مرتضی امیدیان

مقدمه: در رویکرد جدید به مدرسه ترکیبی از نقش های فردی و اجتماعی بر رشد و پیشرفت دانش آموزان در مدرسه اثرگذار است؛ بنابراین در کنار عوامل فردی مانند ویژگی های شخصیتی، هویت تحصیلی و التزام تحصیلی به عواملی مانند جو مدرسه و مهارت حل تعارض بین فردی که بیشتر به بعد اجتماعی مدرسه مربوط می شود، توجه شده است. هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه جوّ مدرسه و راهبردهای حل تعارض با هویت و التزام تحصیلی با میانجی گری ویژگی های شخصیتی (وظیفه شناسی) بود. روش: روش پژوهش همبستگی و از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه دوم دوره دوم شهر دزفول در سال تحصیلی ۹۷-۹۶ و نمونه آماری برابر با ۳۰۰ دانش آموز بود که به روش تصادفی نسبتی مرحله ای انتخاب شدند. داده از طریق پرسشنامه جو مدرسه، پرسشنامه مدیریت تعارض، پرسشنامه ویژگی های شخصیتی (نئو)، پرسشنامه التزام تحصیلی و پرسشنامه هویت تحصیلی جمع آوری گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری مناسب در سطوح توصیفی و تحلیل مسیر استفاده شد . یافته ها : نتایج نشان داد که تمام مسیرهای مدل فرضی به جز مسیر راهبردهای حل تعارض به هویت و التزام تحصیلی در سطح ۰/۰۵ P< معنی دار هستند. نتیجه گیری : جو مدرسه بر التزام تحصیلی و هویت تحصیلی اثر مستقیم دارد و راهبردهای حل تعارض از طریق ویژگی شخصیتی وظیفه شناسی به بهبود التزام تحصیلی کمک می کند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و درگیری شناختی در دو سطح عمیق و سطحی با واسطه گری خودکارآمدی در دانشجویان دانشگاه یزد بود. این پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری تمامی دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه یزد به تعداد 9551 نفر بودند که از آن، 386 دانشجو با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی انتخاب شدند و پرسشنامه های تجدید نظرشده فرایند یادگیری دو عاملی سطحی و عمیق (کِمبر و همکاران، 2004)، خودکارآمدی (شرر و همکاران، 1982) و حمایت اجتماعی ادراک شده چند بُعدی (زیمت و همکاران، 1988) را تکمیل کردند. داده ها با روش آماری همبستگی پیرسون و روش تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزارهایSPSS  و AMOSتحلیل شدند. مدل نهایی پژوهش برازش خوبی داشت. بر اساس یافته های به دست آمده، حمایت اجتماعی ادراک شده از طریقِ خودکارآمدی، درگیری شناختی عمیق را به صورتِ مثبت و معنی دار و درگیری شناختی سطحی را به صورتِ منفی و معنی دار پیش بینی کرد. همچنیناثر حمایت اجتماعی ادراک شده بر هر دو نوع درگیری شناختی به صورتِ مستقیم معنی دار نبود. نتایج نشانگر نقش مهم خودکارآمدی در درگیری شناختی عمیق دانشجویان است.

رسانه های نوظهور از جمله اینستاگرام نقش مهمی بر زندگی فردی و روابط اجتماعی ما دارند. در گرماگرم مقابله با ویروس کرونا و لزوم استمرار فعالیت های آموزشی از طریق شبکه های اجتماعی بار دیگر یک طنز در رابطه با فعالیت یک معلم با سابقه در یک صفحه اینستاگرام، منبعی برای خبرسازی شد. هدف این مقاله تحلیل رفتار کاربران در برخورد با این موضوع است. روش به کار گرفته شده در این پژوهش روش کیفی از نوع تحلیل روانشناختی گفتمان بود. به این منظور 90 گفتگو به صورت نمونه گیری هدفمند از سه صفحه اینستاگرام در رابطه با موضوع مورد پژوهش انتخاب و به منظور استخراج کدها و مقوله ها مورد تحلیل قرار گرفتند. پس از تحلیل داده ها از 90گفتگو 102 عبارت مستقل و بدون تکرار انتخاب گردید. از این 102 عبارت با توجه به مضمون گفتار 32 کد آزاد استخراج که در 7 گروه دسته بندی شدند. در این رابطه 7 نوع واکنش موافق، مخالف، بی خبر، بی تفاوت، کم اهمیت، فرصت طلب و درگیری کلامی شدید شناسایی و علل روانشناختی این نوع واکنش ها در قالب نیازهای روانشاختی و هویت اجتماعی مورد بحث قرار گرفت.

