سهراب عبدی زرین

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر خودکارآمدی و تاب آوری معتادان مراجعه کننده به کمپ های ترک اعتیاد بهشهرانجام شد. روش : با توجه به هدف و ماهیت تحقیق، مطالعه حاضر از نظر ساختار پژوهشی شبه آزمایشی (طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه) بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل معتادان مراجعه کننده به کمپ های ترک اعتیاد بهشهر در سال 1396 بود. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از بین جامعه آماری تعداد 30 نفر انتخاب شدند. نمونه ها به تعداد 15 نفر برای گروه آزمایش و تعداد 15 نفر برای گروه گواه به صورت تصادفی ساده جایگزین شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسش نامه تاب آوری کانر و دیویدسون (2003) و مقیاس خودکارآمدی شرر (1982) بود. مداخله شامل نه جلسه درمانی بود که به وسیله درمانگر اجرا شد. هر جلسه 90 دقیقه و فاصله زمانی بین جلسات یک هفته به طول انجامید. پس از پایان جلسات گروه درمانی، هر دو گروه ارزیابی شدند. یافته ها: نتایج نشان داد، تفاوت معناداری در ترکیب خطی نمرات خودکارآمدی و تاب آوری با توجه به گروه وجود دارد. مجذور اتا نیز نشان داد که 64 درصد از واریانس متغیر وابسته توسط متغیر گروه بندی (آزمایش و گواه) تعیین می شود. نتیجه گیری: براساس نتایج می توان گفت: درمان شناختی-رفتاری منجر به افزایش خودکارآمدی وتاب آوری معتادان مراجعه کننده به کمپ های ترک اعتیاد بهشهر شده است.

پیامد های روانشناختی بیکارشدگی و راهبرد های عملی تصمیم گیری شغلی بازگشت به کار اکرم السادات رضایی [1] ، دکتر عبدالله شفیع آبادی [2] ، دکتر محمدرضا فلسفی نژاد [3] هدف این پژوهش تبیین مشکلات و نیازهای روانی و اجتماعی بیکارشدگان جویای کار و شناسایی نیازهای آنان در مسیر اقدام برای تصمیم گیری شغلی بود . طرح پژوهش کیفی بر اساس نظریه داده بنیاد (گراندد تئوری ) بود.جامعه پژوهش شامل بیکارشدگان جویای کار و تحت پوشش بیمه بیکاری بودند . شرکت کنندگان تعداد از دوازده نفر بیکارشده بود که به شیوه هدفمند و با توجه به قاعده اشباع در پژوهش شرکت کردند.گرد آوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و گروه های کانونی و مشاهده انجام شد. یافته های حاصل تحلیل داده ها نشان داد که بیکار شدگان جویای کار پیامد های روانشناختی فقدان ، انزوای اجتماعی را در از دست دادن شغل تجربه می کنند . همچنین در انتخاب هدف و برنامه مناسب شغل یابی و کسب مهارت جهت تصمیم گیری کارآمد شغلی مشکل دارند و نیازمند آموزش به منظور ارزیابی مجدد توانایی های خود ، انتخاب هدف و برنامه ریزی مناسب ، جمع آوری درست اطلاعات شغلی ، ارتقای مهارت حل مساله ، و در نهایت تصمیم گیری شغلی کار آمد هستند. واژه های کلیدی: بیکارشدگی - راهبرد های عملی - تصمیم گیری شغلی [1] . دانشجوی دکتری رشته مشاوره (نویسنده مسئول) Email:rezaei.psych@yahoo.com. [2] . استاد دانشگاه علامه طباطبایی ashafiabady@yahoo.com [3] . دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی falsafinejad@yahoo.co.uk

