زهرا جلیلی بال

انتخاب سبد بهینه از پروژهها، ازجمله تصمیمات استراتژیک در سطح مدیریت سازمانهای پروژه محور می باشد؛ که به عنوان یکی از مراحل اصلی و موثر در مدیریت سبد پروژهها مطرح می گردد. به عبارت دیگر، پس از شناسایی و ارزیابی پروژههای مختلف، می بایست ترکیب بهینه ای از پروژه ها بر مبنای معیارهای مختلف انتخاب گردد. ازآنجایی که منابع سازمانها معمولاً کمتر از منابع موردنیاز در پروژههای پیش رو سازمانهاست، لذا انتخاب پروژهها از میان سبدی از پروژهها و تصمیمگیری در این رابطه امری اجتناب ناپذیر در سازمان محسوب میشود. لذا حیات سازمانها ارتباط تنگاتنگی با نحوه مدلسازی و رویکرد استفاده شده در سازمان، جهت انتخاب پروژهها دارد. در پژوهش های صورت گرفته در راستای انتخاب پروژه عموماً به بحث خوشه بندی پروژه ها توجه زیادی نشده است درحالی که خوشه بندی پروژه ها این امکان را فراهم می آورد که پروژه ها به بالاترین بازدهی برسند. در این مقاله به ارائه مدلی جهت خوشه بندی، ارزیابی و انتخاب پروژه ها خواهیم پرداخت. در ابتدا پروژه ها در سبدهای مختلف با استفاده از الگوریتم K-MEANS خوشه بندی خواهند شد، سپس به ارزیابی و اولویت بندی پروژه های هر سبد با استفاده از فرایند تحلیل شبکه ای پرداخته خواهد شد. درنهایت پس از ارزیابی و اولویت بندی پروژه ها، با استفاده از مسئله کوله پشتی، پروژه ها از هر سبد انتخاب خواهد شد.

در سازمان های پروژه محور، طرح های متعدد باعث شده که تحولات گوناگونی در روش ها و سیستم و ساختار سازمان ایجاد شود. از این رو، برای استفاده بهینه از فرصت ها و کنترل پیشرفت پروژه ها باید با مدیریتی جامع و یکپارچه پروژه های سازمان را به انجام رساند. در این مقاله، به کمک ترکیبی از روش های کیفی، به شناسایی عوامل موثر پایداری در انتخاب سبد پروژه ها پرداخته شده است. نخست، با به کارگیری تکنیک نظریه داده بنیاد، عوامل شناسایی شده در سه گروه اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی طبقه بندی می شوند، سپس با استفاده از تکنیک دیمتل رابطه میان این عوامل شناسایی می شود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد اثرپذیرترین عامل مسئولیت پذیری، اثرگذارترین عامل هزینه و مهم ترین عوامل مسئولیت پذیری و هزینه اند. همچنین عوامل ضایعات و ریسک متغیرهای اثرگذار تاثیر بیشتری از سایر عوامل خواهند داشت.