در بافت تحصیلی، تأخیر در خشنودی به عنوان حالتی از قصد و آمادگی برای به تعویق انداختن پاداش های فوری به منظور دنبال کردن اهداف بلندمدت تعریف می شود. پژوهش حاضر با هدف وارسی شاخص های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس تأخیر در خشنودی تحصیلی بیمبنتی و کارابنیک انجام گرفت. این مقیاس 10 گویه ای بر روی یک نمونه 250 نفری از دانش آموزان متوسطه دوم شهر اهواز که به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شده بودند، اجرا گردید. به منظور جمع آوری داده ها از مقیاس های تأخیر در خشنودی تحصیلی، جهت گیری هدف پیشرفت و خود-کارآمدی تحصیلی استفاده گردید. نتایج تحلیل عامل تأییدی حکایت از برازش مطلوب مدل با داده ها دارد. نتایج ضریب آلفای کرونباخ (79/0) و تنصیف (74/0) نشان دهنده همسانی درونی مقیاس بود. افزون بر این، همبستگی مثبت و معنی دار تأخیر در خشنودی تحصیلی با جهت گیری هدف پیشرفت و خود-کارآمدی تحصیلی به دست آمد. به طور کلی، نتایج پژوهش نشان داد مقیاس تأخیر در خشنودی تحصیلی ابزاری قابل اعتماد و معتبر برای کاربرد در پژوهش های آموزشی و روان شناختی است.

زمینه و هدف: کنش های اجرایی در اوایل کودکی نقش تعیین کننده داشته و به عنوان یکی از پیش بین های آمادگی برای ورود به مدرسه شناخته شده است. هدف از این مطالعه، بررسی اثربخشی بازی آموزشی- شناختی چاکی و نلی در جهت گسترش مهارت های کنش اجرایی سرد و گرم در کودکان پیش دبستانی و مقایسه دو گروه از نظر مهارت های آمادگی ورود به مدرسه بود. روش: طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کودکان پیش دبستانی شهر اهواز در سال تحصیلی 98-99 بود که از این تعداد به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، 204 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (102 نفر) و گواه (102 نفر) جای دهی شدند. برنامه مداخله به مدت 1 ماه شامل 10 جلسه (30 دقیقه ای) بر روی گروه آزمایش انجام شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های کنش اجرایی سرد شامل ابزار برو- نرو (هافمن، 1984)، جعبه وظیفه (کسل و پوستما، 2018)، آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین (گرنت و برگ، 1948)؛ کنش های اجرایی گرم شامل تکلیف 3 گزینه ای انتخاب ماده در انعطاف پذیری هیجانی (مارکوس و همکاران، 2016) و آزمون درک ارزش آینده (نجاتی و همکاران، 1399)؛ و آمادگی ورود به مدرسه شامل آزمون ارزیابی آمادگی برای ورود به مدرسه براکن- ویرایش سوم (پنتر و براکن، 2009) و مقیاس آمادگی احساسی-اجتماعی ورود به مدرسه (بوستین، 2007) استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد بازی چاکی- نلی بر بهبود مهارت های کنش اجرایی سرد (حافظه کاری- بازداری و انعطاف پذیری شناختی) و کنش اجرایی گرم (تأخیر در دریافت پاداش و انعطاف پذیر عاطفی) مؤثر بوده است (0/01>p) و نتایج مقایسه میانگین دو گروه از نظر آمادگی ورود به مدرسه (تحصیلی از 17/56 به 25/17 و اجتماعی- احساسی 76/56 به 75/06) نشان داد که گروه آزمایش نمره بالاتری به دست آوردند. نتیجه گیری: استفاده از بازی های گروهی به خصوص در سن پیش دبستانی که مرحله حساس تحول کنش های اجرایی گرم و سرد است با تحریک کودکان از طریق بازی با همسالان و استفاده از یک موقعیت زندگی واقعی مانند بازی در یک محیط پیش دبستانی می تواند برای کمک به کودکان در تعمیم پیشرفت های شناختی حداقل در سایر موقعیت ها یا وظایف مشابه مفید باشد؛ و همچنین کنش های اجرایی به عنوان پیش بین مهمی برای مهارت آمادگی ورود به مدرسه شناخته شدند.

