مهدی مزینانی

مقاله حاضر در پی نقد شیوه ای از غرب است که می توان آن را «غرب فرهنگی» نامید. ماهیت موضوع و اینکه ایران شاید بیش از هر کشور دیگری در نظام بین الملل در معرض مواجهه تعارض آمیز با غرب فرهنگی قرار گرفته، از میان رویکردهای گوناگون فلسفی، فقهی، جامعه شناختی، فرهنگی و مانند اینها که می توان به بحث گذارد، رویکرد فرهنگی را دارای اولویت و منطقِ قابل دفاعی می سازد و بیانات امام خمینی از این حیث محوریت یافته است که ایشان دو حضور مستقیم و نامطلوب غرب در ایران را طی جنگ های جهانی اول و دوم تجربه کرده، دو نظام دست نشانده غرب (پهلوی اول و دوم) را از نزدیک درک کرده و چند سال در غرب یا جایی بوده که غرب فرهنگی در آنجا نفوذ و فعالیت گسترده ای داشته است. ازاین رو خاستگاه تحلیلی تجربه محوری برای بحث فراهم می سازد. برای تحقق هدف مقاله از روش «زمینه ای» استفاده شده است. در همین رابطه دیدگاه های ایشان از کتاب «صحیفه امام» با محوریت مباحث و موضوعات فرهنگی استخراج و تحلیل شده است. داده ها نشان می دهد امام راحل غرب فرهنگی را دارای دو رویه می داند که رویه تهاجمی آن بیشتر به شرق شناسانده شده و رویه فرهنگی که پیامدهای به شدت ضد انسانی دارد که اگر با آن مقابله نشود انسانیت انسان را با چالش روبه رو می سازد.

با توجه به حاکمیت دین، در جمهوری اسلامی ایران و تأکید قانون اساسی، در اصل 175، به رعایت موازین اسلامی در نشر افکار در رسانه ملی، تولید و انتشار موضوع های مرتبط با پدیده مجرمانه نیز، باید در چارچوب ضوابط تعیین شده در دین باشد. موضوعی که به دلیل ماهیت کار رسانه ای و ارتباط تنگاتنگ حوزه اطلاع رسانی با حقوق متهم و مجرم و رسالت متعهدانه رسانه ملی جهت راهنمایی، ارشاد و هدایت مردم به سمت ارزش های اسلامی، نیازمند ارائه الگویی هنجاری با رویکرد دینی است. این تحقیق، با پاسخ به این سؤال که هنجارهای اخلاقی اخبار رسانه ملی، در مواجهه با جرم، قبل و بعد از وقوع جرم چیست، به ارائه الگویی در این زمینه پرداخته است. در این پژوهش به روش کیفی و شیوه کتابخانه ای اسنادی، با بررسی و تحلیل نظریه هنجاری رسانه دینی، الگوی مفهومی هنجارهای اخلاقی رسانه ملی در مواجهه با پدیده مجرمانه، قبل و بعد از وقوع جرم ارائه شده است.  هنجارهای اخلاقی، رسانه ملی، انتشار پدیده مجرمانه.

هدف تحقیق حاضر، بررسی مسئولیت و نقش دولت اسلامی در حوزه ی فرهنگ از منظر آموزه های حکمرانی و سازه های مفهومی همانند آن(سیاست گذاری، مهندسی، مدیریت) است. مساله ی تحقیق، شناسایی نقش بایسته یا اولویت دار برای نظام اسلامی در قبال فرهنگ و سوال تحقیق از چگونگی اداره ی امور عمومی در حوزه ی فرهنگ است. روش تحقیق، تحلیل محتوای بیانات امام خمینی(ره) در کتاب صحیفه می باشد. ایشان در مقام فقیه، دغدغه دار و پرچمدار حراست از حوزه ی فرهنگی اسلامی، رهبری انقلاب فرهنگ ایران و بنیان گذار جمهوری اسلامی، محوری ترین مرجع برای چنین تحقیقی می باشند. بررسی 335 متن استخراج 68 کد غیرتکراری و مقوله بندی آنها در 8محور نشان می دهد نظام اسلامی بسته به بسط ید و مبتنی بر نظریه ی ولایت مطلقه ی فقیه به عنوان زمینه ی اصلی طرح و اجرای هرگونه نظریه ی حکومتی و مدیریتی در جغرافیای ایران، نخست نسبت به حوزه ی فرهنگ و ورود به آن برای هدایت و راهبری، مسئول و مکلف و مجبور است و دوم این تکلیف را در موقعیت های گوناگون به اقتضای قدرتی که دارد و وضعیتی که حوزه ی فرهنگ دارد بایستی یا می تواند به شکل سیاست گذاری، مهندسی، مدیریتی یا حکمرانی انجام دهد که مستلزم فرانقشی نظام اسلامی در حوزه ی فرهنگ است.

