مطالب مرتبط با کلیدواژه

فراشناخت


۱۶۱.

اثربخشی بکارگیری آموزش مهارت های فراشناختی در کنار آموزش با رویکرد فراشناختی در حل مسئله مباحث فیزیک علوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم پایه دوره ۹ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۲) 25 - 33

کلیدواژه‌ها: فراشناخت آموزش فراشناخت یادگیری حل مسئله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۳۸
این پژوهش باهدف بررسی نحوه بکار گیری فراشناخت بر مهارت حل مسئله و پیشرفت تحصیلی فیزیک دانش آموزان دوره اول شهرستان خرم آباد، انجام شد. با نمونه گیری تصادفی در دسترس، سه گروه از دانش آموزان پایه هشتم دبیرستان فرزانگان انتخاب شدند. گروه اول گروه کنترل، در گروه دوم روش تدریس با رویکرد فراشناخت و در گروه سوم تدریس با رویکرد فراشناخت به همراه آموزش راهبردهای فراشناختی به دانش آموزان طی سال تحصیلی صورت پذیرفت. قبل از شروع آموزش، پیش آزمون فراشناخت و پیش آزمون محقق ساخته فیزیک از هر سه گروه گرفته شد. پس از اتمام جلسات آموزش نیز، مجدداً حالت فراشناختی و درک مفاهیم فیزیک دانش آموزان هر سه گروه با استفاده از مقیاس های ذکرشده موردسنجش قرار گرفت. تحلیل داده ها با روش واریانس آمیخته نشان داد، بهبود مهارت های فراشناختی گروه سوم بیشتر از گروه دوم بوده و در گروه کنترل تفاوت معناداری مشاهده نشد. تأثیر ارتقای مهارت فراشناختی با عملکرد تحصیلی سه گروه رابطه مستقیم داشت. توانایی حل مسئله دو گروه آزمایش به یک نسبت ارتقا یافت. در نتیجه میتوان گفت، توانایی حل مسئله مستقل از دریافت راهبردهای فراشناختی است.
۱۶۲.

مقایسه اثربخشی درمان فعال سازی رفتاری و درمان فراشناختی بر فرسودگی شغلی کارکنان پزشکی قانونی مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دست آوردهای روان شناختی سال ۳۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 315 - 330

کلیدواژه‌ها: پزشکی قانونی فراشناخت فرسودگی شغل فعال سازی رفتاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۲۷
هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان فعال سازی رفتاری و درمان فراشناختی بر فرسودگی شغلی کارکنان پزشکی قانونی بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با مرحله پیگیری دو ماهه و گروه گواه بین کارکنان پزشکی قانونی مشهد در سال 1399 انجام شد که با روش نمونه گیری در دسترس پس از ارزیابی اولیه و احراز شرایط پژوهش، 45 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه (15نفر) جایگزین شدند. گروه اول درمان فعال سازی رفتاری و گروه دوم درمان فراشناختی را دریافت کردند؛ گروه سوم به عنوان گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفتند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه فرسودگی شغلی Maslach استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. در بُعد توصیفی، از شاخص های  میانگین و انحراف معیار و در بُعد استنباطی از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر در نرم افزار SPSS ویراست 22 استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که هر یک از رویکردهای درمانی فعال سازی رفتاری و فراشناختی می توانند بر فرسودگی شغلی مؤثر باشند. در ابعاد فرسودگی هیجانی و فقدان تحقق شخصی، درمان فراشناختی نتایج مطلوب تری از درمان فعال سازی رفتاری داشته است و در بُعد شخصیت زدایی تأثیر دو روش درمان یکسان بود (05/0>p). 
۱۶۳.

بررسی پیشینه کاوانه انواع ارتباط بین فراشناخت و تفکّر انتقادی

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در علوم رفتاری دوره هشتم ۱۴۰۲ شماره ۵۶ 11 - 25

کلیدواژه‌ها: فراشناخت تفکر انتقادی پیشینه کاوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۱۳۷
پژوهش حاضر که به روش مروری – کتابخانه ای به نگارش درآمده، تلاشی است که در گام اوّل، ابعاد دو سازه ی فراشناخت و تفکّر انتقادی را از دیدگاه متخصّصان تبیین کرده، و در گام دوم به بررسی انواع رابطه ی بین فراشناخت و تفکّر انتقادی بر اساس پژوهش های صورت گرفته پرداخته است. به منظور صرفه جویی در زمان و به روز بودن پژوهش های بررسی شده، صرفاً پژوهش های فارسی از سال 1396 تا 1401 و لاتین از سال 2016 تا 2022 مورداستفاده قرار گرفت. یافته های گام اوّل نشان داد برای هر یک از مقوله ها، بر اساس بنیان های نظری موجود، متخصّصان تعاریف، ایده ها، مؤلّفه ها، و راهبردهای متنوّعی را ارائه کرده اند. نتایج حاصل از بررسی های گام دوم نیز نشان داد بین فراشناخت و تفکّر انتقادی طیف پیوستاری از انواع رابطه شامل: جدایی و بی ارتباطی دو سازه از یکدیگر، نقش تقویتی یک طرفه بین سازه ها، نقش کاهشی یک طرفه بین آن ها، نقش پیش نیاز یا پیش بین یکی از سازه ها برای دیگری، نقش تقویتی دوطرفه و تعاملی، ارائه ی دو سازه در یک مدل، و ارائه ی دو سازه برای تبیین یا بررسی متغیّر دیگری برقرار است. در پایان نیز بر اساس یافته ها و ادبیات نظری، ابهامی در مورد رابطه ی واقعی بین فراشناخت و تفکّر انتقادی مطرح گردید، و بر مبنای همین ابهام، پیشنهاد شد که پژوهشگران با دقّت و حسّاسیت بیشتری با این دو مقوله برخورد کرده و با توجّه به شرایط پژوهش و ویژگی های جمعیت شناختی، نوع رابطه ی بین این سازه ها را مشخّص کنند.
۱۶۴.