این مطالعه ارتباط بالقوه بین بهترین اهداف شخصی و یادگیری اجتماعی-هیجانی با التزام تحصیلی را به بوته کنکاش سپرد. همچنین، نقش میانجی گری سرزندگی تحصیلی در این ارتباطات مورد آزمون قرار گرفت. شرکت کنندگان 350 دانش آموز دوره دوم متوسطه شهر اهواز بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و ابزارهای بهترین اهداف شخصی، شایستگی های اجتماعی-هیجانی، سرزندگی تحصیلی و التزام تحصیلی را تکمیل کردند. روایی و پایایی ابزارها به شیوه تحلیل عامل تأییدی و ضریب آلفای کرونباخ احراز گردید. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که بهترین اهداف شخصی و یادگیری اجتماعی-هیجانی تأثیر مستقیم و معنی داری بر التزام تحصیلی دارند. به علاوه، یافته ها حاکی از آن است که سرزندگی تحصیلی رابطه مستقیم و مثبتی با التزام تحصیلی دارد. افزون بر این، سرزندگی تحصیلی نقش میانجی معنی داری در ارتباط بین بهترین اهداف شخصی و یادگیری اجتماعی-هیجانی با التزام تحصیلی دانش آموزان ایفا کرد. به طور کلی، نتایج بیانگر آن است که بهترین اهداف شخصی و یادگیری اجتماعی-هیجانی به صورت مستقیم و با واسطه گری سرزندگی تحصیلی می توانند به افزایش التزام تحصیلی دانش آموزان نوجوان کمک کنند. تلویحات آموزشی و کاربردی مورد بحث قرار گرفته است.

با توجه به شیوع افسردگی و وجود ضعف در کارکردهای افراد افسرده، بررسی و ارزیابی روش های متنوع درمانی در حیطه کارکردهای شناختی از جمله حافظه فعال، ضروری به نظر می رسد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی نرم افزار توانبخشی شناختی کاپتان لاگ، بر حافظه فعال شنیداری و فضایی افراد با نشانه های افسردگی شهر اهواز بود. روش این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه این پژوهش، شامل کلیه افراد با نشانه های افسردگی مراجعه کننده به مراکز درمانی روانشناسی و روانپزشکی شهر اهواز و صفحات مجازی این مراکز، در سال99-1398 بود. نمونه این پژوهش شامل 30 فرد با نشانه های افسردگی بود که از طریق اعلام فراخوان در این مراکز و صفحات مجازیشان و به روش نمونه گیری در دسترس داوطلبانه و پس از غربالگری از نظر داشتن ملاک های ورود به پژوهش به وسیله ابزارهای پژوهش (کسب نمره 28-14 بر اساس سیاهه افسردگی بک ( BDI-II ) و کسب نمره زیر میانگین در آزمون نمایه حافظه فعال وکسلر- ویرایش سوم) انتخاب شدند. پس از همتاسازی از نظر جنسیت، سن، تحصیلات، وضعیت اجتماعی اقتصادی، عدم ابتلا به بیماری های حاد جسمانی و روان شناختی و سایر متغیرهای مورد نظر در پژوهش به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش، به مدت 10 جلسه، تحت توانبخشی شناختی به وسیله نرم افزار کاپتان لاگ قرار گرفتند، اما گروه گواه مداخله ای دریافت نکردند. پس از انجام مداخله و گرفتن پس آزمون، داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیری و تحلیل کوواریانس با استفاده از SPSS-24 تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که میان گروه آزمایش و گواه از لحاظ حافظه فعال شنیداری و فضایی تفاوت معنی داری وجود دارد(001/0> P ). میزان حافظه فعال شنیداری و فضایی گروه آزمایش نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل به طور معنی داری افزایش یافت، یعنی نرم افزار توانبخشی شناختی کاپتان لاگ، بر حافظه فعال شنیداری و فضایی افراد افسرده، تأثیر معنی داری دارد (001/0> P ). بنابراین استفاده از نرم افزار توانبخشی شناختی کاپتان لاگ برای افزایش حافظه فعال شنیداری و فضایی افراد با نشانه های افسردگی، اثربخش است.

