگی در مقیاس منطقه ای است، اقدام به بررسی تطبیقی تأثیر ابعاد کالبدی- محیطی در کیفیت زندگی شهرها در دو شهر عجب شیر و بناب شده است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و در آن از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. به منظور رسیدن به هدف این پژوهش از مطالعات اسنادی و میدانی با ابزار پرسشنامه استفاده شده و برای تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری، به ترتیب از روش تعیین حجم نمونه کوکران و نمونه گیری خوشه ای تصادفی و در تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها و اطلاعات بدست آمده از مطالعات میدانی، از آزمون های Independent-Samples T Test یا همان آزمون t با دو نمونه ی مستقل، تحلیل عاملی با استفاده از چرخش واریماکس نرمال و رگرسیون چند متغیره ی خطی در محیط نرم افزار SPSS 22.0، استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها وجود تفاوت در ابعاد کالبدی- محیطی کیفیت زندگی را در دو شهر عجب شیر با مقدار 0.718 و بناب با مقدار 0.741 را نشان داد و از این نظر شهر بناب در مقایسه با شهر عجب شیر سطح بیشتری از کیفیت زندگی را در ابعاد کالبدی- محیطی داراست. از سویی در بین ابعاد کالبدی- محیطی کیفیت زندگی در شهر عجب شیر به ترتیب بالاترین و پایین ترین ابعاد مربوط به بعد محتوایی و کالبدی و در شهر بناب به ترتیب بالاترین و پایین ترین ابعاد مربوط به بعد عملکردی و محتوایی است. در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهادهایی جهت بهبود کیفیت زندگی در شهرهای مورد مطالعه ارایه گردید.
۲۸.

بررسی ابعاد ساختار قدرت در خانواده و رابطه آن با باروری (مطالعه موردی: زنان متأهل شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۳ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ 291 - 308

کلید واژه ها: استقلال زنان باروری تقسیم کار خانگی تهران ساختار قدرت در خانواده مشارکت اجتماعی منابع ارزشمند نابرابری های جنسیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۳۸
ایران، در چند دهه اخیر، افت شدیدی را در میزان باروری کل داشته است. نتایج مطالعات نشان می دهد نقش زنان در اجتماع و توانایی تصمیم گیری در امور خانواده از عوامل مؤثر بر رفتار باروری زنان است. پژوهش حاضر، با استفاده از روش پیمایش، به بررسی رابطه برخی ابعاد ساختار قدرت زنان در خانواده با میزان فرزندآوری زنان در شهر تهران می پردازد. داده ها از طریق پرسش نامه از 400 زن همسردار دارای حداقل یک فرزند در شهر تهران جمع آوری شده است. نتایج تحلیل دو متغیره نشان می دهد که رابطه بین متغیرهای دسترسی به منابع ارزشمند (تحصیلات، اشتغال، سرمایه اقتصادی)، استقلال فکری زنان، تقسیم کار خانگی، نگرش به نابرابری های جنسیتی و ساختار قدرت در خانواده با میزان فرزندآوری معنادار است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون بیانگر این است که از میان متغیرهای مختلف، متغیر دسترسی زنان به منابع ارزشمند و تقسیم کار خانگی نقش تعیین کننده ای در تبیین تغییرات متغیر وابسته دارد؛ به گونه ای که با افزایش دسترسی زنان به منابع ارزشمند و کاهش مشارکت آنان در تقسیم کار خانگی فرزندآوری کاهش می یابد. علاوه بر این، متغیر استقلال زنان نیز به طور مستقیم و غیر مستقیم در رابطه با متغیر فرزندآوری قدرت تبیین بالایی دارد؛ به گونه ای که وقتی استقلال زنان افزایش می یابد، فرزندآور شان کاهش پیدا می کند.
۲۹.