مقدمه: هدف تحقیق حاضر بررسی مدل انتخاب شغلی (نظریه شناختی-اجتماعی مسیر شغلی) در دانش آموزان پسر دبیرستانی ایرانی بود. در این مدل به نقش عوامل فردی (خودکارآمدی مسیر شغلی و نتایج مورد انتظار) و عوامل اجتماعی (حمایت اجتماعی و موانع اجتماعی) در رابطه با رغبتهای مسیر شغلی در مشاغل انتخابی توجه شده است. بنیاد نظری تحقیق براساس شش تیپ شخصیتی هالند(واقع گرایی، جستجوگری، هنری، اجتماعی، تهوری و قراردادی) و نظریه شناختی- اجتماعی مسیر شغلی بود. نظریه شناختی- اجتماعی مسیر شغلی با هدف فهم اینکه چگونه افراد از بین رغبتهایشان دست به انتخاب و اقدام می زنند و در انتخابهای خود پافشاری می کنند، شکل گرفت. مطابق با نظریه خودکارآمدی عمومی بندورا و نظریه خودکارآمدی مسیر شغلی هکت و بتز، نظریه شناختی- اجتماعی مسیر شغلی به تعامل بین فرد، محیط و رفتار که در رشد تحصیلی و مسیر شغلی تأثیر دارد متمرکز شده است. در بین متغیرهای فردی، این نظریه بر نقش محوری خودکارآمدی، نتایج مورد انتظار و اهداف تأکید دارد. این رویکرد همچنین بر متغیرهایی چون عوامل و موانع محیطی توجه دارد. بیشترین گستره این رویکرد بر رغبتهای مسیر شغلی یا انتخاب به واسطه شش تیپ شخصیتی نظریه هالند بوده است. هالند، افراد و محیط شغلی را به شش حیطه تقسیم بندی می کند که به صورت مدلی شش ضلعی مطرح شده است، بدین صورت که شامل تیپهای واقع گرایی (به طور مثال، محیط های کاری بیرونی و یا مهارتهای مکانیکی)، جستجوگر (به طور مثال، محیط های کاری علمی و مهارتهای ریاضی)، هنری (به طور مثال، محیط های کاری هنری و مهارتهای زبانی)، اجتماعی (به طور مثال، محیط های کاری یاری گر و مهارتهای آموزشی)، تهوری (به طور مثال، محیط های کاری فروشندگی و مهارتهای تجارت)، قراردادی (به طور مثال، محیط های کاری جزیی و مهارتهای منشی گری) است. نظریه شناختی- اجتماعی مسیر شغلی شامل چهار مدل هم وابسته، یعنی مدلهای رغبت، انتخاب، عملکرد و رضایت است. جهت اعتبار بخشیدن بیشتر بر این نظریه بر مطالعات برای جوامع مختلف از جمله جوامع غیر غربی، جوامعی که فرهنگ جمع گرا دارند و جوامع در حال توسعه تأکید شده است. روش: از کلیه دانش آموزان پسر دبیرستانی شهر اصفهان تعداد 650 دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و پرسشنامه های تحقیق اجرا شد. پرسشنامه های تحقیق شامل پرسشنامه دموگرافیک و مجموعه پرسشنامه های مدل شناختی- اجتماعی مسیر شغلی بود که این پرسشنامه ها شامل پرسشنامه رغبتهای مسیر شغلی، خودکارآمدی مسیر شغلی، نتایج مورد انتظار شغلی و مشاغل انتخابی بود و همین طور دو پرسشنامه حمایت اجتماعی و موانع اجتماعی هم اجرا شد. روایی و پایایی این مجموعه پرسشنامه ها در این تحقیق و تحقیقات پیشین مورد تأیید قرار گرفته است. برای بررسی پایایی مقیاسها از روش آلفای کرونباخ با استفاده از نرم افزار SPSS-22 و برای بررسی برازش مدل از نرم افزار Amos-16 استفاده شده است. در این پژوهش، مدل انتخاب که متغیرهای رغبتهای مسیر شغلی، خودکارآمدی مسیر شغلی و نتایج مورد انتظار در آن نقش دارند و همچنین مدل رغبتهای مسیر شغلی که متغیرهای خودکارآمدی مسیر شغلی و نتایج مورد انتظار نقش دارند به واسطه شش تیپ شخصیتی مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین هدف دیگر تحقیق حاضر بررسی نقش عوامل و موانع محیطی در اهداف شغلی افراد از طریق رابطه آنها با خودکارآمدی است. فرضیه ای که بندورا آنرا مطرح کرده است. یافته ها: در هر شش مدل تحقیق، مقدار شاخصهای مجذورکای (X2)اعداد کوچک و قابل قبولی بودند. همچنین مقادیر شاخصهای برازندگی تطبیقی(CFI)، نیکویی برازش (GFI) ، نیکویی برازش تعدیل شده (AGFI) و نرم شده برازندگی (NFI) بیشتر از 90/0 به دست آمد که نشان دهنده برازش خوب مدلها بود. مقدار شاخص (RMSEA) در تمام مدلها کمتر از 10/0 بود که مقدار مناسب و قابل قبول برای تمام مدلها به حساب می آید. یافته ها نشان داد که در بین پیش بینی کننده های متغیر خودکارآمدی مسیر شغلی، موانع اجتماعی نقش معناداری ندارد اما حمایت اجتماعی در پنج تیپ نقش معناداری دارد و در تیپ واقع گرایی نقش معناداری ندارد. از طرف دیگر، کوواریانس بین موانع اجتماعی و حمایت اجتماعی در پنج تیپ که حمایت اجتماعی نقش معناداری داشت منفی و معنادار است و تنها در تیپ واقع گرایی معنادار نیست. خودکارآمدی توانایی خوبی در پیش بینی واریانس متغیر نتایج مورد انتظار در هر شش تیپ دارد. دو متغیر خودکارآمدی مسیر شغلی و نتایج مورد انتظار توانایی پیش بینی واریانس متغیر رغبتهای مسیر شغلی را در شش تیپ دارند اما نقش نتایج مورد انتظار نسبت به خودکارآمدی م