زمینه: برنامه کاگمد برای توانبخشی حافظه فعال، پرکاربردترین برنامه ی رایانه ای مدارس در جهان است. با توجه ادعای سازندگان به نقش جدید و مهم این برنامه در بهبود حافظه فعال، یادگیری و اختلالات یادگیری، پژوهش حاضر طراحی گردید تا اثر بخشی این برنامه را در بهبود حافظه فعال در پژوهش های انجام شده، با روش فراتحلیل مورد بررسی قرار دهد. هدف: هدف از پژوهش حاضر ترکیب پژوهش های انجام شده در قلمرو اثربخشی برنامه کاگمد بر حافظه فعال بود. روش: در این پژوهش از فراتحلیل به عنوان ابزاری جهت تعیین، جمع آوری، ترکیب و خلاصه کردن یافته های پژوهشی مرتبط با نقش برنامه کاگمد در حافظه فعال استفاده شد. برای دستیابی به هدف، ادبیات پژوهشی مربوط به رابطه این متغیرها، در مقالات انتشار یافته بین سال های 2001 تا 2018 بررسی شد. 14 پژوهش بر اساس معیار های پژوهش (روش آزمایشی، چاپ آنلاین، مقایسه گروه آزمایش و گواه، آماره های توصیفی) وارد فراتحلیل شدند. نتایج بررسی سوگیری انتشار، نشان دهنده نبود سوگیری در پژوهش بود. یافته ها: یافته ها نشان داد که میانگین اندازه اثر کلی پژوهش های مورد بررسی برای مدل اثرات ثابت 0/441 (0/01 >P) و برای اثرات تصادفی 0/651 (0/01 >P) بود که هر دو معنی دار هستند و نشان از اثر بزرگ و معنادار برنامه کاگمد بر روی حافظه فعال بود. نتیجه گیری: برنامه کاگمد بر اساس ترکیب نتایج پژوهش های انجام شده، اثربخش است و برای حافظه فعال در جهت پیشگیری و درمان پیشنهاد می شود. استفاده از روش فراتحلیل در مطالعات بعدی با فواصل پنج تا ده ساله پیشنهاد می شود.

کنکور به عنوان یکی از مهم ترین رویدادهای آموزشی، فرهنگی و اجتماعی برای شرکت کنندگان موضوعی مهم است. نقش کنکور در تعیین سرنوشت و آینده افراد از یک سو و کمبود امکانات ورود برای رشته های خاص، تجارب دانش آموزان و تلاش آن ها از ماه ها و سال های قبل و استفاده از منابع و امکانات تقویتی برای آماده شدن، این رقابت را به موضوعی جدی برای دانش آموزان، خانواده ها و مدارس تبدیل کرده است. هدف از این پژوهش بررسی تجربه زیسته افراد پس از یک یا دو بار شرکت در کنکور بود. روش به کار گرفته شده در این پژوهش، روش کیفی داده بنیاد بود که به منظور استخراج عوامل علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها، عوامل فرآیندی و پیامدها در تجربه کنکور مورداستفاده قرار گرفت. شرکت کنندگان 11دانشجوی فعلی مراکز دولتی و غیردولتی بودند که تجربه یک یا دو سال شرکت در کنکور را داشتند. و به صورت هدفمند و بر اساس الگوی موارد مطلوب انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه باز و عمیق استفاده شد. پس از انجام مصاحبه 118مضمون فرعی به دست آمد که در 18 مضمون اصلی دسته بندی شدند. این 18 مضمون استخراجی در 5 گروه عوامل زمینه ای، علی، مداخله گر، پدیده اصلی، فرآیندی و پیامدها قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که بر اساس تجربه افراد؛ خانواده، ویژگی های فرد، کلاس کنکور، دوستان، جو اجتماعی، مدرسه و رشته از عوامل زمینه ای و مداخله گر بودند. مصمم بودن، ویژگی های روانی، عوامل ناخواسته و روش مطالعه از عوامل علی در پدیده کنکور بودند. برنامه ریزی، تلاش، خودشناسی و کمک گرفتن از عوامل فرآیندی و رضایت یا عدم رضایت و استرس از پیامدهای کنکور بود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که کنکور پدیده ای پیچیده از دیدگاه شرکت کنندگان است که عوامل گوناگونی در آن نقش دارد. استرس به عنوان یک پیامد منفی در کنکور موضوعی است که در همه افراد اعم از موفق یا ناموفق تجربه می شود.