«مصرف بدن»، یکی از حوزه های مطالعاتی و نسبتاً انتقادی در حوزه جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی بدن است که رفتار انسان با بدن و معناهایی که در این کنش اجتماعی جُسته می شود، بررسی نموده و آن را به نقد و تحلیل می کشد. این مقاله در پی آن است تا با توجه به روند رو به رشد مصرف بدن در ایران، خوانشی تطبیقی از آنچه در حوزه بدن با نگاه اسلامی «باید باشد» و آنچه را در این حوزه، با نگاه لیبرالیستی برای بدن «اتفاق می افتد»، بررسی نموده و سیر حرکت فرهنگی جامعه در بستر «بدن» را تصریحاً یا تلویحاً به نمایش گذارد. در این راستا، با روش کتابخانه ای و مراجعه به متون و دیدگاه های کانونی و محوری که نمایانگر و دربرگیرنده دیدگاه های اسلام و لیبرالیسم در بحث «بدن» هستند، شواهد معتبری گردآوری و تحلیل و برای تطبیق، در محورهای هستی شناسانه، ارزش شناختی، معناشناختی / غایت شناختی و روش کارگیری بدن دسته بندی شد. یافته محوری در این مطالعه، شیء انگاری و ماشین نگری لیبرالیسم غربی نسبت به بدن و امانت انگاری آن، در تفکر اسلامی است که سیری متفاوت و پایانی مختلف برای بدن در هر دیدگاه رقم می زند.

هدف مقاله بررسی زمینه های فرهنگی برآمدن داعش به شکل خشونت گرای آن و البته مهم تر، پیامدهایی است که رویکردهای خشونت گرای داعش در بسترهای فرهنگی منطقه برجای گذاشته و در آینده می تواند موجبات آسیب های گسترده ی فرهنگی و غیرفرهنگی را فراهم آورد. پرسش ناظر بر هدف عبارت است از اینکه به لحاظ فرهنگی چرا جریانی افراط گرا به نام «داعش خشونت گرا» در منطقه شکل گرفته و پیامدهای فرهنگی اقدامات این جریان در منطقه چه می باشد؟ این تحقیق به لحاظ نوع، کاربردی و به لحاظ رویکرد، کیفی بوده که با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی با روش تحلیل «نشانه شناختی» انجام شده است. نشانه های موجود که در قالب دال های مختلف، قابل اشاره و گردآوری است، نشان می دهد زمینه های فرهنگی گوناگونی؛ همچون فرهنگ سیاسی و ارزش های فرهنگی و مانند آن در منطقه وجود دارند که به صورت هم افزا عمل کرده و پیدایش گروهی چون داعش را سبب می شوند که نمی تواند جز خشونت گرایی، رویکرد دیگری در پیش گرفته و مبنای رفتار خود قرار دهد. در این بررسی، پیامدهای اقدامات خشونت بار داعش، مهم تر دانسته شده؛ چراکه آینده ی منطقه و حتی جهان را به مخاطره می اندازد. به نظر می رسد چرخه ی خشونت، به معنی کاربست خشونت برای مقابله با خشونت در آینده ی منطقه ظهور و فعالیت بیشتری داشته، حرکت ها و جریان های دیگری که برآیند و پی آیندِ فعالیت های خشونت بار داعش هستند، فعال شده و خشونت به عنوان خصلتی فرهنگی در منطقه تقویت شود.

