محمدرضا دهشیری

محمدرضا دهشیری

مدرک تحصیلی: عضو هیات علمی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۱۳۹ مورد.
۶۱.

راهبرد دیپلماسی عمومی ایران در آفریقا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 275 - 304

کلید واژه ها: آفریقا امنیتی سازی جمهوری اسلامی ایران دیپلماسی عمومی راهبرد کشورهای رقیب مکتب کپنهاگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۴۷۶
استفاده از ابزارها و روش های موثر برای ایجاد چهره مثبت از یک کشور، موضوع مهمی است که در دیپلماسی عمومی مدنظر قرار می گیرد. با توجه به اینکه آفریقا یکی از حوزه های راهبردی ج.ا.ایران می باشد، اما ج.ا.ایران نتوانسته است از این ظرفیت به خوبی استفاده نماید و در زمینه دیپلماسی عمومی موفق عمل کند. این موضوع از آنجا اهمیت می یابد که حضور کشورهای رقیب با ج.ا.ایران در آفریقا در ایجاد چالش هایی برای ایران در این قاره تاثیرگذار بوده اند و موجب شده اند تا نگاه امنیتی نسبت به اقدامات ایران در آفریقا شکل بگیرد و ایران نتواند در حوزه تاثیرگذاری بر افکار عمومی آفریقا و پیشبرد اهداف و منافع مورد نظر خود عملکرد بهتری داشته باشد. اکنون این پرسش مطرح می شود که راهبرد موثر جمهوری اسلامی ایران برای موفقیت دیپلماسی عمومی در آفریقا چیست؟ در پژوهش پیش رو در ابتدا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای به واکاوای دیپلماسی عمومی ایران در آفریقا و نگاه امنیتی شکل گرفته در این خصوص با استفاده از ((مکتب کپنهاگ)) پرداخته شده است. سپس با استفاده از مصاحبه عمقی(یکی از مجموعه های روش پیمایشی) با بیست فرد متخصص در حوزه آفریقا و دیپلماسی عمومی و همچنین روش تحلیل ماتریس سوات تلاش شد تا داده های گردآوری شده مورد بررسی قرار گیرند که نوآوری مقاله حاضر می باشد. از اینرو نتایج به دست آمده دلالت بر آن دارد که راهبرد واکنشی یا بازنگری، با تضعیف نگاه امنیتی شکل گرفته نسبت به فعالیت های ایران در آفریقا، می تواند موجبات ارتقاء و موفقیت دیپلماسی عمومی ایران در این قاره را فراهم آورد.
۶۲.

آسیب شناسی روش های تجزیه و تحلیل در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه انقلاب سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۳) 9 - 34

کلید واژه ها: اسیب شناسی روش های تحلیل تاریخ نگاری انقلاب اسلامی تقلیل گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۰ تعداد دانلود : ۲۷۱
روش های تجزیه و تحلیل تاریخ انقلاب اسلامی به ویژه از سوی نویسندگان غربی، عرب، ضد انقلاب و دگر انیش متاثر از ذهنیتها و شیوه درک خاص آنان از پدیده انقلاب اسلامی و تحولات و ادوار ان بوده است. تکیهآنان به ضمیر و هندسه ذهنی یا برداشت.ادراکی و دانسته های گذشته خود از اتفاقات و حوادث پیشین برای تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بیانگر آن است که کلیشه ها وچارچوب های ذهنی یا طرحواره ها و الگوهای ذهنی انان موجب معنادهی تحلیل گران مزبور به داده ها و بالمآل اختلال در درک واقعیات و تحولات عینی جامعه و حاکمیت ایران پس از انقلاب اسلامی شده است. بررسی آسیب شناسانه اثار تحلیلی تاریخ نگاران غیر معتقد به انقلاب اسلامی از زاویه معرفتی و روشی بیانگر کاستی هایی از قبیل:تقلیل گرایی ( به معنای رویکرد دوگانه و مطلق اندیشانه مبتنی بر سیاه و سفید دیدن پدیده های سیاسی)، خطای تایید خود (به معنایبلوکه کردن اطلاعات ناسازگار با مفروضات ذهنی خود به جای جستجو و درک واقعیت های تاریخی)، زمان پریشی (به معنای منطبقکردن انگاره های جدید تحلیلی بر تاریخ نگاری انقلاب اسلامی خارج از ظرف واقعی زمانی ان)، مکان پریشی (به معنای تحلیلانقلاب اسلامی خارج از ظرف مکانی و مختصات تاریخی و فرهنگی ان)، متن پریشی (به معنای تحلیل خارج از سیاق متن با برداشتگزینشی و یا تحلیل عبارات منقطع با اهداف خاص انتقادی)و اکنون انگاری (به معنای تاریخ نگاری و ارزیابی برخی مقاطع انقلاباسلامی بر اساس ملاکها و معیارها و ارزش های امروزین جامعه داخلی و جهانی) است.مقاله در پایان رویکرد تحلیلی - ترکیبی واقع بینانه را برای تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بر اساس تعامل بافتار، ساختار، فرایند وکارگزار و سنتز افقی-عمودی تبیین و پیشنهاد می کند.
۶۳.