دوران بلوغ یکی از مهم ترین ابعاد رشد نوجوانان است و دوره ای است که با تغییرات زیاد روانی و جنسی همراه است. بررسی های انجام شده درباره بلوغ نشان می دهد تجارب نوجوانان از این تغییرات یکسان نیست. به همین جهت هدف پژوهش حاضر بررسی تجربه ی زیسته ی روانی و اجتماعی نوجوانان پسر از بلوغ جنسی است. به دلیل این که هدف پژوهش حاضر کشف عوامل زمینه ساز، عوامل فرایندی و پیامدهای بلوغ جنسی افراد و تأثیر این عوامل بر روی تجارب زیسته افراد از بلوغ جنسی بود، روش «نظریه داده بنیاد» برای تحقق این هدف انتخاب شد. جامعه پژوهش حاضر شامل پسران متولد سال های  1999تا 2003 شهرستان دزفول بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و نمونه گیری نظری، 18 نفر به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند. از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته برای جمع آوری داده ها بهره برده شد. پس از انجام مصاحبه ها فرآیند کدگذاری و تحلیل در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. نتایج پژوهش 20 مقوله اصلی و 50 مقوله فرعی را مشخص ساخت که در شش بلوک به هم مرتبط در کنار هم قرار گرفته و الگوی پارادایمی را تشکیل دادند. مقولاتی از قبیل: فقدان و یا نقص در آموزش، ضعف دانش جنسی، عوامل اجتماعی، خانواده، عوامل اقتصادی، عوامل تکنولوژیکی و تجارب جنسی خاص از مهم ترین تعیین کننده های تجربه زیسته نوجوانان از بلوغ جنسی می باشد. 

توجه به هیجانات از ابعاد زیربنایی درزمینه ی آسیب شناسی روانی است که به همراه شفافیت هیجانی سازه ی جامع تر آگاهی هیجانی را شکل می دهند. توجه به هیجانات خود از دو زیر مقیاس توجه ارادی و غیرارادی به هیجانات تشکیل شده است که به میزان توجه و نظارتی که فرد بر هیجانات و عواطفش دارد اشاره دارد. این مقیاس با هدف اندازه گیری این پدیده طراحی شده است و ویژگی های روان سنجی آن در جمعیت غیر ایرانی مورد تائید قرارگرفته است؛ اما تاکنون در جمعیت ایرانی بررسی نشده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی این مقیاس در جمعیت ایرانی بود. در پژوهش حاضر 263 نفر به شیوه ی نمونه گیری در دسترس به پرسشنامه های پژوهش که شامل مقیاس توجه به هیجانات، نگرانی پنسیلوانیا، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس و همچنین مقیاس عواطف مثبت و منفی پاسخ گفتند. نهایتاً داده های حاصل با استفاده از تحلیل های آماری آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی تأییدی و آزمون همبستگی پیرسون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. مقدار پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ برابر با 752/0 به دست آمد. همچنین برای بررسی ساختار پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد که نتایج مطالعه نشان دهنده ی برازندگی مطلوب شاخص ها (055/0RMSEA=، 925/0CFI=، 928/0GFI=، 777/1CMIN/DF=) بود. این پرسشنامه تنها با حذف یک گویه (گویه شماره 9 به دلیل فقدان معناداری) و همانند نسخه ی انگلیسی با در برگرفتن دو عامل توجه ارادی و غیرارادی به هیجانات؛ در جامعه ی ایرانی نیز از شاخص های روان سنجی قابل قبولی برخوردار است.

