مدیریت هزینه دانشگاه با تلفیق رویکرد بهایابی بر مبنای فعالیت و رویکرد پویایی سیستم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
دانش حسابداری سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۸
1 - 30
حوزه های تخصصی:
هدف: مدیران دانشگاه ها جهت انجام مأموریت خود در شرایط کمبود منابع و افزایش نیازها، می بایست تصمیم گیری های خود را نه تنها بر اساس بهینه سازی شاخص های عملکردی، بلکه با در نظرگرفتن چگونگی تأثیر تصمیمات متخذه بر هزینه ها و بهای تمام شده خدمات بهبود بخشند. این امر مستلزم بکارگیری ابزارهایی از جمله رویکرد بهایابی بر مبنای فعالیت برای برآورد صحیح هزینه ها و ارائه اطلاعات دقیق نسبت به بهای تمام شده خدمات است. با این حال در این رویکرد، پویایی روابط و تغییرپذیری محرک های هزینه و فعالیت در طول زمان و تحت شرایط اتخاذ تصمیمات متفاوت لحاظ نمی شود. الگو سازی پویا، ابزاری کارآمد برای انجام مطالعات و آزمون تأثیر تغییرات احتمالی بر روی سیستم های واقعی در محیطی مجازی است. لذا، هدف این پژوهش این است که به کمک الگو سازی پویا، درک بهتری از چگونگی رفتار پویای هزینه ها در طول زمان و تحت شرایط اتخاذ تصمیمات متفاوت بدست آورد. روش: با توجه به تعدد فعالیت ها، سرفصل های هزینه و محرک های هزینه در دانشگاه ها، و با توجه به پویایی محرک های هزینه در طول زمان و پیچیدگی به تصویرکشیدن روابط میان هزینه ها و فعالیت های متعدد در سیستم پویای دانشگاه، در این پژوهش از رویکرد پویایی شناسی سیستم جهت الگو سازی استفاده شده است. این تحقیق یک مطالعه موردی بر اساس داده های مالی و عملکردی دانشگاه الزهرا (س) است. خدمات و فعالیت های اصلی دانشگاه بر اساس طبقه بندی برنامه ها و فعالیت های دانشگاه در جدول شماره یک پیوست ( 4 ) قوانین بودجه سالانه است. برای شناسایی و احصای محرک های مربوط به فعالیت ها، محرک های هزینه، فعالیت های پشتیبان و روابط میان هزینه ها و فعالیت ها از مشاهده، مصاحبه و بررسی ساختار فعالیت های دانشگاه استفاده شده است. یافته ها: از یافته های مراحل اولیه محاسبات می توان به بهای هر یک از خدمات اصلی دانشگاه اشاره کرد که نتایج اعتبارسنجی الگو نشان از دقت بالای الگو دارد (میانگین قدرمطلق درصد تفاوت 3/0 درصد). در ادامه، هزینه های دانشگاه و بهای خدمات اصلی تحت دو سناریوی کاهش تعداد دانشجویان کارشناسی و افزایش تعداد اساتید، در راستای حصول هدف گذاری های انجام شده در خصوص کاهش نسبت دانشجو به استاد و تقویت تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی به کل دانشجویان، مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه بهای خدمات ارائه شده در هر دو سناریو، امکان بررسی بهای خدمات و فعالیت ها و تصمیم گیری بهتر با توجه به منابع موجود را فراهم می آورد. یافته ها همچنین نشان می دهد که بکارگیری رویکرد پویایی سیستم با الگو سازی روابط علی و معلولی میان تمامی متغیرها و با در نظر گرفتن ماهیت پویای متغیرها، پیچیدگی و هزینه بر بودن بروزرسانی نظام بهایابی بر مبنای فعالیت را مرتفع نموده و امکان تحلیل به موقع هزینه ها را فراهم می آورد. بکارگیری این رویکرد همچنین امکان پیش بینی قیمت تمام شده برای چندین دوره آتی را فراهم می آورد. نتیجه گیری: الگو سازی پویای نظام مدیریت هزینه دانشگاه، به مدیران این امکان را می دهد تا با بررسی بهای خدمات در یک محیط مجازی، خط مشی های مختلف در خصوص جذب هیئت علمی، پذیرش یا عدم پذیرش دانشجو و غیره که در آینده اثر مثبت بر جهت گیری به سمت اهداف مطلوب دارد، را مورد بررسی قرار داده و بر اساس پیش بینی های انجام شده از بهای تمام شده خدمات و فعالیت های دانشگاه و ارزیابی استفاده از منابع موجود تصمیم گیری نمایند.