سید ظفر عباس شاه

بحارالانوار، مفصل ترین مجموعه حدیثی شیعه و دایره المعارفی از آموزه های شیعی و یکی از تألیفات علامه مجلسی است. در این کتاب اکثر روایات از مصادر دیگر نقل شده اند و اسم منابع هم ذکر شده است؛ اما بعضی از منابع مجهول واقع شده اند و منبع مجهول: یعنی منبعی یا کتابی که نامعلوم و ناشناخته شده است و روایات مجهول المنبع روایاتی را گفته می شود که از منابع نامعلوم و ناشناخته نقل شده اند. در این نوشتار بررسی سندی و محتوای روایات مجهول المنبع بحارالانوار با تأکید بر روایات زیارت پرداخته شده است. پژوهش حاضر به جهت بهره گیری از کلام معصومان ع و ارزیابی کتاب شریف بحارالانوار و اعتبارسنجی سندی و محتوای روایات به ویژه روایات ضعیف السند ضروری است. روایات مجهول المنبع بحارالانوار بر اساس موضوعات، قابل تقسیم اند و روایات زیارت مشتمل بر موضوعات مانند ثواب زیارت معصومان ع، ثواب استقبال زائر و زیارت نامه حضرت معصومه س هستند. در این نوشتار که به روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفته، این روایات بر اساس مؤلفه هایی مانند شهرت روایی، مقایسه با آیات، مقایسه با روایات دیگر و... و مبانی علامه مجلسی مانند قاعده تسامحِ در ادله سنن و... بررسی شده اند. همچنین احادیث مزبور با وجود ضعف سند از جهت محتوا قابلیت پذیرش هستند و نمی توان رد نمود؛ زیرا، به علت مطابقت با قرآن، تاریخ قطعی، شهرت روایی و با مقایسه نقل های مختلف و بر اساس قاعده تسامح در ادله سنن و... قابل پذیرش اند.