رابطه تحلیلی ابعاد فراشناخت با تفکر خلاق

نویسنده:
منبع: پیشرفت های نوین در علوم رفتاری دوره هشتم ۱۴۰۲ شماره ۵۶ 53 - 68

کلیدواژه‌ها: فراشناخت تفکر خلاق دانش فراشناختی تجربه فراشناختی نظارت و کنترل فراشناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۳۱
فراشناخت شامل تکنیک هایی هست که برای طراحی یادگیری، نظارت بر فعالیت های یادگیری و برای ارزیابی نتایج فعالیت های یادگیری استفاده می گردد. فراشناخت به دانش و تنظیم فرآیندهای شناختی اشاره دارد که آن را می توان به عنوان یک عامل پیشرو و مهم در تقویت رفتارهای خلاق تلقی نمود، زیرا فراشناخت شامل عناصر برنامه ریزی، نظارت و تنظیم برای اقدامات خاص در ایجاد و معرفی ایده های خلاقانه است، در ضمن تفکر خلاق هم روشی برای بررسی و حل مسائل با استفاده از دیدگاهی متفاوت است. در این مقاله به بررسی رابطه تحلیلی بین فراشناخت با تفکر خلاق و نقش اساسی فراشناخت در فرآیند خلاقیت پرداخته می شود، این بررسی بر نقش سه بعد فراشناخت (یعنی دانش فراشناختی، تجربه فراشناختی، و نظارت و کنترل فراشناختی) متمرکز می شود.
۱۶۵.

نقش میانجی فراشناخت در رابطه صفات تاریک شخصیت و اعتیاد به گوشی هوشمند در دانشجویان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات روانشناختی دوره ۲۰ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 113 - 128

کلیدواژه‌ها: اعتیاد به گوشی هوشمند دانشجو صفات تاریک شخصیت فراشناخت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۱۰۵
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی باورهای فراشناختی در رابطه صفات تاریک شخصیت و اعتیاد به گوشی هوشمند در دانشجویان شهر تهران انجام شد. طرح پژوهش، توصیفی_ همبستگی و با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانشجویان دانشگاه های شهر تهران در محدوده سنی ۱۸ تا ۳۵ سال در سال ۱۴۰۲ بود که از میان آنها تعداد ۴۵۷ نفر به روش داوطلبانه انتخاب شدند و به مقیاس دوجین کثیف، پرسشنامه باورهای فراشناختی و مقیاس اعتیاد به گوشی هوشمند پاسخ دادند. برای تحلیل دادها از روش همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که صفات تاریک شخصیت رابطه مثبت و معناداری با اعتیاد به گوشی هوشمند داشت و باورهای فراشناختی این رابطه را به طور معناداری میانجی گری کردند. یافته های پژوهش با تأکید بر اهمیت فراشناخت در تعامل با صفات تاریک شخصیت نشان داد که باورهای فراشناختی نقشی بنیادین در گرایش به اعتیاد به گوشی هوشمند داشتند؛ بنابراین پیشنهاد می شود طراحی مداخلات مبتنی بر فراشناخت در درمان اعتیاد به گوشی هوشمند مورد توجه قرار گیرد.
۱۶۶.

اثر بخشی راهبردهای فراشناختی بر مهارت تمرکز و امید تحصیلی در دانش آموزان با انگیزش تحصیلی پایین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 55 - 70