ععملکرد سیاسی و اقتصادی یک جامعه متاثراز عوامل گوناگونی است که برخی از این عوامل داخلی و برخی دیگر خارجی هستند.چالش امروزه بحران کرونا است که زندگی بشر را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. بنابر این، پژوهش حاضر سعی دارد سیاست های اتخاذ شده توسط دولت در بحران کرونا و تاثیر آنها را بر عملکرد سیاسی و اقتصادی جامعه مورد بررسی قرار داده و با پاسخ به این سوال که آیا سیاست های اتخاذ شده توسط حاکمیت و دولت در زمان بحران کرونا اثر بخش بوده؟ و اثرات آن بر عملکرد سیاسی و اقتصادی جامعه چگونه بوده است؟، سیاست گذاری های بحران کرونا را تحلیل کرده و راهکارهایی را برای برون رفت از این بحران ارائه نماید.در این راستا از نظریات فروید و بحث غریزه مرگ استفاده شده و از روش کتابخانه ای و با استفاده از منابع به روز سعی شده نتیجه ای قابل استناد ارائه گردد. بر اساس نتایج، نحوه برخورد حاکمیت و دولت با بحران کرونا نقدهای بسیاری را در پی داشته است به گونه ای که مسئولیت گریزی نهادها و دستگاه های اصلی در زمان بحران و عدم وجود مدیریت یکپارچه بحران در افکار عمومی و جامعه نقش بسته است.

هدف این مقاله شناسایی بایسته ها و شایستگی هایی است که جوانان (بر اساس خطابات بیانیه ی گام دوم انقلاب اسلامی) به عنوان حکمرانان نظام علمی آینده ی کشور بایستی به آنها توجه نمایند. مساله ی تحقیق نیز در قالب این سوال صورت بندی شده که جوانان در نظام جمهوری اسلامی چه شایستگی های بایستی داشته باشند تا بتوانند عهده دار حکمرانی متعالی علمی شده و در شهر علم، شهریاری نمایند؟ در این راستا با روش تحلیل محتوا، اسناد بالادستی نهاد علم در نظام جمهوری اسلامی ایران مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته و کدهایی که بر این شایستگی ها دلالت داشتند استخراج و بر اساس همگونی مفهومی، در سه رکن اعتقادی، سیاسی و هنجاری دسته بندی شدند.

رفتار سیاسی یک جامعه همواره متاثر از عوامل گوناگونی بوده است که موجب شده تغییراتی در زمینه رفتار افراد ایجاد شود. بحران کرونا نیز که در حال حاضر جوامع با ان روبه رو هستند، موجبات دگرگونی را در این بعد از رفتار ایجاد کرده است. اما در این بین قطعا عوامل دیگری دخیلی هستند که تاثیر بحران کرونا را بر رفتار سیاسی جامعه تسهیل می بخشند. بنابر این دیدگاه، این پژوهش قصد دارد اثر بحران کرونا در رفتار سیاسی جامعه بر پایه ی غریزه مرگ فروید، را مورد تحلیل قرار دهد. روش مورد استفاده در این پژوهش کتابخانه ای است و سعی شده است با استفاده از منابع بروز، نتیجه ای قابل استناد ارائه گردد. در پژوهش فوق سه فرضیه مطرح شده که نتایج هر سه فرضیه را مورد تایید قرار داد. طبق نتایج ارائه شده رفتار سیاسی جامعه متاثر از سیاست هایی است که در هر زمان توسط سیاستمدارن اتخاذ می-گردد. این سیاست ها موجب می شوند که افراد فعالیت سیاسی داشته باشند یا منزوی شوند. در شرایط حاضر جامعه افراد انزوا را انتخاب کرده اند و از جامعه کنار کشیده اند. سکون و منزوی شدن و یا کناره-گیری از جامعه از نشانه های غریزه مرگ فروید است. در نتیجه می توان بیان کرد که غریزه مرگ فروید در ارتباط بین رفتار سیاسی جامعه و بحران کروناف نقش میانجی را دارد.

 تحقیق حاضر، توصیفاتی که از سبک و سیره شخصی و شخصیتی سردار سلیمانی در کلام مقام معظم رهبری(مدظله العالی) ارائه شده را از منظر آموزه های حکمرانی به عنوان بحثی تازه در عرصه اداره امور عمومی تحلیل نموده با این هدف که امتیازات و تمایزات آن را شناسایی و الگویی مقدماتی بر مبنای یافته ها ترسیم نماید. در این راستا از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده و پس از تحلیل نمونه آماری تمام شمار از بیانات منتشرشده درباره سردار سلیمانی تعداد 27 کد استخراج که 5 گروه از آنها برآمد و نهایتا مقوله هایی در دو بعد فردی و اجتماعی شکل گرفت که در مقام انتزاع با نظام مفهومی «حکمرانی جهادی» تبیین نظری شدند. یافته ها نشان می دهد الگوی حکمرانی جهادی با محوریت و مرکزیت مفهوم جهاد در معنای عام آن، از جهت مبانی و خاستگاه، مفهوم اثربخشی و جایگاه جهاد و مجاهدت حکمران در آن از دیگر الگوهای معرفی شده حتی الگوهای بومی، متمایز بوده و شاخص های یادشده جزء ماهوی آن محسوب می گردد.