بحران آب و تهدیدات امنیتی فراروی جهان اسلام (با محوریت غرب آسیا)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال اول پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ 54 - 80

کلید واژه ها: بحران آب کشورهای اسلامی غرب آسیا تهدیدات وجودی تهدیدات امنیتی- اجتماعی تهدیدات امنیتی-سیاسی - اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۲۸۶
تغییرات آب و هوایی و تأثیرات جهانی آن بر روند زندگی بشریت، امنیت بازیگران فردی و جمعی را به ویژه در منطقه مسلمان نشین غرب آسیا تحت تأثیر قرار داده است. در این رهگذر، بحران آب به عنوان حیاتی ترین مسئله ناشی از تغییرات آب و هوایی، در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، کنشگران را با تهدیدات وجودی مواجه می کند. کشورهای اسلامی در منطقه غرب آسیا به عنوان محور جهان اسلام در معرض بیشترین تهدیدات ناشی از بحران آب قرار دارند و امکان بروز جنگ آب بر سر این ماده حیاتی در آینده این منطقه وجود دارد. در این راستا مقاله حاضر در صدد بررسی این سؤال است که تهدیدات ناشی از بحران آب به عنوان مهم ترین مخاطره زیست محیطی چه تأثیری بر آینده امنیت کشورهای اسلامی در منطقه غرب آسیا خواهد داشت؟ در پاسخ نیز این مهم بررسی می شود که بحران آب، موجب ایجاد و تعمیق تهدیدات امنیتی وجودی در دو بعد اجتماعی و سیاسی اقتصادی برای کشورهای اسلامی منطقه غرب آسیا می شود.      
۶۴.

هرمنوتیک رهایی بخش؛ راه برون رفت از منازعات ایران و غرب در عصر جهانی شدن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و یکم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۸۰) 33 - 54

کلید واژه ها: هرمنوتیک رهایی بخش جهانی شدن عقلانیت سنت ایران غرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۴۲۰
این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که جمهوری اسلامی ایران و غرب در عصر جهانی شدن بر اساس چه نگرشی می توانند به همکاری و تعامل مطلوب دست یابند؟ فرضیه پژوهش این است که «اتخاذ هرمنوتیک رهایی بخش هابرماس بر مبنای گفت وگو، کنش و عقلانیت ارتباطی و نقد سنت و پیش داوری های تاریخی، در عصر جهانی شدن می تواند بین ایران و غرب تفاهم و توافقی نسبی ایجاد کند تا منافع متقابل شان تأمین شود».
۶۵.

بررسی تطبیقی-تحلیلی گفتمان های رقیب در خاورمیانه: مطالعه موردی گفتمان های انقلاب اسلامی ایران، اخوانی سکولار ترکیه و سلفی-تکفیری عربستان سعودی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۶ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۶۳) 23 - 52