کلیدواژه‌ها: انگیزش تحصیلی امید تحصیلی فراشناخت مهارت تمرکز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۱۲۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناخت بر مهارت تمرکز و امید تحصیلی در دانش آموازن با انگیزش تحصیلی پایین انجام شد. در این پژوهش از روش نیمه آزمایشی و طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری تمامی دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول سال تحصیلی 1402- 1401 در شهر همدان بودند. برای انتخاب نمونه به روش نمونه گیری در دسترس 40 دانش آموز دارای انگیزش تحصیلی پایین (بر اساس نمره پایین تر از 70 پرسش نامه انگیزش تحصیلی والرند و همکاران، 1992) انتخاب شدند و به تصادف در دو گروه آزمایش (20 نفر) و گروه گواه (20 نفر) قرار گرفتند. پس از گروه بندی و انجام پیش آزمون، طی 10 جلسه آموزش راهبردهای فراشناختی به گروه آزمایش ارائه شد. سپس از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسش نامه انگیزش تحصیلی والرند و همکاران (1992)، پرسشنامه مهارت تمرکز سواری و اورکی (1394) و پرسشنامه امید تحصیلی خرمائی و کمری (1396) بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس با بهره گیرى از نرم افزار spss27 استفاده گردید. یافته ها حاکی از آن بود که آموزش راهبردهای فراشناختی در بین دانش آموزانی که انگیزش تحصیلی پایینی داشتند، تأثیر مثبت و معنادار داشت. (p < 0/01). بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که آموزش راهبردهاى فراشناختى موجب بهبود مهارت تمرکز و تقویت امید تحصیلی در دانش آموزان می شود و این عوامل در کنار هم انگیزش تحصیلی آن ها را افزایش می دهد. بر این اساس، پیشنهاد می شود معلمان دانش آموزان را برای نتایج بهتر یادگیری و انگیزشی به استفاده فعال تر و موثرتر از راهبردهای فراشناخت سوق دهند.
۱۶۷.

پیش بینی بهزیستی روانشناختی براساس سیستم های مغزی رفتاری و فراشناخت در افراد وابسته به مواد تحت درمان نگهدارنده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اعتیادپژوهی سال ۱۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۷۱ 213 - 232

کلیدواژه‌ها: سیستم های مغزی رفتاری فراشناخت بهزیستی روانشناختی افراد وابسته به مواد درمان نگهدارنده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۹۱
هدف: هدف پژوهش حاضر پیش بینی بهزیستی روانشناختی براساس سیستم های مغزی رفتاری و فراشناخت در افراد وابسته به مواد تحت درمان نگهدارنده بود. روش: روش پژوهش توصیفی -همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی بیماران وابسته به مواد مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر سمنان در سال 1402 بود. از این بین، 310 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه بهزیستی روانشناختی، پرسشنامه سیستم های مغزی رفتاری و پرسشنامه فراشناخت بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین بهزیستی روانشناختی با سیستم بازداری رفتاری، باورهای مثبت در مورد نگرانی، نیاز به کنترل افکار و فرایندهای فراشناختی خودآگاهی رابطه منفی معنادار و با سیستم فعال ساز رفتاری رابطه مثبت معنی داری وجود داشت . همچنین، 18 درصد از واریانس بهزیستی روانشناختی توسط مولفه های باورهای مثبت درمورد نگرانی، فرایندهای فراشناختی خودآگاهی و عدم اطمینان شناختی پیش بینی شد. نتیجه گیری: براساس نتایج، باورهای فراشناختی نقش مؤثری در بهزیستی روانشناختی در افراد وابسته به مواد تحت درمان نگهدارنده دارند. بنابراین، می توان با هدف قرار دادن باورهای فراشناختی برای بهبود روند درمان اعتیاد و افزایش سطح کیفیت زندگی در بیماران استفاده نمود.
۱۶۸.

اثربخشی آموزش گروهی فراشناخت ولز بر باورهای غیر منطقی و خلاقیت شناختی در دانش آموزان با ناتوانی درماندگی آموخته شده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال ۱۲ اسفند ۱۴۰۲ شماره ۱۲ (پیاپی ۹۳) 169 - 178

کلیدواژه‌ها: باورهای غیرمنطقی خلاقیت شناختی درماندگی آموخته شده فراشناخت دانش آموزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۸۱
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش گروهی فراشناخت ولز بر باورهای غیرمنطقی و خلاقیت شناختی در بین دانش آموزان با ناتوانی درماندگی آموخته شده انجام شد. این پژوهش به روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر پایه یازدهم شهر رشت در سال تحصیلی 1401-1400 به تعداد 581 نفر بود که تعداد 40 نفر داوطلب واجد شرایط به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و در 2 گروه (آزمایش و گواه) وارد مطالعه شدند. هر دو گروه پرسشنامه های باورهای غیرمنطقی (IBQ) جونز (1968) و خلاقیت شناختی (CCQ) عابدی (1372) را تکمیل کردند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه (هر جلسه 60 دقیقه) تحت آموزش گروهی فراشناخت (MTP) ولز (2002) قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون تفاوت معناداری در سطح (05/0>P) بین پس آزمون گروه آزمایش و گواه در باورهای غیرمنطقی و خلاقیت شناختی دانش آموزان با درماندگی آموخته شده وجود داشت. با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که آموزش گروهی فراشناخت ولز در کاهش باورهای غیرمنطقی و افزایش خلاقیت شناختی دانش آموزان مؤثر بوده است.
۱۶۹.