عوامل مؤثر بر گردشگری مکان های تاریخی شهری (مطالعه موردی: بازار تاریخی کلانشهر تبریز)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۱ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ 63 - 78

کلید واژه ها: بازار تبریز گردشگری مکان های تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۳۵۲
گردشگری امروزه یکی از مسائل مهم و مؤثر اقتصادی و یکی از عوامل برجسته ارتباط اجتماعی و فرهنگی است. در این میان، مکان های تاریخی، به دلیل نمایش هویت شهرها، از ارزش بسیار زیادی جهت جذب گردشگر برخوردارند، بازارهای سنتی و تاریخی ایران به دلیل توأم شدن وجهه تاریخی با کاربری تجاری اهمیتی دوچندان برای گردشگران دارند. بازار بزرگ تبریز، که بزرگ ترین بازار مسقف جهان است، یکی از این مکان های تاریخی و تجاری در کشور ایران است که با داشتن شهره ای جهانی، قابلیت های فراوانی به منظور تبدیل شدن به مکانی برای گردشگری در سطح ملی و بین المللی دارد. در این مقاله، ضمن معرفی بازار تاریخی کلانشهر تبریز، سعی شده است با استفاده از مدل SOWT، عوامل مؤثر بر جذب گردشگران داخلی و خارجی بررسی شود. اصول کار مبتنی بر شناخت قوت ها و ضعف های داخلی بازار تاریخی تبریز در جذب گردشگر و نیز شناسایی فرصت ها و تهدیدهای خارج از محیط این مکان تاریخی است.  درنهایت، با ارائه راهبردهایی برای تقویت نقاط قوت و فرصت های آن و کاهش یا حذف ضعف ها و تهدیدهای بازار تاریخی تبریز به منظور جذب گردشگر پیشنهادهایی سازنده ارائه شده است. بررسی ها بیانگر وضعیت متوسط بازار تاریخی تبریز به لحاظ گردشگری است؛ به طوری که با مرتفع کردن ضعف ها و از بین بردن تهدیدهای موجود می توان کارکرد گردشگری بازار تبریز را به سطح عالی ارتقا داد.
۳۰.

بررسی گسلش فعال و خطر گسترش شهرها در پیرامون گسل های زمین لرزه ای (مطالعه موردی: حوضه های شمال تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۲۵ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۵۵)

کلید واژه ها: شاخص های ژئومورفیک گسلش فعال گسلهای زمین لرزه ای حوضه های شمال تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۱ تعداد دانلود : ۶۹۷
شهر تبریز یکی از چهار شهر بزرگ ایران و بزرگترین پایگاه جمعیتی منطقه شمال غرب کشور می باشد. این شهر روی یک گسل فعال تکتونیکی قرار دارد. لرزه خیزی این منطقه از همگرایی پوسته های قاره ای عربستان و اوراسیا ناشی می شود. نتیجه این حرکات وقوع زمین لرزه های بزرگ تا متوسط است. بطوری که شهرهای مستقردر این منطقه (مانند شهر تبریز) بارها بوسیله زمین-لرزه های قوی ویران شده اند. این پژوهش سعی دارد ضمن مرور وضعیت لرزه خیزی و سایزموتکتونیکی منطقه، به ارزیابی تکتونیک فعال با استفاده از شاخص های ژئومورفیک در حوضه های زهکشی ورکش چای، گماناب چای و نهندچای که در شمال شهر تبریز قرار دارند، بپردازد و خطر گسترش شهر را در پیرامون گسل های زمین لرزه ای (مانند گسل تبریز) یادآوری نماید. برای این منظور از داده های زمین لرزه ای تاریخی و لرزه نگاری دستگاهی شمال غرب کشور استفاده شد. برای ارزیابی فعالیت های نئوتکتونیکی نیز از 6 شاخص های ژئومورفیک شامل نسبت پهنای کف دره به ارتفاع آن(Vf)، نسبت شکل حوضه (Bs)، شاخص شیب طولی رودخانه (SL)، عدم تقارن حوضه (AF)، عامل تقارن توپوگرافی(T) و شاخص سینوسی رودخانه (S) استفاده شد. ارزیابی نسبی فعالیت های تکتونیکی نیز با استفاده از شاخص (Iat) انجام شد. بررسی وضعیت لرزه خیزی گسل تبریز نشان می دهد که میزان لغزش راستگرد این گسل می تواند زمین لرزه های به بزرگی 3/7 – 7 ریشتر با دوره برگشت 300-250 سال را به همراه داشته باشد. نتیجه تحلیل شاخص های ژئومورفیک در حوضه های شمال تبریز، فعالیت تکتونیکی زیاد منطقه را نشان می دهد. به این ترتیب، شهر تبریز در یک منطقه مخاطره آمیزی از نظر حرکات تکتونیکی واقع شده است. این امر می بایست در مباحث برنامه ریزی و توسعه شهری و اجرای برنامه های عمرانی مورد توجه مسئولین شهری قرار گیرد.
۳۱.