کلید واژه ها: خاورمیانه گفتمان رقابت انقلاب اسلامی اخوانی سکولار سلفی-تکفیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۲۵۹
گفتمان ها در عرصه سیاست خارجی، به عنوان یک پدیده مطالعاتی در روابط بین الملل، دارای جایگاه هستند. گفتمان ها، دال های شناور را از حوزه گفتمان گونگی هر کشور، بر حول دال مرکزی خود، مفصل بندی کرده و تبدیل به وقته می کنند. آنها با پدید آوردن غیر و رقیب، روابط خارجی کشورها را دارای هویت می کنند، آنگاه، گفتمان های غیر را شناخته و رقابت با آنها را شکل می دهند. در خاورمیانه امروزی، با توجه به اینکه این منطقه همواره دارای تنش بوده، سه گفتمان انقلاب اسلامی از سوی ایران، اسلام میانه رو از سوی ترکیه و سلفی-تکفیری از سوی عربستان، یکدیگر را به عنوان غیر شناسایی کرده اند و در حال رقابت با هم هستند. از آنجا که هر گفتمان تلاش می کند هژمون شود، گفتمان های مذکور نیز در این جهت، تلاش می کنند تا نفوذ خود را در خاورمیانه به حداکثر برسانند. با وجود چنین گفتمان هایی، هدف این مقاله، مقایسه آنها با یکدیگر است. بنابراین، پرسش اصلی این مقاله آن است که «در مقایسه تطبیقی گفتمان مذکور که از سوی سه قدرت منطقه ای ایران، ترکیه و عربستان هدایت می شوند، چه موارد مشابهت و تفاوتی وجود دارد؟» برای پاسخ به این سوال، روش تحقیق مقاله، روش گفتمانی و روش مقایسه ای است و نتیجه کلی مقاله نیز نشان می دهد گفتمان های سه گانه انقلاب اسلامی، اسلام میانه رو و سلفی-تکفیری، همگی برآمده از دال های شناور اسلام هستند، اما با توجه به وضعیت فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی سه کشور ایران، ترکیه و عربستان، به اشکال گوناگونی بر گرد دال های مرکزی متفاوت، مفصل بندی شده و یکدیگر را به عنوان رقیب، طرد می کنند.
۶۶.

تهدیدات امنیتی گروه های افراطی پاکستان علیه انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۸ 153-174

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی ایران پاکستان گروه های تندروی سلفی گروه های افراطی و بنیادگرا هویت تقابلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۲۶۸
در پی وقوع انقلاب اسلامی در ایران، حاکم شدن گفتمان اسلام سیاسی، و افزایش تأثیر آن بر جامعه پاکستان و نظر به ناتوانی و ناکارآمدی دولت اسلام آباد در مدیریت رفتارهای واکنشی گروه های سلفی بنیادگرا و افراطی و همچنین به دلیل فروفتادن در نزاع های داخلی، زمینه ترویج روزافزون اندیشه وهابیت و عقاید ضدشیعی در جامعه پاکستان ایجاد شد. از این رو تحریکات و تهدیدات ناشی از افراط گرایی سلفی در پاکستان باعت ایجاد هویت تقابلی ایدئولوژیک در مقابل انقلاب اسلامی گردید. در پاسخ به این سوال که ریشه اصلی تحریکات و تهدیدات امنیتی گروه های افراطی پاکستان علیه انقلاب اسلامی در چیست، نگارندگان معتقدند تلاش گروه های تندرو سلفی برای برساختن هویت مشترک افراطی مبتنی بر دگرسازی، موجب تشدید هویت سازی تقابلی علیه انقلاب اسلامی ایران شده است. تحقیق حاضر در مبحث نخست تاثیر قدرت نفوذ انقلاب اسلامی را بر واکنش گروه های افراطی در جامعه پاکستان واکاوی می کند. در مبحث دوم به بررسی تأثیر عواملی چون: فقر، بی ثباتی سیاسی، مدارس دینی و تحریکات منطقه ای بر رشد و تکوین افراط گرایی در پاکستان پرداخته می شود. و مبحث سوم تحرکات و تهدیدات امنیتی ناشی از گروه های افراطی پاکستانی علیه انقلاب اسلامی را تبیین می کند.
۶۷.

The Position of Superstition and Anti-Superstition in Iran’s Political Thought with an Emphasis on the Qajar Era(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 45 - 68

کلید واژه ها: Political Thought Superstition rationality Development Qajar era Iran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۵ تعداد دانلود : ۲۸۴
During Qajar era, superstition and anti-superstition have had great impact on Iran's political thought. Superstitious context as an irrational process and major obstacle to the growth of political thought in Iran, exhorted the society towards subjectivist and reductionist approach. Rational intellectuals, on the other hand, endeavored to erode superstitious trends for pushing the society towards rationality and development. This article with a qualitative historical and analytical methodology and through collecting the library data tries to answer the question that "how superstitious culture had influenced the political thought of Iran during the Qajar period?" The hypothesis of the research is that the culture of superstition and irrationality through subjectivism and reductionism influenced the political thought of Iran during Qajar era, which in its turn led to the "intellectual despotism" and consequently to the "political tyranny". Based on the Giddens conception of the interaction between structure and agency, the article concludes that the contextual factors notably the superstitious culture led to the despotic mindset of Iranian rulers during Qajar period.
۶۸.