مقایسه اثر بخشی مهارت های فراشناختی و آموزش مهارت های ذهن آگاهی بر معنای تحصیلی و وجدان تحصیلی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری سال ۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 46-60

کلیدواژه‌ها: فراشناخت ذهن آگاهی معنای تحصیلی وجدان تحصیلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۹۳
پرداختن به متغیرهای مرتبط با آموزش و مداخله های ارتقاء دهنده ی آن می تواند بسیار مهم باشد. هدف مطالعه حاضر مقایسه اثر بخشی مهارت های فرا شناختی و آموزش مهارت های ذهن آگاهی بر معنای تحصیلی و وجدان تحصیلی در بین دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر تبریز بود. مطالعه حاضر در زمره ی مطالعات نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون و جایگزینی تصادفی آزمودنیها با استفاده از گروه گواه می باشد. از جامعه ی دانش آموزان مقطع متوسطه ی دوم شهر تبریز در سال تحصیلی 1401-1402 و به شیوه نمونه گیری خوشه ایی چند مرحله ایی تعداد 45 دانش آموز انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه جایگزین شدند. گروه های آزمایش در معرض آموزش مهارتهای فراشناختی گروهی (ملچیور، فرانکن، دان، در هیدن، 2019 ) و مهارت های ذهن آگاهی (کابات زین، 2005 ) قرار گرفتند. از پرسشنامه های پرسشنامه وجدان تحصیلی مک ایلروی و بانتیگ (2002) و معنای تحصیلی هندرسون-کینگ و اسمیت (۲۰۰۶) جهت ارزیابی متغیرهای وابسته استفاده شد. نتایج از طریق تحلیل کوواریانس چند عاملی (MANCOVA) و نرم افزار آماری SPSS22 استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر مهارت های ذهن آگاهی بر وجدان تحصیلی و معنای تحصیلی دانش آموزان مثبت و معنی دار می باشد. نتایج همچنین مشخص ساخت که اثر مهارت های فراشناختی بر وجدان تحصیلی مثبت و معنی دار بود ولی بر معنای تحصیلی معنی دار نیست. از دیگر نتایج تحقیق این بود که بین مهارت های فراشناخت و مهارت های ذهن آگاهی تفاوت معنی داری در میزان تاثیرگذاری بر متغیرهای وابسته وجدان تحصیلی و معنای تحصیلی وجود ندارد.
۱۷۰.

رابطه فراشناخت و هوش معنوی با عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه آموزش عالی سال ۶ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۲ 129 - 147

کلیدواژه‌ها: فراشناخت هوش معنوی عملکرد تحصیلی دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۵۹
پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه فراشناخت و هوش معنوی با عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان دانشگاه رازی بود که در سال تحصیلی 89-90 در این دانشگاه مشغول به تحصیل بودند. از بین کلیه دانشجویان، تعداد 200 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های فراشناخت ولز و کارترایت- هاتون (2004) و هوش معنوی عبداله زاده و همکاران (1386) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها علاوه بر روش های آمار توصیفی از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t استفاده شد. نتایج نشان داد که هوش معنوی و فراشناخت، رابطه معناداری با عملکرد تحصیلی نداشتند. بین دختران و پسران در فراشناخت و هوش معنوی تفاوتی وجود نداشت، اما در عملکرد تحصیلی (001/0P<) و مؤلفه های اعتماد شناختی و باور منفی، تفاوت معناداری بین آنها وجود داشت (05/0P<). با توجه به این یافته ها لزوم بازنگری در شیوه های آموزشی و شناخت عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی در محیط های آموزشی احساس می شود
۱۷۱.

تحلیل روابط مهارت های فراشناختی با راهبردهای حل مسئله آموزشی با نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه آموزش عالی سال ۱۱ بهار ۱۳۹۷ شماره ۴۱ 167 - 197

کلیدواژه‌ها: فراشناخت حل مسئله خودکارآمدی دانشگاه دانشجو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۴۲
هدف از اجرای این پژوهش، تحلیل روابط مهارت های فراشناختی با راهبردهای حل مسئله با نقش میانجی خودکارآمدی دانشجویان بود. نوع پژوهش توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه کاشان به تعداد 7758 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 292 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش به وسیله پرسشنامه مهارت های فراشناختی براون (1980)، پرسشنامه حل مسئله دیزریلا و نزو (2000) و پرسشنامه خودکارآمدی مورگان و جینکز (1999) گردآوری شد. روایی محتوایی و سازه پرسشنامه ها تأیید شد. پایایی پرسشنامه ها نیز با آلفای کرونباخ برای مهارت های فراشناختی 83/0، حل مسئله آموزشی 79/0 و خودکارآمدی 80/0 برآورد شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Spss و آموس در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفت. یافته ها نشان داد میانگین هر یک از مؤلفه های متغیر فراشناخت و خودکارآمدی بالاتر از حد متوسط (3) بود اما در حل مسئله فقط مؤلفه های منطقی و احساسی بالاتر از حد متوسط بود. همچنین بین مهارت های فراشناخت و قابلیت های حل مسئله رابطه مثبت و معنی دار و بین خودکارآمدی و قابلیت های حل مسئله، رابطه مثبت و غیر معنی دار وجود دارد.
۱۷۲.