فرم کوتاه خودکارآمدی سیاهه کروی فردی به عنوان کوتاه ترین ابزار مبتنی بر کامل ترین مدل خودکارآمدی مسیر شغلی می تواند برای پژوهش ها و مداخلات مشاوره مسیر شغلی ابزاری بسیار مفید باشد. با هدف هنجاریابی و تعیین پایایی و روایی این ابزار، 320 نفر دانشجوی دانشگاه اصفهان (137 نفر مرد و 183 نفر زن) به صورت تصادفی انتخاب، و به فرم رجحان به فعالیت ها و فرم کوتاه خودکارآمدی سیاهه کروی فردی پاسخ دادند (45 نفر زن و 5 نفر مرد در دو مرحله). ضرایب آلفای کرونباخ، بجز در دو مورد از ده زیر مقیاس، همسانی درونی خوبی نشان داد (70/0=< r )، اما ضرایب بازآزمایی پایایی خوبی را در همه زیر مقیاس ها نشان داد (71/0= min ، 87/0= max ؛79/0= m ، 06/0= SD ). زیر مقیاس های این ابزار روایی سازه همگرا و روایی ملاکی پیش بین خوبی را در ارتباط با نمره های رغبت های شغلی نشان دادند. آزمون آرایش تصادفی نیز از اعتبار ساختاری این ابزار حمایت کرد (55/0< CI ، 02/0= sig برای مدل هالند،50/0< CI ، 001/0> sig برای مدل تریسی). جداول هنجاری نمره های استاندارد T نیز ارایه شد. نتایج از کفایت فرم کوتاه خودکارآمدی سیاهه کروی فردی و همچنین، اعتبار مدل هالند، مدل هشت تیپی تریسی، و مدل کروی در سنجش خودکارآمدی مسیر شغلی حمایت کرد. سایر یافته ها نیز مورد بحث قرار گرفت.

Objective: The aim of the present study is to examine associations among several family functions and resilience against substance which is begin use in high school students. Method: 145 high school students at risk for substance use participated in this correlational study. Family assessment device (FAD) and a researcher-made questionnaire were applied to assess variables. Data were analyzed by Pearson correlation and multiple regressions. Finding: This study revealed significant associations among family functions (problem-solving, communication, roles, control, emotional involvement and general function) and resilience against substance use. But emotional responsiveness was inconsistent with them. Results of multiple regression showed that the emotional involvement can Predict respectively 13% of the resilience against substance use variance (p<0/0001). Conclusion: The more the family functions is healthy and favorable, the more probability of offspring becomes resilient in the face of substance use.

مطالعات سنجش نگرش شغلی و سازمانی، نشان دهنده آن است که سازمان ها، مدل واحدی را در این زمینه نپذیرفته اند. پژوهش حاضر، مدل های مختلفِ تعیین عوامل موثر در نگرش شغلی و سازمانی را تلفیق کرده و پس از تایید اعتبار و روایی پرسش نامه، ابزار تاییدشده را با استفاده از روش تحقیق میدانی و به صورت تمام شماری در بین کارکنان رسمی و پیمانی 80 سازمان دولتی مرکز استان زنجان به کار برده است. پرسش نامه محقق ساخته در دو بخش، مشتمل بر 12 گزینه در خصوص ویژگی های فردی و سازمانی کارکنان و 61 گزینه موثر در نگرش شغلی و سازمانی، در 3 عامل اصلی، مشتمل بر الف- نیروی انسانی پیرامون (1- همکاران و 2- مدیران و مافوق)، ب- ماهیت شغل و سازمان (3- وابستگی شغلی، 4- وابستگی سازمانی، 5- تناسب شغل با شاغل و 6- طراحی شغل) و ج- عوامل سازمانی و محیطی (7- حجم کار و استرس محیطی، 8- شرایط فیزیکی کار، 9- حقوق و مزایای شغلی، 10- آموزش، ارزشیابی و ارتقاء و 11- توازن در زندگی شغلی و خانوادگی)، طراحی شد و اعتبار آن با استفاده از ضریبِ همسانیِ درونیِ آلفای کرونباخ، برابر با 966/0 و روایی آن با استفاده از روش تحلیل عاملی در نرم افزار SPSS با فرض 11 عامل و بر اساس روش برآورد مولفه های اصلی و بر اساس ماتریس همبستگی و 4 روش دوران واری ماکس ، ایکوی ماکس ، پروماکس و اوبلی مین ، تایید و نشان داده شد که این متغیرها در نگرش شغلی و سازمانی تاثیر دارند و ابزار طراحی شده، سازه مورد نظر را می سنجد. در نهایت نیز با استفاده از نتایج حاصل از تحقیق میدانی، میزان تاثیرگذاری این عوامل در نگرش شغلی و سازمانی کارکنان به دست آمد