جهانی شدن و تاثیر آن بر هویت ملی در جمهوری اسلامی ایران بررسی پیمایشی از منظردانشجویان گروه علوم انسانی و فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 548 - 568

کلید واژه ها: جهانی شدن هویت هویت ملی اینترنت رسانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۲۱
جهانی شدن بعنوان پدیده ای برآمده از جهانگیر شدن مدرنیته، بر ابعاد مختلف هویتی جمهوری اسلامی ایران از جمله هویت ملی تأثیرگذار بوده است.آگاهی از روند جهانی شدن و رویارویی منطقی و اقتباس مشروط از آن، رویکرد ایرانیان در مواجهه با جهانی شده بوده است. سوال اساسی پژوهش که این پژوهش در پی آن است این است که جهانی شدن چه تاثیری بر هویت ملی ایرانیان داشته است. فرضیه پژوهش عبارت است از این که جامعه ایرانی به دلائل متعدد از جمله استفاده از رسانه های جمعی و اینترنت و تعاملات فرهنگی با کشورهای دیگر از روند جهانی شدن تأثیر پذیرفته است. روش تحقیق در این پژوهش به دو روش اسنادی و پیمایشی انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی است، دانشجویان در عین همبستگی و علاقه مندی به عناصر هویت ملی خود، همچون تاریخ، فرهنگ، زبان فارسی و آداب و سنن ایرانی تعامل با جهانی شدن و بهره گیری از عناصر مطلوب و ارزشمند آن را موجب تقویت هویت ملی می دانند. نتیجه کلی پژوهش نشان می دهد که با آزمون دو جمله ای گروه علوم انسانی با 86% نمره بالای 48 و گروه و فنی و مهندسی با 88% نمره بالای 48 دانشجویان در عصر جهانی شدن هویت ملی را بخشی ازهویت سیاسی خود می دانند.
۷۰.

نسبت عمل گرایی و ایدئولوژی در سیاست خارجی ایران؛ رویکردی راهبردی یا تاکتیکی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۲ (پیاپی ۶۲) 9 - 34

کلید واژه ها: سیاست خارجی عمل گرایی راهبرد تاکتیک رئالیسم نئوکلاسیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۳۸۵
این پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال است که سهم ایدئولوژی و عمل گرایی در کنش سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تا چه میزان است و کدام یک از این دو، اصالت بیشتری در عمل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارند؟ نتیجه این تحقیق حاکی از آن است که هر چند در اکثر کشورها، هنجارها و ارزش های ایدئولوژیک به درجاتی در عمل سیاست خارجی تأثیرگذار هستند، ولی این ارزش ها سهم قابل توجهی در سیاستگذاری و اجرای سیاست خارجی ایران داشته و در حکم اصول راهبردی آن محسوب می شوند. در واقع، علی رغم دیدگاه غالب که سیاست خارجی ایران را سیاستی عمل گرایانه می داند، فرضیه اصلی این تحقیق بر این گزاره استوار است که ماهیت اصلی سیاست خارجی ایران همچنان ایدئولوژیک بوده و رویکرد عمل گرایانه در سیاست خارجی ناشی از وجود منافع متعارض در نظام بین الملل و نیز محدودیت های ناشی از منابع قدرت ملی بر اساس نگاه تاکتیکی و نه راهبردی قابل توجیه است. این تحقیق با کاربست نظریه رئالیسم نئوکلاسیک به عنوان چارچوب نظری، به بررسی نسبت ایدئولوژی و عمل گرایی در رفتار سیاست خارجی ایران در چارچوب یک الگوی تعاملی سه جانبه مشتمل بر عوامل سطح داخل همچون منافع ملی و هنجارها و نیز ماهیت و ساختار نظام بین الملل می پردازد.
۷۱.