فراتحلیل یافته ها در زمینه اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی یادگیری بر بهبود عملکرد تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی سال ۴ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۸ 139 - 160

کلیدواژه‌ها: فراشناخت آموزش راهبرد های فراشناختی بهبود عملکرد تحصیلی فراتحلیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳ تعداد دانلود : ۴۱
هدف پژوهش حاضر به دست آوردن دیدگاهی کلی در مورد میزان تأثیرگذاری آموزش راهبرد های فراشناختی بر بهبود عملکرد تحصیلی است. روش انجام پژوهش فراتحلیل است و جامعه آن شامل مطالعاتی می باشد که در ایران در مورد تأثیرگذاری آموزش فراشناخت بر پیشرفت و بهبود عملکرد تحصیلی صورت گرفته است. از تعداد 93 مطالعه یافته شده، تعداد با توجه به ملاک های ورود و خروج، 29 مطالعه انتخاب شد و مورد بررسی قرار گرفت. ابزار جمع آوری داده ها، دو چک لیست محقق ساخته ای بود که برای خلاصه سازی مطالعات استفاده شد. داده ها توسط نرم افزار جامع فراتحلیل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که ترکیب مطالعات در مورد میزان تأثیرگذاری آموزش فراشناخت معنی دار است و این به معنی تأثیرگذاری آموزش فراشناختی بر بهبود عملکرد تحصیلی است. اندازه اثر حاصل از ترکیب مطالعات، بزرگ است که این به معنی تأثیر گذاری محسوس آموزش فراشناخت بر پیشرفت تحصیلی می باشد. همچنین بزرگی ناکامل بی خطر نشان داد که می توان از نتایج به دست آمده بدون نگرانی از مطالعات غیر معنی دار منتشر نشده استفاده کرد. بزرگی مقدار ناهمگونی در مطالعات نشان داد که پراکندگی بین اندازه اثر مطالعات فقط ناشی از خطای نمونه گیری نیست. 
۱۷۳.

اثربخشی آموزش سرمایه ی روان شناختی و باورهای فراشناخت بر احساس پیوستگی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال ۱۸ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۶۷ 145 - 166

کلیدواژه‌ها: احساس پیوستگی سرمایه ی روان شناختی فراشناخت زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۹۰
هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش سرمایه ی روان شناختی و باورهای فراشناخت بر احساس پیوستگی بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی بود که از طرح پس آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل استفاده شد. مشارکت کنندگان در پژوهش 60 نفر از زنان روستایی متأهل شهرستان دهاقان بودند که با گمارش تصادفی، 20 نفر در گروه آموزش سرمایه ی روان شناختی، 20 نفر در گروه آموزش باورهای فراشناخت و20 نفر نیز در گروه کنترل قرار گرفتند. این گروه ها به تصادف در گروه های آزمایشی و کنترل گمارش شدند. گروه های آزمایشی به مدت 8 جلسه ی 1ساعته، یک گروه تحت آموزش سرمایه ی روان شناختی و یک گروه هم تحت آموزش باورهای فراشناخت قرار گرفتند. در پایان هر سه گروه به پرسشنامه ی احساس پیوستگی آنتونوسکی (1987) پاسخ دادند. روایی و پایایی ابزار پژوهش برای استفاده در فرهنگ ایرانی رضایت بخش بوده است. نتایج تحلیل واریانس یک متغیره (ANOVA) نشان داد که آموزش سرمایه ی روان شناختی و فراشناخت بر احساس پیوستگی تأثیر معنی داری داشته است. بنابراین، می توان از آموزش سرمایه ی روان شناختی و آموزش باورهای فراشناخت یا تلفیقی از این دو روش جهت افزایش احساس پیوستگی زنان بهره برد.
۱۷۴.

اثربخشی درمان شناختی رفتاری مدرسه محور (کول کیدز) در کودکان مبتلا به اختلالات اضطرابی: پیامدهای بالینی و فراشناختی

نویسنده:
منبع: مطالعات عملکردی در روانشناسی ورزشی دوره ۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: درمان شناختی رفتاری مدرسه محور فراشناخت نگرانی اختلالات اضطرابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۱۶
مقدمه و اهداف: هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری مدرسه محور بر کاهش باورهای فراشناختی و علائم بالینی کودکان مضطرب بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات تک آزمودنی با چند خط پایه و جامعه آماری آن دربرگیرنده ی تمامی کودکان 13-9 ساله مراجعه کننده به مراکز بهداشت شهر قم بود که از این تعداد و متناسب با ادبیات پژوهش در زمینه طرح های تک آزمودنی، تعداد 3 آزمودنی برای اجرای پروتکل درمانی در نظر گرفته شد. داده ها با استفاده از مصاحبه ی تشخیصی نیمه ساختاریافته ی اختلالات خلقی و اسکیزوفرنیا برای کودکان و نوجوانان، پرسشنامه فراشناخت ها در کودکان، مقیاس اضطراب کودکان اسپنس و پرسشنامه نگرانی کودک و نوجوان ایالت پنسیلوانیا به دست آمد. پروتکل درمانی نیز شامل 8 جلسه انفرادی هفتگی با کودکان و 2 جلسه با والدین بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل دیداری، درصد بهبودی و اندازه اثر(d کوهن)، انجام گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که هر سه آزمودنی در هر سه متغیر، روند تغییرات کاهشی داشته اند، به نحوی که درمان شناختی رفتاری مدرسه محور با اندازه اثر(73/3=d)، درمانی اثربخش در کاهش باورهای فراشناختی کودکان بود. همچنین این درمان به صورتی اثربخش، قابلیت کاهش نگرانی با اندازه اثر(17/4=d) و علائم اضطرابی کودکان با اندازه اثر(73/3=d) را داشت. نتیجه گیری: براساس نتایج این پژوهش، درمان شناختی رفتاری مدرسه محور می تواند به عنوان درمانی مؤثر در کاهش باورهای فراشناختی و علائم اضطرابی کودکان مضطرب باشد.
۱۷۵.