ارزیابی گردشگری روستایی با استفاده از مدلSWOT مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی مراغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴۶

کلید واژه ها: گردشگری روستایی مدل SWOT روستاهای بخش مرکزی ارزیابی توانمندی شهرستان مراغه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای روستایی گردشگری روستایی
تعداد بازدید : ۱۱۲۴ تعداد دانلود : ۵۰۰
شهرستان مراغه که در جنوب­شرقی استان آذربایجان­شرقی قرار دارد از پتانسیل­های بالایی در زمینه گردشگری روستایی برخوردار است. توسعه گردشگری روستایی می­تواند زمینه­ مناسبی برای کاهش مهاجرت، ایجاد اشتغال، افزایش درآمد، بهبود زیرساخت­ها و حفظ محیط زیست روستاهای منطقه مورد مطالعه (بخش مرکزی) ایجاد کند. از این­رو پژوهش حاضر سعی دارد ضمن معرفی کوتاه جاذبه­های گردشگری روستایی، موانع و چالش­های گردشگری روستایی در بخش مرکزی شهرستان مراغه را با استفاده از مدل SWOT مشخص نموده و استراتژی­های مناسب را در زمینه توسعه گردشگری روستایی ارائه کند. این پژوهش از نظر روش تحقیق، میدانی، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی است برای جمع آوری داده­ها از پرسشنامه استفاده شد و حجم نمونه هم با استفاده از روش کوکران تعیین شد. تحلیل داده­های جمع­آوری شده با استفاده از روش­های آماری چند متغیره و با بهره­گیری از نرم­افزار SPSS و Maple صورت گرفت و تهیه نقشه­های پایه مورد نیاز در محیط GIS انجام شدند. نتیجه این پژوهش نشان می­دهد که مهم­ترین نقطه قوت جاذبه­های گردشگری روستاهای بخش مرکزی مراغه، وجود جاذبه­های طبیعی با مجموع وزن­ 1105 و میانگین 42/4 می­باشد و عدم وجود امکانات اقامتی، رفاهی، بهداشتی و ورزشی در مناطق گردشگری روستایی با مجموع وزن­ 1103 و میانگین 41/4 مهم­ترین نقطه ضعف جاذبه­های گردشگری روستاهای این منطقه است که نیازمند برنامه­ریزی مناسب و افزایش امکانات و خدمات رفاهی و تفریحی می­باشد. حمایت مسئولان دولتی از توسعه گردشگری روستایی با رویکرد اشتغال­زایی از جمله فرصت­ها و افزایش تخلفات اجتماعی و بزهکاری با ورود گردشگران به نواحی گردشگری روستایی از مهم­ترین تهدیدهای جاذبه­های گردشگری روستایی در بخش مرکزی شهرستان مراغه هستند.
۳۲.

تحلیل فعالیت های نئوتکتونیکی دامنه شمالی رشته کوه بزقوش با استفاده از روش های ژئومورفولوژیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات جغرافیایی سال ۲۸ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۹)