جایگاه زنجیره ارزش بین المللی در رقابت هژمونیک چین و آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل دوره چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 393 - 462

کلید واژه ها: زنجیره ارزش جهانی چین هژمونی آمریکا استانداردسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۱۹۶
هژمونی ایالات متحده در نظام بین المللی در آغاز قرن 21 با چالشی جدی مواجه شده است. چین عملاً طی دهه ها، در نقش پشتیبان سرمایه داری آمریکا تلقی می شد. کشور یاد شده اکنون در راستای حرکت بر مدار توسعه و تغییر جایگاه خود با رویکرد جدید کاهش وابستگی، کنترل بیشتر بر فناوری و رشد سلسله مراتبی در زنجیره ارزش بین المللی با توسل به توسعه بازارها، تصاحب مالکیت آنها و به دست آوردن سهم بیشتر از ارزش افزوده جهانی عمل می کند. مبانی پایه ریزی شده توسط چین با راهبرد سلطه بر توسعه فناوری های نسل جدید تحقق پذیرخواهد بود. این مهم زمینه ساز رقابت بین آمریکا و چین است. در این راستا مقاله حاضر درصدد است رقابت بین ایالات متحده و چین را براساس مؤلفه های اقتصاد سیاسی نئولیبرالیسم و با محوریت نقش زنجیره ارزش بین المللی واکاوی کند. نویسندگان مقاله درصدد پاسخ گویی به این سؤال اصلی خواهند بود که راهبرد چین در قبال آمریکا ازمنظر زنجیره ارزش بین المللی چگونه قابل تحلیل است؟ فرضیه اصلی این است که راهبرد چین در رقابت هژمونیک با آمریکا، کنترل سودمندترین بخش های زنجیره ارزش بین المللی برای شکل دهی مطلوب به محیط بیرونی و در نتیجه ادغام هدفمند در نظام سرمایه داری جهانی به جای سازگاری صرف است. یافته های پژوهش با روشی تبیینی توصیفی آن است که آنچه چین در سال های اخیر به عنوان عنصر کلیدی رشد کمی و کیفی در نردبان زنجیره ارزش در زمره سیاست های کلان خود ترسیم کرده، نفوذ و تسلط بر زنجیره ارزش جهانی با نقش آفرینی در قواعد و استانداردسازی فنی به منظور تأمین منافع پایدار این کشور با استفاده از ظرفیت های موجود نظام بین الملل است.
۷۳.

دیپلماسی حقوق بشری و تاثیر آن برسیاست خارجی: مطالعه موردی هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۹ 79-106
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۲۳۶
دیپلماسی حقوق بشر متشکل از دو کلمه است، دیپلماسی، که ابزاری جهت کسب منافع ملی است و حقوق بشر. هندوستان به عنوان دومین کشور پرجمعیت و هفتمین اقتصاد دنیا، سابقه حقوق بشری ضعیفی دارد. سوال اصلی نوشتار این است که تاثیر دیپلماسی حقوق بشری بر سیاست خارجی این کشور چیست؟ پاسخ این سوال در قالب مفهوم دیپلماسی چندسطحی پی گرفته خواهد شد. دیپلماسی حقوق بشری باید در سه سطح ملی، منطقه و بین الملل، ظرفیت یابی و مورد مداقه قرار گیرد چرا که همخوانی این سطوح وابستگی تامی با اجرای دیپلماسی حقوق بشری کنش مند دارد. در سطح ملی متغیرهای سنتی و تاریخی آنان در قانون اساسی تجلی یافته است که ریشه های دیپلماسی حقوق بشری هند را تشکیل می دهند، در سطح منطقه همسایگان، سازمان های منطقه ای و ژئوپلیتیک به متغیرهای اثرگذار اضافه می شوند، هند در پی گسترش شرکا، بسط نفوذ، وابستگی اقتصادی و تنش زدایی در منطقه است. در سطح بین الملل ساختار رفتار خاصی با رویکرد عملگرایانه را به هند تحمیل می کند. هند علاوه بر تبادل با غرب با تأکید بر روابط اقتصادی تلاش در تلطیف مواضع غرب دارد ولی از طرفی مواضع آن توسط شرکای آن در بریکس تعدیل می شود. هند تلاش می کند در نهادهای هنجارساز و بین المللی حضور فعال داشته باشد ولی نهایتاً رویکرد حقوق بشری آن بیشتر پرستیژی و عملگرایانه است تا هنجاری. این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی نگاشته شده است.
۷۴.