حوزه مدیریت در نظام آموزش عالی از نخستین حوزه هایی است که ارتباط گیری با دانشجویان و فرایند شکل دهی به ذهنیت آن ها را آغاز می کند. مطالعه این فرایند از دو جنبه ممکن و مهم است: آنچه مدیران، اراده می کنند؛ آنچه مخاطبان برداشت می کنند. اهمیت جنبه دوم، از منظر سیاست گذاری فرهنگی به عنوان لازمه اجرای سیاست ها، جایگاه ذی نفعان در فرایند سیاست گذاری، زمینه سازی برای بهبود سیاست ها، و تنظیم پیشنهادهای سیاستی، همیشگی و محوری است. مقاله حاضر در پی کاوش و بازشناسی نظری دیدگاه و خوانشی است که دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان در مورد مدیریت فرهنگی دانشگاه، به عنوان زیرنظامی از نظام مدیریت دانشگاه، دارند. داده های لازم از طریق روش های مشاهده مشارکتی (مشارکت کننده در نقش مشاهده گر) و مصاحبه (روش هدایت کلیات) گردآوری شده اند. در مصاحبه، 35 نفر از دانشجویان (19 دختر و 16 پسر) و 5 نفر از مدیران فرهنگی دانشگاه، با نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. مصاحبه ها با روش نظام دار (منسوب به استراوس و کوربین) در 4 سطح، تحلیل شدند. در جریان تحلیل، 109 مفهوم، 15 مقوله، و 5 مقوله عمده پدیدار شدند که درنهایت به نظر پژوهشگران، برسازنده سبکی از مدیریت بومی فرهنگی ایرانی، به نام پدرسالاری فرهنگی، هستند. این نوع از مدیریت، در حوزه سیاست گذاری و برنامه ریزی، مبتنی بر برنامه ریزی عمودی، تک بُعدی، و تک جنسیتی، در حوزه هدایت و هماهنگی، مبتنی بر غیرسازی، و در حوزه پایش و نظارت، مبتنی بر نگاهبانی و مراقبت است. سلوک پدرانه، امتیازی است که می تواند این سبک مدیریتی را تعالی بخش، کارآمد، مطلوب، و ارزنده معرفی کند.

هدف این مقاله بررسی این پرسش بود که آیا برنامه های درسی غیررسمی به عنوان یکی از بخش های اصلی برنامه های درسی دانشگاه، از نگاه دانشجویان در تربیت و آماده سازی نیروی انسانی برای اجرای سند برنامه درسی ملی در بخش «حوزه یادگیری فرهنگ و هنر»، موفق بوده است یا خیر؟ جامعه پژوهش شامل تمامی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بود و با روش های اسنادی و مشاهده مشارکتی (مشارکت کننده در نقش مشاهده گر) و مصاحبه (روش هدایت کلیات) انجام شد. در مصاحبه، 35 نفر از دانشجویان دانشگاه و 5 نفر از مدیران فرهنگی دانشگاه، با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. مصاحبه ها با روش نظام دار منسوب به استراوس و کوربین در 4 سطح مورد تحلیل قرار گرفت. در جریان تحلیل، 695 مفهوم پدیدار شد که ذیل 12 مقوله و در 3 عنوان کلی چیدمان یافتند. جهت تأمین اعتبار داده ها از معیارهای چهارگانه گابا و لینکلن استفاده شد که از چهار معیار باورپذیری، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تاییدپذیری در پژوهش کیفی نام می برند. یافته ها نشان می دهند برنامه درسی غیررسمی دانشگاه فرهنگیان، با کارکردهای مورد انتظار، هم سو بوده و دانشجومعلمان فعال در این برنامه ها، توانمندی لازم برای تحقق کارکردهای یادشده را به شیوه های محسوس و نامحسوس یا مستقیم و غیرمستقیم، دریافت و تجربه می کنند.