نقش میانجی خودهای ممکن تحصیلی در رابطه بین یادگیری خودتنظیمی با فراشناخت و احساس عاملیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره ۲۰ پاییز ۱۴۰۳شماره ۳ 21 - 35

کلیدواژه‌ها: احساس عاملیت خودهای ممکن تحصیلی فراشناخت یادگیری خودتنظیمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۶۶
این پژوهش با هدف بررسی روابط ساختاری فراشناخت و احساس عاملیت بر یادگیری خودتنظیمی با نقش میانجی خودهای ممکن تحصیلی در بین دانش آموزان دوره دوم متوسطه انجام شد. این پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، تمامی دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر بوکان بودند که 591 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های خود تنظیمی بوفارد (1995)، آگا هی های فراشناختی شراو و دنیسون (1994)، احساس کنترل شاپیرو (1994) و مقیاس خودهای ممکن تحصیلی کادلی (2011) استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos مورد تحلیل قرار گرفت و شاخص های برازش مدل استخراج و مدل پژوهش تأیید گردید. نتایج نشان داد که اثرات مستقیم احساس عاملیت بر خودهای ممکن تحصیلی، فراشناخت بر خودهای ممکن تحصیلی، احساس عاملیت بر یادگیری خودتنظیمی، فراشناخت بر یادگیری خودتنظیمی و خودهای ممکن تحصیلی بر یادگیری خودتنظیمی معنادار می باشند. همچنین اثرات غیرمستقیم احساس عاملیت و فراشناخت با واسطه گری خودهای ممکن تحصیلی بر یادگیری خودتنظیمی معنادار نبود. پس با این وجود می توان از طریق ارائه برنامه های آموزشی بر بنیاد فراشناخت، احساس عاملیت و خودهای ممکن تحصیلی به بهبود یادگیری خودتنظیمی در دانش آموزان و افزایش آن کمک کرد.
۱۷۶.

اثربخشی راهبرد پایه ای درک داستان-گرامر بر پردازش واجی، پردازش معنایی و املایی، فراشناخت و حافظه فعال دانش آموزان نارسا خوان مقطع ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین روانشناختی سال ۱۹ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۷۵ 301 - 314

کلیدواژه‌ها: استراتژی پایه ای درک داستان-گرامر پردازش واجی پردازش معنایی و املایی فراشناخت حافظه فعال دانش آموزان نارسا خوان مقطع ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۴۷
پژوهش حاضر باهدف اثربخشی راهبرد پایه ای درک داستان-گرامر بر پردازش واجی، پردازش معنایی و املایی، فراشناخت و حافظه فعال دانش آموزان نارسا خوان مقطع ابتدایی انجام گرفت. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و طرح دو گروه آزمایش و کنترل با پیش آزمون، پس آزمون و دوره پیگیری 45 روزه بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان نارسا خوان مقطع ابتدایی شهر اصفهان در سال تحصیلی 1402-1401 بود که به شیوه نمونه گیری  هدفمند تعداد 40 دانش آموز نارسا خوان از بین مراجعه کنندگان به مراکز مشاوره فعال در حوزه کودک شهر اصفهان انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه 20 نفر (20 نفر آزمایش) و (20 نفر کنترل) گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه پردازش واجی سلیمانی و دستجردی (2010)، پردازش معنایی-املایی پرسشنامه زندی و همکاران  (1385)، مقیاس فراشناخت باکو و همکاران (2009)، پرسشنامه حافظه فعال پیکرینگ و گدرکل (2004 )، مقیاس هوشی وکسلر (2014)، آزمون عملکرد خواندن یارمحمدیان و همکاران  (1394) بود. برنامه آموزشی مبتنی بر راهبرد پایه ای درک داستان-گرامر راید و لینرمن (2009) در طی 8 جلسه 60 دقیقه ای بر روی گروه آزمودنی به اجرا درآمد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری و به کارگیری نرم افزار SPSS 23 و تحلیل واریانس با اندازه های مکرر تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که راهبرد پایه ای درک داستان-گرامر بر بهبود پردازش واجی  (0/001>P؛ 0/556 =F)، پردازش معنایی و املایی (0/001>P؛ 0/570 =F)، فراشناخت (0/001>P؛ 0/144 =F) و حافظه فعال (0/001>P؛ 0/464 =F) دانش آموزان نارسا خوان مقطع ابتدایی تأثیر معنی داری داشته است و تاثیر آن باقی مانده است(0/01>p)؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت راهبرد گرامر-داستان آموزشی مناسب برای کمک به یادگیری دانش آموزان نارسا خوان است.
۱۷۷.