هرمنوتیک انتقادی؛ امکان سنجی حصول توافق بر روی مفاهیم و ارزش های متعارض(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۰) 37-56
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۳۹۹
وجهی از جهانی­شدن، هژمون شدن برخی از ارزش­هایی است که غرب و به‌خصوص ایالات متحده آمریکا پس از جنگ جهانی دوم درصدد گسترش آنها بوده­ است. این رویکرد از جهانی­شدن به‌دنبال ایجاد نظمی مبتنی‌بر سلسله ‏ارزش­های لیبرالیستی است و نظم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی منطبق با تفاسیر غربی ترویج داده می­شود. به همین دلیل به‌نظر می­رسد چالش تفاسیر متعارض در باب ارزش­های جهانی، یکی از مهم‌ترین چالش­های عصر کنونی باشد. سوال اصلی مقاله این است که چگونه می­توان راه­حلی نظری برای عبور از چالش تفاسیر متعارض از مفاهیم و ارزش­های جهانی یافت؟ بر این اساس در مقاله حاضر ابتدا تلاش می­­شود تا چالش­های ارزش­هایی که موسوم به جهانی­اند را دریابیم، سپس نشان خواهیم داد که به فرض وجود ارزش­های جهانی، ضمانت اجرایی نیز برای اجرای آنها وجود ندارد. راه‌حل این مقاله، طرح یک مبنای معرفتی برای مقابله با تفاسیر متعارض و توافق بر روی مفاهیم و ارزش­های جهانی بر مبنای هرمنوتیک انتقادی (رهایی­بخش) است. فرضیه این نوشتار این است که با اتخاذ یک روش هرمنوتیکی برمبنای کنش­های ارتباطی مداوم، بازاندیشی­ها و ادراکات بین­الاذهانی؛ تفاهم­ها و توافق­ها صورت­بندی می­شوند و این رویکرد می­تواند منافع سایر دیدگاه­ها از جمله ایران و غرب را به‌طور متقابل و هرچند نسبی تأمین کند و آن­ها را از جریان میراث بی­پایان تاریخ به سوی تفاهم و رهایی­بخشی رهنمون کند.
۷۵.

تأثیر تعارض در روابط چین و روسیه بر احیای سنت غرب گرایی در روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال دوزادهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۵) 327 - 343

کلید واژه ها: اتحاد راهبردی آسیای مرکزی تعارض با چین خاور دور گرایش غرب گرایانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۱۹۲
وضعیت روسیه از نظر جغرافیایی و فرهنگی همیشه دوگانه بوده است. به نوعی هم آسیایی و هم اروپایی برآورد می شده است. پس از فروپاشی اتحاد شوروی، چین و روسیه شاهد ارتقای همکاری ها در روابط بین خود بوده اند؛ اما تعامل های آن ها با یکدیگر به شکلی نبوده است که جنبه های راهبردی به خود بگیرد و به شکل اتحاد علیه غرب در آید. در چنین شرایطی باید دید که روسیه با رشد فزاینده قدرت چین چگونه روبه رو خواهد شد. اهمیت بررسی روابط این دو دولت از این نظر است که هر دو آن ها جزو قدرت های تأثیر گذار نظام بین الملل هستند. پرسش اصلی در این نوشتار این است که واکنش روسیه در صورت تعارض با چین می تواند چگونه باشد. این فرضیه در توجیه این مسئله مطرح می شود که روسیه در منطقه خاور دور و آسیای مرکزی با چین اختلاف های اساسی دارد و در نتیجه آشکارشدن این اختلاف ها، روسیه به دلیل ناتوانی در دفاع از مرزهای گسترده اش مجبور خواهد شد با تهدیدی که از اولویت کمتری برخوردار است یعنی غرب وارد مصالحه شود. برای درک بهتر و ملموس تر فرضیه ارائه شده واکنش های هر دو طرف را در شرایط به نسبت مشابه تاریخی آن ها پیگیری می کنیم تا نسبت به واکنش احتمالی روسیه درک روشن تری به دست آوریم. تبیین نظری این مسئله در چارچوب نظریه موازنه تهدید صورت می گیرد و بر اساس آن نتیجه گیری می شود که روسیه سرانجام گرایش غرب گرایانه خود را دوباره صورت بندی می کند، البته نه به صورت نوعی همکاری تاکتیکی و موقت با غرب بلکه در جهت ایجاد اتحادی راهبردی و پایدار با آن. 
۷۶.