کلید واژه ها: نئوتکتونیک مورفوتکتونیک شاخص های ژئومورفیک رشته کوه بزقوش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۴ تعداد دانلود : ۶۹۱
هدف این پژوهش تحلیل فعالیت های نئوتکتونیکی حوضه های زهکشی دامنه شمالی رشته کوه بزقوش (شمال غرب ایران) با استفاده از روش های ژئومورفولوژیکی (شواهد مورفوتکتونیکی و شاخص های ژئومورفیک) می باشد. برای دستیابی به این هدف، علاوه بر بازدیدهای میدانی و مطالعه عکس های هوایی، پنج شاخص ژئومورفیک در 20 حوضه دامنه شمالی رشته کوه بزقوش محاسبه شدند. محاسبه شاخص ها با استفاده از نقشه های توپوگرافی (50000: 1)، نقشه های زمین شناسی (100000: 1) و عکس های هوایی (20000: 1) منطقه انجام گرفت. نقشه ها با استفاده از نرم افزار ArcGIS ترسیم شدند. نتیجه تحلیل شاخص ها نشان می دهد که 40 درصد حوضه های زهکشی دامنه شمالی رشته کوه بزقوش بویژه در بخش های میانی آن، دارای فعالیت تکتونیکی زیاد می باشند. 35 درصد منطقه مورد مطالعه که حوضه های زهکشی بخش های شرقی و برخی حوضه های میانی را دربرمی گیرند دارای فعالیت تکتونیکی متوسط هستند و در 25 درصد بقیه حوضه ها که به نواحی غربی رشته کوه بزقوش مربوط می شوند فعالیت تکتونیکی کم می باشد. پدیده هایی مانند پرتگاه های گسلی، مخروط افکنه های چند نسلی، دره های خطی، آبشارها، چشمه های آب گرم و آب سرد از جمله شواهد مورفوتکتونیکی هستند که به وفور در حوضه های با فعالیت زیاد و متوسط تکتونیکی در دامنه شمالی رشته کوه بزقوش دیده می شوند.
۳۳.

ارزیابی پهنـه های تحت خطر فرسایش خاک در حوضه سراسکندر چای، دامنه های شرقی کوهستان سهند با استفاده از مدل USLE و GIS(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی تابستان ۱۳۹۱ شماره ۴۰

کلید واژه ها: فرسایش خاک USLE فرسایش خطی پهنه بندی خطرفرسایش سراسکندچای دامنه های شرقی سهند

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای طبیعی جغرافیای خاکها
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی سنجش از راه دور GIS
  3. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
تعداد بازدید : ۱۳۱۱ تعداد دانلود : ۷۱۰
با تداوم روند خشکی محیط و مدیریت غیراصولی آن، فرسایش خاک به یکی از مهم­ترین مسائل دامنه­های شرقی سهند تبدیل شده است. در این محدوده و در مقیاس حوضه­ای، عوامل متعددی در زمینه­سازی و تشدید فرسایش خاک دخیل هستند. در محدوده مورد مطالعه - به عنوان یک منطقه نیمه­خشک واقع در دامنه­های شرقی کوهستان سهند (شمال غرب ایران) - خاک تحت فرسایش شدید آبی قرار گرفته است. آثار این ­فرسایش­ در محدوده مورد مطالعه - به عنوان یک محدوده کشاورزی­ و دامپروی مهم کشور ـ به صورت­ سطوح آشفته با خندق­ها و شیارهای متعدد ظاهرشده است. برای بررسی علل و عوامل فرسایش آبی و شناسایی محدوده­های ­تحت خطر فرسایش از مدل USLE استفاده و از تکنیک GIS بهره­گیری شده است. در این مقاله، با استفاده از مدل مذکور که اساس آن بکارگیری پارامترهای توپوگرافی، اربری، بارندگی و نوع خاک ­است، فرسایش آبی مورد تحلیل قرار گرفته و در نهایت محدوده­های تحت خطر، پهنه­بندی شده است. نتایج این بررسی­ها نشان می­دهد که در بین عوامل مورد بررسی، طول و شیب دامنه به عنوان عوامل توپوگرافی، نقش اصلی ­در فرایند فرسایش ایفا می­کنند. در محدوده مورد مطالعه، طول دامنه، نوع و الگوی فرسایش را تعیین می­کند. در بخش­هایی که طول دامنه افزایش­ افته، خندق­های عمیق تشکیل گردیده و با افزایش میزان سیلت­، فرسایش خطی نیز تشدید شده است. نقشه پهنه­بندی خطرفرسایش نشان مـی­دهد که شیب­های منتهی بـه ­دشت­های سیلابی از پتانسیل بالایی بـرای تشدید فرسایش آبی برخوردارند.
۳۴.