امروزه، برنامه های غنی سازی ازدواج به عنوان یک مداخله پیشگیرانه جهت ارتقاء رابطه زوجین کاربرد فراوانی پیدا کرده است. با وجود اینکه پژوهش ها نشان می دهد متغیر فضیلت های زناشویی در رابطه زوجین تاثیرگذار هستند و اشتراک فراوانی با دیگر برون دادهای زناشویی نیز دارد، اما مطالعه این متغیر در برنامه های غنی سازی ازدواج و پژوهش ها نادیده گرفته شده اند. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی برنامه غنی سازی هیجان مدار در بهبود فضیلت های زناشویی زوجین بود. بر اساس روش پژوهش تک موردی سه زوج به روش نمونه گیری در دسترس از بین زوجین شهرستان ایذه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های پژوهش از پروفایل فضیلت های زناشویی استفاده شد. در این پژوهش از طرح آزمایشی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه هم زمان استفاده شد و آزمودنی ها قبل از اجرای برنامه غنی سازی (2 نوبت)، میانه ی اجرای برنامه (3 نوبت) و در 2 نوبت پیگیری 30 و 40 روز به پروفایل فضیلت های زناشویی پاسخ دادند. داده ها به روش ترسیم دیداری، درصد بهبودی و شاخص تغییر پایا تحلیل شدند. نتایج بیانگر موفقیت غنی سازی هیجان مدار در بهبود فضیلت های زناشویی تحسین برای شرکت کنندگان مرد 1، زن 1 و 2، درک کردن برای سه شرکت کننده مرد و زن 2 و 3، فداکاری برای هر سه شرکت کننده مرد و برای زن 1 و 2، انصاف برای هر سه شرکت کننده زن و گذشت برای شرکت کنندگان مرد 1 و 3 و هر سه شرکت کننده زن) بود. در نتیجه، به نظر می رسد که برنامه غنی سازی ازدواج هیجان مدار در بهبود فضیلت های زناشویی زوجین موثر است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه علی ذهن آگاهی، خلاقیت و عملکرد تحصیلی بر بهزیستی روانی با میانجی مشکلات روان شناختی در دانشجویان اجرا گردید. روش به کار گرفته شده در این پژوهش همبستگی و از نوع تحلیل مسیر بود. شرکت کنندگان در این پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه یزد بودند که به صورت تصادفی طبقه ای 370 دانشجو انتخاب شدند. در این پژوهش از آزمون بهداشت روانی، پرسشنامه ذهن آگاهی و خلاقیت استفاده شد و به علاوه معدل کل تا ترم آخر دانشجویان به عنوان عملکرد تحصیلی در نظر گرفته شد. پس از توزیع پرسشنامه ها و گردآوری اطلاعات موردنیاز به کمک نرم افزار SPSS و AMOS به تحلیل اطلاعات اقدام شد. نتایج نشان داد که مدل طراحی شده از برازش خوبی برخوردار بود و رابطه ذهن آگاهی، خلاقیت با بهزیستی روان شناختی معنی دار بود ولی رابطه مستقیم عملکرد تحصیلی با مشکلات روان شناختی معنی دار نبود. همچنین رابطه غیرمستقیم خلاقیت و ذهن آگاهی به بهزیستی با میانجی مشکلات روان شناختی معنی دار بود؛ اما رابطه غیرمستقیم عملکرد به بهزیستی با میانجی مشکلات روان شناختی معنی دار نبود. نتایج با توجه به پژوهش ها و دیدگاه های نظری مورد بحث قرارگرفت.

پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش میانجی هوش هیجانی و انگیزه پیشرفت در رابطه علّی جو مدرسه و امکانات آموزشی با التزام شغلی معلمان انجام گرفت. نمونه پژوهش حاضر شامل 300 نفر (130مرد و 170 زن) بودند که به روش تصادفی و سرشماری از میان تمامی معلمان شهرستان رامشیر انتخاب شدند. شرکت کنندگان در این پژوهش پرسش نامه های جو سازمانی، هوش هیجانی، انگیزه پیشرفت، التزام شغلی و پرسش نامه محقق ساخته امکانات آموزشی را تکمیل نمودند. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق روش تحلیل مسیر و با استفاده از نرم افزار SPSS ویراست 21 و AMOS ویراست 23 انجام شد. جهت آزمودن اثرهای واسطه ای نیز روش بوت استراپ مورداستفاده قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که الگوی پیشنهادی از برازش خوبی با داده ها برخوردار نیست. برازش بهتر از طریق حذف مسیرهای غیرمعنی دار (امکانات آموزشی به هوش هیجانی، جو مدرسه به انگیزه پیشرفت، امکانات آموزشی به انگیزه پیشرفت و جو مدرسه به التزام شغلی) حاصل شد. علاوه بر این اثرات مستقیم امکانات آموزشی به التزام شغلی، هوش هیجانی به التزام شغلی، انگیزه پیشرفت به التزام شغلی، جو مدرسه به هوش هیجانی، هوش هیجانی به انگیزه پیشرفت معنی دار بودند. اثرات غیرمستقیم کلی جو مدرسه بر التزام شغلی با واسطه گری هوش هیجانی و انگیزه پیشرفت نیز معنی دار بودند ولی رابطه امکانات آموزشی با التزام شغلی از طریق هوش هیجانی و انگیزه پیشرفت معنی دار نبود. این نتایج نشان داد که توجه به جو مدرسه با میاجی هوش هیجانی در افزایش التزام شغلی معلمان و در نتیجه بهبود فرایند آموزش ضروری است.