کارآمدی یا ناکارآمدی فراشناخت ها: مرور پژوهش ها

نویسنده:
منبع: پژوهش های کیفی در علوم رفتاری سال ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴) 55 - 72

کلیدواژه‌ها: فراشناخت فراشناخت کارآمد فراشناخت ناکارآمد روان شناسی شناختی آسیب شناسی روانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۵۵
زمینه: فراشناخت یک فرآیند ذهنی سطح بالاست که بر سایر فرآیندهای ذهنی اثرگذار است. رویکرد روان شناسی شناختی و رویکرد آسیب شناسی روانی مفهوم سازی متفاوتی از فراشناخت دارند. هدف: مطالعه حاضر باهدف پاسخگویی به این سؤال انجام شد، آیا فراشناخت ها کارآمد یا ناکارآمد است؟ روش: این مطالعه باتوجه به ماهیت و هدف در زمره مطالعات مروری قرار دارد. با جستجو در پایگاه های اطلاعاتیProQuest, Google Scholar, Springer, ERIC, ScienceDirect, PubMed, Iran Doc, Magiran, SID  در مجموع تعداد 103 مقاله در رویکرد روان شناسی شناختی و رویکرد آسیب شناسی روانی به زبان فارسی و انگلیسی که متن کامل آنها در دسترس بود، مطالعه شد. یافته ها: مبانی نظری و نتایج پژوهش های انجام شده در روان شناسی شناختی و تحولی، فراشناخت را به عنوان یک سازه ذهنی سطح بالا معرفی می نماید که با یادگیری، حل مسئله، خلاقیت، قضاوت و عملکرد کلی شخص رابطه مثبت دارد. ولی در رویکرد آسیب شناسی روانی، فراشناخت به عنوان یک سازه ذهنی مفهوم سازی شده است که زمینه ساز بسیاری از اختلالات روان شناختی است. نتایج پژوهش های انجام شده در این حوزه روان شناسی نشان می دهد، فراشناخت با اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی، اختلال وسواسی اجبار و اختلالات جسمانی شکل رابطه مثبت دارد. نتیجه گیری: باتوجه به مبانی نظری و نتایج پژوهش های این دو رویکرد در روان شناسی می توان گفت، فراشناخت دارای نقشی دوگانه است. یعنی فراشناخت در روان شناسی تحولی یک فرآیند ذهنی سطح بالاست که با فعال شدن، عملکرد شخص را افزایش می دهد. پس فراشناخت یک سازه کارآمد است. ولی در آسیب شناسی روانی فراشناخت یک فرآیند ذهنی است که با فعال شدن، عملکرد کلی شخص را کاهش می دهد. یعنی فراشناخت یک سازه ناکارآمد است.
۱۷۸.

طراحی و تبیین مدل تاثیر عناصر برنامه ریزی درسی و تفکر خلاق بر مولفه های فراشناختی در دانش آموزان دختر متوسطه نظری شهرستان خوی

نویسنده:
منبع: انگاره های نو در تحقیقات آموزشی سال ۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ 78 - 99

کلیدواژه‌ها: عناصر برنامه ریزی درسی تفکر خلاق فراشناخت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۵۱
مقدمه و هدف: تحقیق حاضر، در راستای طراحی و تبیین مدل تاثیر عناصر برنامه ریزی درسی و تفکر خلاق بر مولفه های فراشناختی در دانش آموزان دختر متوسطه نظری شهرستان خوی انجام گردید. از نظر هدف، جزء تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت پژوهش از نوع توصیفی و به روش همبستگی است. روش شناسی پژوهش: جامعه آماری را کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه، به تعداد 2398 نفر در سال تحصیلی 1402-1401 تشکیل دادند. با تطابق جامعه آماری در جدول مورگان، 327 نفر، حجم نمونه آماری تحقیق را تشکیل می دهند، انتخاب این حجم از نمونه آماری از طریق نمونه گیری خوشه ای از مدارس شهرستان خوی صورت گرفت. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های عناصر برنامه درسی برزآبادی فراهانی(1392)، فراشناخت شاطریان(1386) و تفکر خلاق سلطانی(1389) استفاده گردیده شد، روایی پرسشنامه های مذکور توسط اساتید متخصص تایید و پایایی آن-ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ بالای7/0 بدست آمد. یافته ها: برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی (معادلات ساختاری) استفاده شد. با توجه به غیرنرمال بودن توزیع داده ها از تحلیل از معادلات ساختاری و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار pls استفاده گردید. نتایج نشانگر این بود که مدل تاثیر عناصر برنامه ریزی درسی و تفکر خلاق بر مولفه های فراشناختی در دانش آموزان دختر متوسطه نظری شهرستان خوی از برازش مطلوبی برخوردار است، به علاوه، نتایج نشانگر این بود که عناصر برنامه ریزی درسی بر مولفه های فراشناختی در دانش آموزان دختر متوسطه نظری شهرستان خوی تاثیر مثبت و معنی داری دارد، به علاوه، تاثیر تفکر خلاق بر مولفه های فراشناختی در دانش آموزان دختر متوسطه نظری شهرستان خوی مثبت و معنی دار می باشد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش تاکید دارد که با داشتن شناخت از عناصر برنامه ریزی درسی و تفکر خلاق، اطلاع از انواع رویکردهای برنامه درسی و بکارگیری آن ها در یادگیری، منجر به بهبود فراشناخت می شود.
۱۷۹.