پایش مکانی شوری آب های زیرزمینی در سال شاخص خشکسالی و ترسالی مورد: دشت تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۳۹۱ شماره ۲۸

کلید واژه ها: خشکسالی پایش مکانی شوری آب های زیرزمینی شاخص EC ،TDS و SAR دشت تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۰ تعداد دانلود : ۶۹۸
این مطالعه برای مدیریت بهینه ی منابع آب در دشت تبریز، به پایش مکانی شوری آب های زیرزمینی در سال های شاخص خشکسالی و ترسالی می پردازد تا تغییرات کیفیت شیمیایی آب های زیرزمینی را در مواقع حداکثرهای اقلیمی (خشکسالی ها و ترسالی ها) پیگیری نماید. برای این منظور از متغیّرهای اقلیمی شامل بارش های ماهانه (86-1351) و نتایج تجزیه شیمیایی آب های زیرزمینی بویژه شاخص EC ، SARو TDS مهرماه سال شاخص خشکسالی و ترسالی استفاده شد. برای مقایسه و پایش تغییرات شاخص های کیفی آب های زیرزمینی در سال های شاخص خشکسالی و ترسالی نقشه های هم ارزش EC و SAR با استفاد از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (GIS) و نرم افزارهایArc/View و Arc/GIS ترسیم شدند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که میزان آب های زیرزمینی شور و خیلی شور در دشت تبریز در سال شاخص خشکسالی 2/28 درصد و آب های زیرزمینی با قلیاییت زیاد 35/25 درصد بوده در حالی که در سال شاخص ترسالی آب های زیرزمینی شور و خیلی شور 15/18 درصد و با قلیائیت زیاد 92/4 درصد آب های زیرزمینی را تشکیل می دهند.
۳۵.

ارزیابی حساسیت زمین لغزش در حوضه های کوهستانی نیمه خشک، با استفاده از روش های آماری و مدل وزنی شاهد (مطالعه موردی: حوضه زهکشی سعیدآباد چای – شمال غرب ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات جغرافیایی دوره ۲۷ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۰۶

کلید واژه ها: زمین لغزش سیستم اطلاعات جغرافیایی ارزیابی حساسیت مدل وزنی شاهد روش های آماری حوضه زه کشی سعیدآباد چای شمال کوهستان سهند

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا گروه های ویژه
تعداد بازدید : ۹۶۱ تعداد دانلود : ۳۸۹
هدف این پژوهش، ارزیابی و ترسیم نقشه حساسیت زمین لغزش در یکی از حوضه های کوهستانی مناطق نیمه خشک شمال غرب کشور؛ یعنی حوضه زهکشی سعیدآباد چای در دامنه شمالی توده آتشفشانی سهند است. برای این منظور، از روش آماری دو متغیره (BSA)، مدل وزنی شاهد (WEO)، سیستم اطلاعات جغرافیایی و نرم افزارArc/View استفاده شد. نتایج این ارزیابی نشان می دهد که در کل، از بین عوامل علتی مورد نظر، عامل شیب با 965/3 =fW∑ ، کاربری اراضی 759/0 =fW∑ ، فاصله از جاده 498/1 =fW∑ ، سنگ شناسی 424/0 =fW∑ ، بارش388/0 =fW∑ و فاصله از روستا 161/0 =fW∑ با وقوع زمین لغزش ها همبستگی مثبت دارند و عوامل فاصله از گسل و فاصله از آبراهه به ترتیب با وزن های 006/0-=fW∑ و 325/0-=fW∑ دارای رابطه معکوس با ناپایداری دامنه های حوضه مورد مطالعه هستند. براساس مدل وزنی شاهد، 116/43 درصد مساحت حوضه زهکشی سعیدآباد چای از نظر حساسیت به زمین لغزش در پهنه های متوسط تا بسیار زیاد قرار دارد. شاخص (Li) مناسب بودن مدل برازش داده را نشان می دهد. برمبنای این شاخص، در حدود 92 درصد زمین لغزش ها در محدوده های با حساسیت متوسط تا خیلی زیاد اتفاق افتاده اند.
۳۶.

