محمدرضا شاه آبادی

هدف پژوهش ارائه الگوی مبانی علم شناسی در علوم انسانی با معیار قرآن کریم است. این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی است و جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای مضمونی به شیوه توصیفی-تحلیلی و با لحاظ احتمالی بودن نتایج در جهت پرهیز از تفسیر به رأی قرآن استفاده شده است. در این پژوهش از ارتباط عقلایی بین علوم، الگویی برای مبانی علم شناسی در علوم انسانی با معرفت بخشی از قرآن کریم استفاده شده است. نتایج به دست آمده از پژوهش، مبانی علم شناسی با تأکید بر قرآن شناختی را به صورت یک سیستم نشان می دهد که اجزای آن شامل سه گونهٔ علوم وحیانی، علوم جهانی و علوم انسانی است. در مبحث علوم انسانی در سه بعد خدا، جهان و انسان، می توان به مبانی علم شناختی رسید که مبدأ و مقصد آن، شناخت انسان است. مبانی علم شناسی در علوم انسانی را می توان با شناخت و معرفت انسان به خداوند، از طریق شناخت صفات ذاتی، ثبوتی، و حقیقی الهی، با رویکرد تفسیر صادق، شناخت انسان به جهان از آن جهت که جهان کاشف فعل خداوند متعال است، با رویکرد علم نافع و ارزشمند جامع، و شناخت انسان به انسان را از طریق شناخت صفات افعالی، اضافی و خبری با رویکرد علم ثمین غایت محور استنتاج کرد.

پژوهش حاضر، تحقیقی نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و دارای مرحله پی گیری است. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی تأثیر قصه های قرآن بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بوده است. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه دوم متوسطه منطقه 5 شهر تهران در سال تحصیلی 1395- 1394 بوده است از بین آنان، با بهره گیری از روش نمونه برداری چندمرحله ای ، تعداد60 نفر از دانش آموزانی که آزمون پیشرفت تحصیلی آنها پایین تر از سطح متوسط، یعنی 15 بوده است، انتخاب و  به حکم قرعه به دوگروه، یکی به عنوان گروه آزمایش (30 نفر) و دیگری گروه گواه (30 نفر)، تقسیم شدند. در مرحله اول، هردو گروه پیشرفت تحصیلی خود را ثبت کردند. سپس در گروه آزمایش، متغیر مستقل (قصه های قرآنی طی 10 جلسه 120دقیقه ای) انجام شد وگروه گواه هیچ گونه آموزشی را دریافت نکرد. بعد از مداخله، در مرحله پس آزمون، هر دو گروه (آزمایش و گواه) پیشرفت تحصیلی شان را ثبت کردند و یک ماه بعد از مرحله پس آزمون در مرحله پی گیری مجددا گروه آزمایش پیشرفت تحصیلی شان را ثبت کردند. به منظور تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تحلیل واریانس بین گروهی و t همبسته) استفاده شد. ضمن تأیید فرضیه اصلی تحقیق، نتایج پژوهش نشان داد قصه های قرآنی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر پایه دوم متوسطه شهر تهران اثر مثبت گذارده در طول زمان از پایداری مناسبی نیز برخوردار است.