این پژوهش با هدف بررسی روایی، پایایی و ساختار عاملی پرسشنامه "چگونه من فکر می کنم" برای سنجش تحریف های شناختی در دانش آموزان ایرانی انجام شده است. طرح پژوهش حاضر توصیفی و از نوع مطالعات روان سنجی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول شهر دزفول در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که از بین آن ها تعداد 316 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه چگونه من فکر می کنم و پرخاشگری باس و پری (جهت روایی همگرا (را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از روش های تحلیل عاملی، ضریب آلفای کرونباخ و همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزار SPSS و AMOS 20 استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که پرسشنامه از شش عامل تشکیل شده و از شاخص های برازش مناسبی برخوردار است . روایی همگرای این پرسشنامه حاکی از همبستگی رضایت بخش بین ابعاد مقیاس "چگونه من فکر می کنم" با پرسشنامه پرخاشگری بود (01/0 >p). ضرایب آلفای کرونباخ و دونیمه سازی برای کل مقیاس و ابعاد آن بین 66/0 تا 92/0 نوسان داشت. نتیجه اینکه، نسخه فارسی پرسشنامه "چگونه من فکر می کنم"، برای سنجش تحریف های شناختی در دانش آموزان ایرانی، از خصوصیات روان سنجی قابل قبولی برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزاری معتبر در موقعیت های پژوهشی، آموزشی و بالینی استفاده کرد .

هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر رویکرد آمایه ذهنی رشد بر عملکرد ریاضی دانش آموزان دختر پایه چهارم شهر کرمانشاه انجام شد. روش: این پژوهش به روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری عبارت بود از کلیه دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی شهر کرمانشاه که با حجم نمونه 60 نفر در دو گروه گواه (30 نفر) و آزمایش (30 نفر) به روش تصادفی چندمرحله ای در سال تحصیلی 401-400 انتخاب شدند ، گروه آزمایش تحت 7 جلسه مداخله آموزشی مبتنی بر رویکرد آمایه ذهنی رشد قرار گرفت. درحالی که گروه کنترل هیچ آموزشی در این زمینه دریافت نکرد. برای اندازه گیری متغیر ها، در هر دو گروه امتحان ریاضی معلم ساخته اجرا شد و داده های به دست آمده از پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از تحلیل کوواریانس (آنکوا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تحلیل کوواریانس نشان داد که مداخله آموزشی مبتنی بر رویکرد آمایه ذهنی رشد موجب افزایش عملکرد ریاضی دانش آموزان گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل در پس آزمون شده است(001/0 P<). نتیجه گیری: به نظرمی رسد رویکرد آمایه ذهنی رشد می تواند در مدارس و مراکز آموزشی برای افزایش عملکرد ریاضی دانش آموزان مورد استفاده قرار گیرد.