پایش مکانی ویژگی های کیفی آب زیرزمینی در سازندهای مختلف زمین شناسی (مطالعه ی موردی: بالادست حوضه ی آجی چای، شرق دریاچه ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۷
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۱ تعداد دانلود : ۹۱۳
ویژگی های کیفی آب های زیرزمینی از لیتولوژی و ساختمان زمین شناسی سازندهای آبخوان ها تأثیر می پذیرد. این پژوهش کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی بالادست حوضه ی آبریز آجی چای را در ارتباط با سازندهای مختلف زمین شناسی موجود در آبخوان های منطقه بررسی می کند. بنابراین متغیرهای هیدروشیمی (کاتیون ها و آنیون های اصلی موجود در آب) چهل و هفت نمونه آب زیرزمینی منطقه در مهرماه 1386 با استفاده از دیاگرام های دایره ای و پایپر تجزیه و تحلیل شدند. پس از تعیین تیپ آبی نمونه ها، نقش سازندهای مختلف زمین شناسی در کیفیت شیمیایی آب های زیرزمینی منطقه مورد بررسی قرار گفت. نتایج مطالعه نشان می دهند که املاح آب های زیرزمینی در مسیر حرکت از پایکوه های اطراف به سمت غرب منطقه افزایش یافته و ترکیبات شیمیایی آنها تغییر می یابد. یعنی تیپ آبی از بی کربنات کلسیم در پایکوه های سبلان و بزقوش، که از سنگ های آذرین هستند، در غرب منطقه به کلرور کلسیم و منیزیم تبدیل می شوند. دلیل این تغییر، وجود سنگ های رسوبی و نهشته های تبخیری میوسن در غرب منطقه است.
۳۷.

بررسی تاثیرات وقوع خشکسالی های اخیر در تشدید فرسایش خندقی و رخداد لغزش ها، درحوضه آذرشهرچای، با استفاده از روش شبکه عصبی مصنوعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات جغرافیایی سال بیست و ششم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۰۱

کلید واژه ها: شبکه عصبی مصنوعی خشکسالی فرسایش لغزش فرسایش خندقی حوضه آذرشهرچای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۶ تعداد دانلود : ۵۷۱
حوضه های زهکشی نواحی نیمه خشک، به لحاظ حاکمیت شرایط خاص، نسبت به وقوع خشکسالی ها حساسیت زیادی را ازخود نشان می دهند. عکس العمل این حوضه ها نسبت به وقوع خشکی سطوح دامنه ها، به صورت از بین رفتن پوشش گیاهی، تشدید فرسایش آبراهه ای وخندقی و وقوع لغزش های متعدد در کنار مسیرهای جریان آب ها جلوه گر می شود. حوضه آذرشهر ( واقع درمختصات جغرافیایی از'36 ˚37 تا ' 49 37 عرض شمالی و از'20 ˚44 الی '49 45 طول شرقی ) به عنوان یکی از حوضه های توده کوهستانی سهند، دراثر وقوع خشکسالی های اخیر تغییرات قابل ملاحظه ای را بر عملکرد فرآیندهای ژئومورفولوژیک و در نتیجه، در اشکال ناشی از آنها تجربه کرده است. بررسی تغییرات آب های سطحی وزیرسطحی، ویژگی های شیمیایی آب ها، داده های رسوب رودخانه ها و...، با استفاده از داده های جمع آوری شده در طی سال های آماری، حاکی از تاثیرپذیری این ویژگی ها از وقوع خشکسالی هاست. در این مقاله، به منظور تعیین میزان تغییرات ژئومورفولوژیک ناشی از وقوع خشکسالی ها در محدوده مورد مطالعه، کلیه متغیرهای مورد نیاز تحلیل وبا استفاده از تکنیک تحلیل شبکه عصبی مصنوعی بررسی گردید و نقشه نهایی نیز با به کارگیری Arc/view ترسیم شد. نتیجه حاصل از این تحلیل ها و انطباق آنها با واقعیات زمینی، حاکی از این است که بخش های مختلف حوضه ازوقوع خشکسالی های اخیرکاملاً متاثر شده است، اما میزان و شدت تاثیرگذاری خشکسالی ها در پیدایش و توسعه پدیده های ژئومورفولوژیک دربخش های جنوبی، انتهای غربی وشرقی حوضه وقسمت های جنوبی بیشتر بوده است. در این بخش ها دامنه ها به شدت بر اثر وقوع خشکسالی ها آسیب دیده اند و خندق های عمیقی نیزشکل گرفته است.
۳۸.

