محمد جولانی

پکن در حوزه اقتصادی، تجاری، مالی و پولی، فناوری و سایبری برای افزایش تقویت جایگاه خود در حکمرانی جهانی سازوکارهایی ایجاد کرد. در ادامه ابتکارات و طرح های چین برای نفوذ در حکمرانی جهانی، حوزه سلامت به عنوان یکی از محورهای سیاست خارجی چین تبدیل شد. هدف این مقاله تبیین «جاده ابریشم سلامت» و زمینه های نفوذ چین در حکمرانی سلامت جهانی است و به این پرسش پاسخ داده که طرح ابتکار «جاده ابریشم سلامت» چین چگونه زمینه ساز نفوذ این کشور در حکمرانی سلامت جهانی شده است؟ در پاسخ فرض بر آن است که «جاده ابریشم سلامت» چین به عنوان ابتکار نوظهور دیپلماتیک از طریق توسعه همکاری جنوب-جنوب، ایجاد سازوکارهای نهادی، مشارکت راهبردی دوجانبه و چندجانبه، و اتصال بخش سلامت با بخش اقتصاد، فناوری و ابتکار «یک کمربند و یک راه»، منجر به ترویج شبکه ی همکاری بهداشتی در جهان شده و زمینه ها ی نفوذ پکن را در حکمرانی سلامت جهانی فراهم آورده است. روش پژوهش تحلیلی-تبیینی است. یافته ها نشان می دهد که چین سازوکار حکمرانی موٍثر را جهت پیشبرد مدیریت مشترک و همکاری جویانه در سلامت جهانی ایجاد کرده است.

در شرایط کنونی سیستم بین الملل استفاده از ظرفیت های هم افزایی ناشی از بین منطقه گرایی یکی از بدیل های مناسب برای دیپلماسی دفاعی دولت ها محسوب می شود. پرسش اصلی این پژوهش این است که چرا ظرفیت های بین منطقه ای منجر به تقویت دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران می شود؟ روش این پژوهش مبتنی بر دو گام است؛ در گام اول مدلی تحلیلی- نظری ارائه می شود و در گام دوم با استفاده از داده های تجربی ظرفیت های بالفعل و بالقوه دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران و بین منطقه گرایی موردبررسی قرار می گیرد. مطابق فرضیه این پژوهش بین منطقه گرایی فضای کنش راهبردی و دفاعی را تحت تأثیر قرار داده است. دیپلماسی دفاعی دولت ها تحت تأثیر بین منطقه گرایی نیازمند افزایش هم افزایی در شبکه های بین منطقه ای هستند. جمهوری اسلامی ایران در سیستم بین الملل دارای شبکه های بین منطقه ای تعاملی و تأسیسی در ابعاد ژئوپولیتیکی، ژئوکالچری و ژئواکونومیکی است. این شبکه های بین منطقه ای از طریق تداخل شبکه ای می تواند ظرفیت های بالقوه فراوانی برای دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران فراهم کند.