احسان احراری

هدف این مقاله، شناسایی زمینه های شکل گیری، اهداف و فعالیت های اجتماعی خاص در شبکه های اجتماعی مجازی موسوم به «کمپین ها» است. توسعه فضای مجازی فرایند شکل گیری افکار عمومی و جنبش های اجتماعی را متحول ساخت. تحقیق حاضر با هدف نوع شناسی اهداف کمپین های اجتماعی مجازی ایران بین سال های 1390 تا 1395 انجام شده است. به این منظور از نظریه ساختی- هویت محور و به خصوص نظریهٔ جامعهٔ اطلاعاتی کاسلتز بهره گرفته شده است. تحقیق با استفاده از روش قوم نگاری مجازی و انتخاب 25 کمپین فعال در اینستاگرام، تلگرام، توییتر، خبرگزاری ها و سایت ها در خلال سال های مذکور انجام شد. بعد از تحلیل تماتیک داده ها، چهار نوع کمپین شامل کمپین های محیط زیستی، کمپین های اعتراضی، کمپین های اخلاقی (دولتی) و کمپین های فرهنگی بر اساس اهداف شناسایی شد. یافته ها حاکی از آن است که بین کمپین های اجتماعی و جنبش های اجتماعی نمی توان ربط وثیق یا وجه متمایزکننده ای قائل شد. در ایران کمپین های اجتماعی مجازی یک نوع جنبش اجتماعی جدید یا حداقل مقدمه ای بر آن هستند و اغلب آن ها به موضوع ها و مسائل اجتماعی می پردازند.