ارزیابی ارتباط خشکسالی هواشناسی با افت سطح آب های زیرزمینی دشت تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳۷

کلید واژه ها: خشکسالی هواشناسی دشت تبریز خشکسالی آب زیرزمینی افت سطح آب های زیرزمینی تحلیل هیدروگراف واحد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۵ تعداد دانلود : ۵۱۶
دشت تبریز در΄15­˚­46­-­΄­30­˚­45 ­طول شرقی و΄­17­­˚­38-­΄56­­˚­37 عرض شمالی و در شرق دریاچه ارومیه واقع شده است. در دهه­های اخیر، بطور منطقه­ای و در دشت تبریز خشکسالی­های متناوب و گاهی مستمر و شدیدی رخ داده است. همزمان سطح آب زیرزمینی دشت کاهش چشمگیری نشان می­دهد. از این­رو به نظر می­رسد، بین وقوع خشکسالی­های هواشناسی و افت سطح آب­های زیرزمینی بتوان رابطة معنی­داری پیدا کرد. در این راستا، هـدف پژوهش حاضـر بررسـی خشکسالی­های دشت با شاخصSPI ، پیگیری روند بارش­ها، تحلیل هیدروگراف واحد آب­های زیرزمینی و ارزیابی تأثیر خشکسالی­های هواشناسی در افت آب زیرزمینی در دشت تبریز با استفاده از روش آمار دومتغیره می­باشد. برای این منظور، از داده­های هواشناسی شامل متوسط بارش ماهانه ایستگاه­های دشت تبریز در دورة آماری (83-1351) برای تعیین دوره­های خشکسالی، داده­های ماهانه سطح آب چاه­های مشاهده­ای و پیزومتر دشت در دوره آماری (83-1370) برای نشان دادن نوسانات سطح آب زیرزمینی، نرم­افزارهایArc/GIS ، Arc/View­، Excell و Surferاستفاده شد. نتایج مطالعه نشان می­دهد که در دوره آماری (83-1370) سطح آب­های زیرزمینی سیر نزولی داشته و 94/3 متر افت دارند. خشکسالی آب­های زیرزمینی نیز با دو ماه تأخیر نسبت به خشکسالی هواشناسی بروز می­کند.
۳۹.

شناسایی اشکال مورفوژنتیک فعال در گردنه پیام با هدف برنامه ریزی ژئوتوریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات جغرافیایی سال بیست و ششم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۰۳

