سید شهاب سیدمحسنی

روابط عمومی ها و رسانه ها برای تحقق وظایف و مسئولیت ها، نیازمند به ارتباط، تعامل و همکاری مؤثر با یکدیگر هستند، ولی آنچه در این فرایند ارتباطی- در بسیاری از موارد- مشاهده می شود، وجود چالش های مختلف ارتباطی است، این پژوهش، با هدف شناخت همین چالش ها و ارائه راهکارهایی برای بهبود و توسعه ارتباط و تعامل بین روابط عمومی ها و رسانه ها انجام شده است. در این تحقیق، از دو روش کیفی و کمی استفاده شده است، یکی مصاحبه عمیق با اساتید و صاحبنظران روابط عمومی و رسانه، و دیگری، روش کیو و ابزار پرسشنامه برای اخذ دیدگاه مدیران، کارشناسان روابط عمومی، سردبیران و خبرنگاران روزنامه های سراسری. براساس یافته ها، عواملی نظیر: نبود رویکرد ارتباطی حرفه ای، نگرش سیاسی و جناحی، تبعیض گرایی، عدم اخلاق گرایی و اعتماد متقابل و... از جمله مهمترین عوامل بروز چالش ارتباطی بین روابط عمومی ها و رسانه ها بوده است. همچنین در روش کیو، تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد از میان 4 عامل تأثیرگذار بر ایجاد چالش های ارتباطی بین روابط عمومی ها و رسانه ها، عامل عملکردی با 64/ 0بیشترین و عامل شناختی با 407/ 0کمترین تأثیر را در بروز این چالش ها داشته اند. درنهایت باید گفت متولیان و سیاستگذاران حوزه روابط عمومی و رسانه، می توانند با اتکا به نتایج این پژوهش، نسبت به برنامه ریزی و ساماندهی ارتباط و تعامل علمی و حرفه ای مطلوب دست اندرکاران این دو نهاد ارتباطی، اقدام کنند و آیین نامه ها و دستورالعمل هایی را در این راستا، طراحی و ابلاغ کرده و به مرحله اجرا بگذارند.

با وجود توسعه رسانه های جدید و تحول در ارتباطات برون سازمانی، هنوز یکی از مهم ترین وظایف روابط عمومی ها، برقراری ارتباطات حرفه ای با رسانه هاست. روابط عمومی ها برای رساندن پیام های سازمانی خود به عموم مردم و مشروعیت سازمانی، نیازمند همکاری با رسانه ها هستند. در مقابل، رسانه ها نیز، برای تولید و انتشار مطالب خبری و تحلیلی خود به همکاری با روابط عمومی ها نیاز دارند. ولی آنچه بسیار در این فرایند ارتباطی مشاهده می شود، وجود چالش های مختلف ارتباطی است. هدف اصلی تحقیق، شناخت چالش ها، ارائه راه حل و مدل ارتباطی اثربخش، بین روزنامه نگاران و رابطان رسانه ها در روابط عمومی ها است. در این پژوهش از روش آمیخته استفاده شده، در بخش کیفی، با 15نفر از استادان و صاحب نظران ارتباطات، روابط عمومی و رسانه مصاحبه عمیق انجام شده و در بخش کمی نیز، با استفاده از روش کیو و ابزار پرسشنامه، دیدگاه 40نفر از مدیران و کارشناسان روابط عمومی وزارتخانه ها و دبیران و خبرنگاران روزنامه های سراسری اخذ شده است. یافته های تحقیق نشان داد، عواملی نظیر فقدان تخصص وحرفه ای گرایی، وجود خط مشی متفاوت سازمانی، رویکرد سیاسی و جناحی، نبود استقلال اقتصادی رسانه ها، عدم شناخت کافی روابط عمومی ها و رسانه ها نسبت به وظایف و محدودیت های یکدیگر، انتظارات نامعقول و گاهی داشتن نگرش منفی از مهم ترین چالش های ارتباطی است و در چهار بُعد ساختاری، عملکردی، رفتاری و شناختی، عواملی نظیر اصلاح قوانین، آموزش نیروی انسانی و حرفه ای گرایی، تعامل و گفت وگو، پاسخگویی، صداقت و شفافیت، رعایت اصول اخلاقی، انتظارت معقول و شناخت متقابل وظایف مهم ترین راهکارها برای رفع چالش ها و الگوی مطلوب ارتباطی بین روابط عمومی ها و رسانه ها قلمداد می شود.