بدون تردید می توان گفت که اجتماعی سازی یادگیری یکی از عوامل مؤثر بر بهبود کیفیت زندگی تحصیلی و اجتماعی یادگیرندگان است. با توجه به چند بعُدی و فرایندی بودن اجتماعی سازی یادگیری و کمبود پژوهش های تبیینی در مورد این مسئله، پژوهش حاضر درصدد کشف و تبیین فرایند اجتماعی سازی یادگیری در محیط های یادگیری به کمک روش « نظریه داده بنیاد» بود. مشارکت کنندگان این پژوهش را معلمان علوم و صاحب نظران دانشگاهی دارای تجربه در زمینه اجتماعی سازی یادگیری تشکیل می دادند و با 13 نفر از آن ها که به شیوه هدفمند و با استفاده از روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند مصاحبه انجام شد. ماحصل مرحله ی کدگذاری باز، بیست و یک طبقه ی اصلی بود. شرایط علّی عبارت بودند از: مشارکت فعال دانش آموز، طراحی محیط یادگیری دانش آموز محور، بسترسازی برای آموزش دانش آموز محور، پیوستگی آموزش و تجربه و یادگیری تعاملی. شرایط زمینه ای شامل دو طبقه ی اصلی توسعه حرفه ای معلّمان، رفع موانع ساختاری، اداری و فضای فیزیکی بود. نظام آموزشی مکانیکی و کمیت گرا، کیفیت معلّم، کیفت یادگیرندگان و کیفیت خانواده شرایط مداخله گر را تشکیل می دادند. همچنین، راهبردهای پژوهش در پنج طبقه ی تعامل اجتماعی در یادگیری، تأکید بر پرسش و پژوهش، هنر برانگیختن، خودراهبر کردن یادگیرندگان و تناسب میان محتوا، مکان و زمان آموزش جای گرفتند. پنج طبقه ی اصلی اثرات مثبت بر یادگیری و دانش، افزایش انگیزه و اعتماد به نفس در محیط یادگیری، تقویت توانایی ها و مهارت های سطح بالا، بهبود کیفیت زندگی اجتماعی و تغییر در نگرش یادگیرندگان نیز تشکیل دهنده پیامدها بودند. سازنده گرایی اجتماعی الگوی اجتماعی سازی یادگیری به عنوان پدیده مرکزی داده ها، شکل دهنده ی یافته های پژوهش حاضر بود.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر، تحلیل چندسطحی رابطه ادراک مهارت های تشخیصی معلم، سطح چالش انگیزی کلاس، کیفیت تدریس معلم و هیجانات پیشرفت مثبت با عملکرد ریاضی در دانش آموزان پایه نهم بود. روش: پژوهش از نوع همبستگی و به صورت تحلیل چندسطحی بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانش آموزان پایه نهم پسر و دختر دوره متوسطه اول شهرستان کهگیلویه در سال تحصیلی 1402-1401 بود که از میان آنها، نمونه ای 1000 نفری (500 پسر و 500 دختر) به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شد. برای سنجش متغیرهای پژوهش، از پرسشنامه ارزیابی کلاس گارتنر، مقیاس ادراک دانش آموزان از فعالیت های کلاسی جنتری و اسپرینگر، مقیاس کیفیت تدریس کریاکیدز و همکاران، پرسشنامه هیجانات پیشرفت پکران و همکاران و نمرات نوبت اول درس ریاضی دانش آموزان استفاده شد. داده ها به کمک مدل سازی خطی سلسله مراتبی (HLM) تحلیل شد. یافته ها: تحلیل چندسطحی نشان داد متغیرهای سطح 1 (هیجانات پیشرفت مثبت) و سطح 2 (میانگین هیجانات پیشرفت مثبت کلاس، ادراک مهارت های تشخیصی معلم، سطح چالش انگیزی کلاس، کیفیت تدریس معلم) به طور مثبت و معنی دار، پیش بین عملکرد ریاضی بودند. تعامل متغیرهای سطح 2 (میانگین هیجانات پیشرفت مثبت کلاس، ادراک مهارت های تشخیصی معلم و سطح چالش انگیزی کلاس) با شیب رابطه هیجانات پیشرفت مثبت و عملکرد ریاضی معنی دار بود. نتیجه گیری: بر اساس تحلیل چندسطحی در این پژوهش می توان نتیجه گرفت، توجه به افزایش هیجانات پیشرفت مثبت در دانش آموزان و ارتقاء متغیرهای کلاسی (میانگین هیجانات پیشرفت مثبت کلاس، ادراک مهارت های تشخیصی معلم، سطح چالش انگیزی کلاس و کیفیت تدریس معلم)، منجر به بهبود عملکرد ریاضی دانش آموزان و نگرش مثبت آن ها نسبت به این درس خواهد شد.

این پژوهش با هدف اعتباریابی نسخه فارسی مقیاس غربالگری ارزیابی خطر رفتار اجتماعی، تحصیلی و هیجانی- فرم رتبه بندی (SAEBRS-TRS) انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع اعتباریابی بود. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان دختر پایه ششم مشغول به تحصیل شهر شیراز در سال تحصیلی 1401-1402 و معلمان این دانش آموزان بودند. حجم نمونه تعداد 233 نفر دانش آموز و 16 معلم بود که از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده ها با نرم افزار SPSS (نسخه 25) و AMOS (نسخه 24) تحلیل شدند. پایایی مقیاس کل و خرده مقیاس ها با استفاده از ضرایب آلفای کرونباخ (بین 75/0 تا 89/0) و تنصیف اسپیرمن-براون (بین 71/0 تا 80/0) مورد تأیید قرار گرفت. بررسی های مربوط به روایی محتوا، سازه، همگرا و واگرا مؤید روایی ابزار مذکور بود. یافته های حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که این مقیاس دارای سه خرده مقیاس رفتار اجتماعی (5 گویه)، رفتار تحصیلی (6 گویه) و رفتار هیجانی (7 گویه) است و ساختار 18 گویه ای در دانش آموزان ایرانی برازش قابل قبولی با داده ها دارد و شاخص های نیکویی برازش را تایید می کنند و می توان به عنوان یک ابزار معتبر برای غربالگری دانش آموزان در معرض خطر مشکلات سلامت روانی مورد استفاده قرار گیرد.