کلید واژه ها: شمال غرب ایران گردنه پیام اشکال مورفوژنتیک فعال برنامه ریزی ژئوتوریسم مکان ژئومورفولوژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶۸ تعداد دانلود : ۸۹۱
طرح رابطه مسائل ژئومورفولوژیک با توریسم،از جمله حیطه های مطالعاتی بین رشته ای است که در سال های اخیر در قالب بررسی عملکرد سیستم های مورفوژنتیک در ارتباط با اکوتوریسم، مورد اقبال محققان قرار گرفته است. با برقراری چنین ارتباطی، مکان های توریستی ژئومورفولوژیک، همانند گردنه پیام، به صورت اشکال و فرایندهای ژئومورفولوژیک تعریف می شوند که بنابر درک انسان از عوامل تأثیرگذار زمین شناسی، ژئومورفولوژیک، تاریخی و اجتماعی این مکان ها، ارزش زیبایی شناختی، علمی، فرهنگی-تاریخی و یا اجتماعی- اقتصادی پیدا می کنند. بر اساس چنین جایگاهی، معرفی گردنه پیام به عنوان مکانی ژئومورفولوژیک و ارائه صورت وضعیت توان های اکوتوریسمی جزو اهداف اصلی آن تعیین گردید. برای نیل به این اهداف، ویژگی های ژئومورفولوژیک که می توانستند به عنوان تضمین کننده بهره برداری بهینه از مکان های ژئومورفیک تلقی شوند، از طریق مشاهدات میدانی و تفسیر نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی متوسط مقیاس و تصاویر هوایی و ماهواره ای شناسایی شدند. سپس ماهیت سیستم های مورفوژنتیک فعال در سطح گردنه پیام بررسی شد و نواحی مورفوژنتیک آن شناسایی شدند. سیستم رودخانه ای، سیستم پریگلاسیری، سیستم تراورتن زایی و انسان، مهمترین فرایندهای مورفوژنتیکی فعال شناخته شده در گردنه پیام هستند. بر همین اساس، چشم انداز کلی گردنه پیام، نتیجه عملکرد تکتونیک و فرایندهای رودخانه ای در دوره های مختلف زمین شناسی است. بخش مرتفع گردنه، مخروط افکنه تندیرلی و واحد فلات، سه ناحیه اصلی مورفوژنتیکی سطح گردنه هستند که هرکدام از آنها با اشکال و فرایندهای خاصی شناخته می شوند. هم اکنون، علی رغم ضرورت لحاظ دیدگاه های اکوتوریسمی در بهره برداری از مکان های ژئومورفولوژیک، بهره برداری از گردنه پیام به عنوان تنها مکان ژئومورفیکی در حال بهره برداری، با روش هایی غیر اکوتوریسمی صورت می گیرد و به عملکرد سیستم های مورفوژنتیک که خود ایجاد کننده این جاذبه ها هستند، توجهی نمی شود.
۴۰.

بررسی آستانه های توپوگرافیکی وتحلیل نقش نوع سازندهای سطحی در توسعه خندق ها در دامنه های کوهستان های نواحی نیمه خشک مطالعه موردی: حوضه شورچای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۱)

کلید واژه ها: کوهستان سهند فرسایش خندقی عوامل توپوگرافی فرسایش خطی سازندهای سطحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶۶ تعداد دانلود : ۸۰۲
در سطوح دامنه های مناطق نیمه خشک انواع فرسایش و با شدت های متفاوت فعال است. فرسایش خطی بویژه فرسایش خندقی در بین انواع فرسایش مهمترین عامل تخلیه و ورود مواد دامنه ای به دشت های سیلابی وآب های جاری محسوب می شود. این نوع فرسایش در محدوده های کوهستانی نواحی نیمه خشک که دامنه هابه خوبی توسط پوشش گیاهی محافظت نمی شوند، بیشتر دیده می شود. در تشدید فرسایش عوامل مختلفی دخیل هستند، اما سرعت تشکیل عوامل مختلفی دخیل از پدیده های مربوط به فرسایش، به ویژه خندق ها در سطوح شیبدار متشکل از سازندهای سطحی مستعد به فرسایش خطی قابل ملاحظه است. در حوضه شورچای واقع در دامنه های شرقی کوهستان سهند (واقع در موقعیت جغرافیایی از ́ 05 ˚ 36 تا ́ 20 ˚ 37 عرض شمالی واز ́ 43 ˚ 46 تا ́ 15 ́ ˚ 47 طول شرقی )بر روی دامنه های متشکل از سازندهای سطحی متشکل از مارن، سیلت و رس حضور خندق های عمیق ودر حال توسعه در بخش های مختلف حوضه، بویژه در شیب های منتهی به رودخانه اصلی بیشتر دیده می شود. در این مقاله با استفاده از شاخص ها وضرایب مختلف مانند شاخص های V و TCI عوامل تشکیل وتوسعه این پدیده بررسی و تحلیل شده. نتایج حاصل از این بررسی ها نشان می دهد که در بخش های مختلف حوضه شورچای، شیب و نوع سازندهای سطحی دامنه ها نقش اولیه را در فراهم نمودن زمینه لازم برای تشکیل خندق ها ایفا نموده است. تحلیل مقادیر حاصل از به کارگیری شاخص ها در بخش هایی از محدوده مورد مطالعه نشان می دهد که در مواردی مقادیر حاصل از حد آستانه ها تجاوز نموده است، که این امر از پتانسیل بالای دامنه های محدوده مذکور برای فرسایش خطی، حکایت می کند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان