رضا محبی مجد

در هر حکومت و دولتی، مناصب و مسئولیتهای مختلفی وجود دارد که صاحبان آنها بایستی طوری از عهده ی اداره و اجرای آنها بربیایند تا مصالح و منافع (غبطه) مردم و کشور به بهترین وجه مراعات شود. اگر شناخت کامل و درستی از مراعات غبطه در مسئولیتهای حاکمیتی به دست آید می توان بدین وسیله جایگاه قانونی و فقهی آنها را به نحو صحیح تبیین نمود و در پرتو این آگاهی، موجبات برقراری نظم، امنیت و سعادت جامعه را فراهم ساخت. برای نیل به مقصود باید برای سؤالات مطرح در این باب، پاسخ یافت؛ پرسشهایی نظیر: «غبطه» و «مسئولیتهای حاکمیتی» به چه معناست؟ حکم شرعی «مراعات غبطه توسط مسئولان» چیست؟ در واکاوی «رعایت غبطه در مسئولیت» چه نکاتی بایستی مد نظر قرار گیرد؟ و ... . روش تحقیق نیز شامل بررسی کلیات و واکاوی نظریه ها و تحلیل ها بوده و پژوهش، به صورت میان رشته ای است. پس از بررسی این موضوعات و در نتیجه، ضرورت رعایت غبطه در مسئولیت و همچنین توجه و التزام عملی به شاخص های مهمی شامل: عدالت، امنیت، قانون و وظیفه به معنای خاص که بایسته های یک مدیریت صحیح بوده و از مصادیق مراعات غبطه در مسئولیتهای حاکمیتی است، تبیین می گردد؛ اصولی که ادله ی اربعه نیز آنها را تأیید می کنند.

سوءاستفاده نسبت به زنان یکی از پدیده هایی است که دارای پیشینه تاریخی، عوامل اولیه روانی و بیولوژیک است. یکی از اتهاماتی که از سوی افراد ناآشنا به آموزه های دین اسلام مطرح می گردد موضوع سوءاستفاده از زنان است. درحالی که اسلام با ظهور خویش درصدد ارتقاء شخصیت زن برآمد و با اختصاص سوره ای خاص به نام زنان یعنی سوره «نساء» بر تمام باورهای غلط خط بطلان کشید و با صراحت به بیان حقوق زنان پرداخت. امروزه دشمنان با غرض ورزی و با بهانه های واهی درصدد انتساب رفتار غیراخلاقی، غیر شرافتمندانه نسبت به زنان هستند. در همین راستا در قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز به وظیفه دولت در انجام اقدامات لازم ازجمله تمهید برنامه های پیشگیرانه و تمهیدات قانونی و حقوقی به منظور رفع سوءاستفاده علیه زنان تأکید شده است. در قرآن مجید، روایات، بحث فقیهان و علمای اخلاق و منابع تفسیری شیعه و سنی نیز با دقت و ظرافت به این موضوع پرداخته شده است که در این زمینه برخی از قواعد کاربردی فقهی همانند قاعده لا ضرر، قاعده منع عسر و حرج و قاعده حفظ مصلحت فرد و جامعه در زمینه سوء استفاده علیه زنان از ملزومات به شمار می آید که می توان از آن برای جرم انگاری علیه زنان مورد استفاده قرار داد. به هر صورت باید پذیرفت که سوءاستفاده از زنان آثار و پیامدهایی را به دنبال دارد که شامل: پیامدهای جنسی (بارداری، عوارض جسمی و عفونی) پیامدهای روانی (اضطراب، افسردگی، اعتیاد، خودکشی، محرومیت عاطفی) است.