مقایسه اثربخشی طرح واره درمانی و درمان فراشناخت بر ابرازگری هیجانی زنان متعارض(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویش روان شناسی سال ۱۳ مرداد ۱۴۰۳ شماره ۵ (پیاپی ۹۸) ۱۱۲-۱۰۱

کلیدواژه‌ها: ابرازگری هیجانی فراشناخت زنان متعارض طرح واره درمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۸
پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی طرح واره درمانی و درمان فراشناخت بر ابرازگری هیجانی زنان متعارض انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل با دوره پیگیری سه ماهه بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل تمام زنان متعارض مراجعه کننده به کلینیک های مشاوره و خدمات روان شناختی منطقه 1 شهر تهران در سال 1402 بود که از بین آنها 45 زن به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه جایگذاری شدند. ابزارهای سنجش شامل پرسشنامه تعارضات زناشویی ثنایی (1379،MCQ ) و پرسشنامه ابرازگری هیجانی کینگ و امونز (1990، EEQ) بود. مداخله ی مبتنی بر طرح واره درمانی و درمان فراشناخت در 8 جلسه دوساعته، هفته ای دو بار به صورت گروهی برای گروه آزمایش اول و دوم اجرا شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته ها نشان داد بین میانگین پیش آزمون و پس آزمون سه گروه در ابرازگری هیجانی (ابراز هیجان مثبت، ابراز هیجان منفی و ابراز صمیمیت) در سطح معناداری 05/0P< تفاوت معناداری وجود داشت و علاوه بر این بین پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری در سطح 05/0P< مشاهده نشد. همچنین بین میانگین پس آزمون و پیگیری در دو گروه آزمایش تفاوت معناداری در سطح 05/0P< وجود داشت. از یافته های فوق می توان نتیجه گرفت که طرح واره درمانی نسبت به درمان فراشناختی از اثربخشی بیشتری برخوردار است.
۱۸۰.

بررسی روابط ساختاری ابعاد شناختی و فراشناختی با عملکرد جسمانی در کودکان

نویسنده:
منبع: مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت سال یازدهم ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۵۴) ۵۳-۴۳

کلیدواژه‌ها: شناخت فراشناخت عملکرد جسمانی کودکان توجه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳ تعداد دانلود : ۴۷
مقدمه: ارتباط بین ابعاد شناختی و فراشناختی با عملکرد کودکان در حیطه های مختلف مانند عملکرد تحصیلی بررسی شده است. با اینحال ارتباط ابعاد شناختی و فراشناختی با عملکرد جسمانی کودکان به ندرت مورد توجه قرار گرفته است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی روابط ساختاری بین ابعاد شناختی و فراشناختی با عملکرد جسمانی در کودکان بود. روش: روش انجام تحقیق حاضر از نوع توصیفی-همبستگی به روش معادلات ساختاری بود. جامعه آماری تمامی کودکان پسر شهر تهران در سال 1400 بودند که در یکی از مدارس فوتبال شرکت می کردند. نمونه آماری تحقیق شامل 129 کودک بود که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. از آزمون پردازش سریع اطلاعات بصری (2010) جهت ارزیابی توجه پایدار، آزمون ظرفیت حافظه کاری (1980) جهت ارزیابی حافظه کاری، پرسشنامه مهارت های آگاهی فراشناختی شراو و دنیسون (1994) برای ارزیابی ابعاد فراشناختی شامل دانش شناختی و تنظیم شناختی و فرم کوتاه آزمون برونینکس-اوزرتسکی (BOT-2) جهت ارزیابی عملکرد جسمانی استفاده شد. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه-20 تحلیل شد. یافته ها: نتایج معادلات ساختاری نشان داد که ابعاد شناختی (شامل توجه و حافظه کاری) بر عملکرد جسمانی (مهارت های حرکتی درشت و ظریف) تاثیر معنی داری دارند (P<0.05). همچنین، بین ابعاد فراشناختی (شامل دانش شناختی و تنظیم شناختی) با عملکرد جسمانی (مهارت های حرکتی درشت و ظریف) ارتباط معنی داری وجود داشت (P<0.05). نتیجه گیری: نتایج نشان داد ابعاد شناختی و فراشناختی بر عملکرد جسمانی کودکان تاثیر معنی داری دارند، لذا ارائه مداخلات و استراتژی هایی برای توسعه کارکردهای شناختی و آگاهی های فراشناختی در کودکان می تواند از اهمیت ویژه ای برای بهبود عملکرد جسمانی آنها برخوردار باشد.