سناریوهای پیش روی جمهوری اسلامی ایران در قبال برجام (دوران ترامپ و بایدن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد سال بیست و نهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۹۷ 131 - 163

کلید واژه ها: 1+5 توافق هسته ای سناریونویسی آینده پژوهی آمریکا جمهوری اسلامی ایران برجام تحریم شورای امنیت مکانیسم ماشه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۵۰۴
در پی انعقاد توافقنامه موسوم به برجام میان ایران و کشور های 1+5 و تصمیم به کناره گیری یک جانبه ی ایالات متحده از آن در سال 2018، صد ها تحریم که بخش های مختلف اقتصادی، سیاسی و نظامی را هدف قرار داده بود، توسط دولت دونالد ترامپ بر ایران اعمال شد. اینک با روی کار آمدن جو بایدن، واشنگتن مدعی است که تمایل دارد به برجام بازگردد به شرط اینکه ایران نیز به تعهداتش در چارچوب برجام بازگردد، اما در این میان واکنش جمهوری اسلامی ایران چه می تواند باشد؟ هدف پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که از میان سناریوهای محتمل کدام یک برای جمهوری اسلامی ایران، سناریوی مطلوب است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم های ثانویه ایالات متحده و تحریم های شورای امنیت سازمان ملل، سناریوی مطلوب جمهوری اسلامی ایران است. این پژوهش بر اساس روش سناریونویسی و مصاحبه با نخبگان علمی و اجرایی مورد آزمون قرار گرفته است.
۷۷.

مخالفت حزب آزادی اتریش با کشور ترکیه (2016 -2008)

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال دوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۶

کلید واژه ها: حزب آزادی اتریش راست افراطی اسلام هراسی مکتب کپنهاگ امنیتی سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۲۹
حزب آزادی اتریش با رویکردی ضد اسلامی توانسته است تا توجه مردم و احزاب اصلی را به مسئله مهاجرت و مسلمانان جلب نماید اما آنچه به عنوان موضوع قابل توجه و تأمل در رویکرد این حزب وجود دارد مخالفت شدید این حزب با ترکیه است. با توجه به اینکه کشور ترکیه با اتریش دارای روابط تاریخی گسترده ای بوده و امروزه جمعیت قابل توجهی از اقوام حاضر در کشور اتریش را ترک تبارها تشکیل می دهند و هرروز بر میزان جمعیت آن ها به واسطه مهاجرت یا تولید نسل افزوده می شود از همین رو، توجه حزب راست آزادی اتریش به این اقلیت معطوف شده است. از طرفی کشور ترکیه نیز در تلاش است تا به عضویت اتحادیه اروپا درآید و بدین ترتیب به طور سرسخت با مخالفت عضویت در اتحادیه اروپا مواجه شده است. مقاله حاضر با روش تحلیلی و توصیفی گردآوری شده است و پرسش اصلی این است که علت مخالف حزب آزادی اتریش با دولت ترکیه چیست؟ در پاسخ به این پرسش این فرضیه مطرح شده است که حزب آزادی اتریش با تاکید بر دلایل تاریخی، اجتماعی، فرهنگی-ایدئولوژیک و برای جلب نظر رأی دهندگان در انتخابات با ترکیه مخالفت می کند.
۷۸.

بررسی مقایسه ای دیپلماسی فرهنگی ایران و عربستان سعودی در آسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 445 - 464

کلید واژه ها: آسیای مرکزی ایران دیپلماسی عمومی دیپلماسی فرهنگی عربستان سعودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۷۶۸
در نوشتار حاضر به مقایسه قدرت نرم و حضور فرهنگی ایران و عربستان سعودی در آسیای مرکزی می پردازیم و فعالیت های فرهنگی هر دو کشور در این منطقه را پس از فروپاشی اتحاد شوروی مقایسه می کنیم. در این نوشتار به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که «دیپلماسی فرهنگی ایران در آسیای مرکزی در مقایسه با دیپلماسی فرهنگی عربستان سعودی در این منطقه تا چه اندازه موفق بوده است؟» و می کوشیم دیپلماسی و اقدام های فرهنگی این دو کشور در آسیای مرکزی و تضادهای احتمالی این اقدام های فرهنگی را بررسی کنیم. ضمن واکاوی مبانی و هدف های اصلی دیپلماسی فرهنگی ایران و عربستان سعودی، قوت ها و ضعف های حضور فرهنگی این دو کشور در منطقه آسیای مرکزی و خسارت های حضور فرهنگی هر یک بر منافع دیگری را در عرصه این بازی بزرگ و راهکارهای بهبود کیفیت فعالیت های فرهنگی ایران در این منطقه را بررسی می کنیم. در این نوشتار از روش توصیفی-تحلیلی بهره می گیریم و به این پاسخ می رسیم که هر دو کشور ایران و عربستان سعودی در عرصه اقدام های فرهنگی در آسیای مرکزی به موفقیت هایی رسیده اند، اما با توجه به اینکه میزان سرمایه گذاری سعودی ها در این منطقه در زمینه های مختلف و از جمله در بخش فرهنگی در سال های اخیر به طور چشم گیری افزایش یافته است این موضوع موجب رشد اندیشه های وهابی و سلفی شده است؛ لازم است ایران هم میزان توجه خود به منطقه آسیای مرکزی که با آن اشتراک های بیشتری در مقایسه با عربستان سعودی دارد، افزایش دهد تا در این رقابت مهم منطقه ای عقب نماند.
۷۹.

تحول مفهوم قدرت و تأثیر آن بر سیاست منطقه ای دولت جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 212 - 241

کلید واژه ها: سیاست خارجی قدرت قدرت هوشمند قدرت نرم قدرت سخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۳۷۰
گفتمان اصیل انقلاب اسلامی، در فضای سیاست خارجی همواره تلاش نموده تا از خوانش نرم و سخت یک جانبه فاصله گرفته و به سمت توازن خوانش هوشمند از قدرت نیل کند. در تمام سال های پس از انقلاب اسلامی، دولت جمهوری اسلامی ایران، با به کارگیری قدرت هوشمند، سیاست خارجی منطقه ای ایران را پیش برده است. در همین ارتباط، در نوشتار حاضر این پرسش مطرح شده که «به کارگیری قدرت هوشمند در سیاست منطقه ای دولت جمهوری اسلامی ایران در قالب چه مولفه های طرح و تا چه اندازه با موففقیت همراه بوده و می باشد؟». تا دولت ج.ا.ا با بهره گیری و حمایت از حشدشعبی و نیل آن به عرصه ی سیاست و قدرت در عراق، بستری برای تعامل میان نظامی گری و دیپلماسی ایران در عراق و نیل به هوشمندسازی آن باشد. همچنین، ایران در سال های بعد از بحران سوریه با آگاهی کامل توانسته است همزمان با تداوم قدرت آمریت، سخت و نظامی خود در سوریه در قالب محور مقاومت، به تداوم روند دیپلماتیک، نرم و اقناعی خود برای پایان این بحران بپردازد. در سطحی دیگر، ایران از توانایی دیپلماسی عمومی خود برای مقابله با اسرائیل و نقشه های این رژیم، از طرق مختلف، خصوصاً مسیر حزب الله و حماس بهره گرفته است.
۸۰.

سیاست های امنیت انرژی اتحادیه اروپا

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ 151-141

کلید واژه ها: اتحادیه ی اروپا امنیت انرژی انرژی های تجدید پذیر روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۲۳۹
اتحادیه ی اروپا پس از استوار شدن بر پایه های همگرایی و وحدت، با مسائل مشترکی روبرو بود که هر یک از کشورها به تنهایی توان مقابله با آن را نداشتند. مسائلی نظیر محیط زیست، شهروندی و مهاجرت، مسائل مشترک پولی و مالی، انرژی و بالاخره امنیت از چالش های مهم مشترک اعضای اتحادیه ی اروپایی بود. در این میان مسئله ی انرژی و رابطه ی آن با امنیت به یکی از محورهای سیاست گذاری مشترک و گاهی متضاد اعضا تبدیل شد. سیاست هایی مانند سند سبز و منشور امنیت انرژی و بسیاری دیگر از این قبیل اسناد نشان دهنده ی پیچیدگی موضوع انرژی و به طورکلی امنیت انرژی در اتحادیه ی اروپا است. مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که اتحادیه ی اروپا نسبت به موضوع امنیت انرژی خود چه رویکردهایی را اتخاذ کرده است؟ فرضیه مقاله این است که تدابیر و اقدامات اتحادیه اروپا ضمن تصویب انواع سندهای مرتبط با امنیت انرژی به دنبال سیاست های متنوع سازی منابع واردات و استفاده از سایر منابع برای کاهش وابستگی به منابع روسیه است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان