پیرسالاری

داستان­های دده قورقود را می­توان بخشی از یادداشتهای تاریخی ـ فرهنگی شاخه­ای از اقوام بزرگ ترک (قبایل اوغوز) دانست. این داستان­ها انعکاسی از شرایط اجتماعی جامعه­ای است که به جهت حاکمیت «سنت» بر مناسبات اجتماعی، در ردیف اجتماعات ابتدایی با همبستگی مکانیکی و به تعبیر دیگر، جز اجتماعی با «اراده طبیعی» است. داستان­های دده قورقود در خود مضامین و مفاهیمی دارد که می­توان آنها را بخشی از حلقه­های فرهنگ مشترک و جهانیِ انسان قلمداد کرد. مطالعه جامعه­شناختی داستان­های کتاب دده قورقود ضمن آنکه نوع سازمانِ اجتماعی قبایل اوغوز را می­نمایاند، ما را با ریشه­های تاریخی ـ اجتماعیِ ساختارهای فکری یعنی، باورها، اعتقادات، ارزش­ها و شیوه­های رفتار عرفی و غیر عرفی( دنیوی و دینی) ترکان ـ بخشی از جامعه انسان جهانی ـ آشنا می­کند. در این مقاله، در کنار شناخت ساخت اجتماعی قبایل اوغوز، وضعیت فرهنگی، پویایی و ایستایی آن؛ نوع روابط خویشاوندی و حاکمیت سنت پیر­سالاری؛ قوم­مداری و برخی دیگر از پدیده­های اجتماعی موجود در اجتماع قبایلی اوغوز، بینشی حاصل می­شود.

در حال حاضر مدیریت سازمان های دولتی ایران از حکمرانی بزرگ ترها و ظهور پیرسالاری و وجود مدیران فرتوت رنج می برد. از  این رو هدف نهایی پژوهش حاضر شناسایی علل ظهور پیرسالاری در سازمان های یادشده و کمک به این سازمان ها جهت مقابله با آن و در نتیجه کاهش عوارض پیرسالاری در کشور است. این پژوهش با جهت گیری بنیادی و فلسفه ساخت گرایی و همچنین با روش کیفی، استفاده از تکنیک تحلیل مضمون، نمونه گیری هدفمند، و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 14 نفر از خبرگان این حوزه صورت گرفته است. تحلیل داده ها پس از آشنا شدن با داده ها شروع شد و با ایجاد کدهای اولیه و کدگذاری و جست وجو و شناخت مضامین ادامه یافت تا شبکه مضامین ترسیم و تحلیل شود. یافته ها حاکی از شناسایی 50 کد باز بود که در قالب 14 مضمون فرعی و 6 مضمون اصلی طبقه بندی شدند. علل ظهور پیرسالاری در سازمان های دولتی ایران را می توان در ابعاد الیگارشی پیرسالار، موانع سازمانی، و خلأ قانونی و راهبردهای کنترل این پدیده را می توان در ابعاد توسعه حکمرانی کارآمد، اصلاح قدرت و قوانین، و توجه به عقلانیت طبقه بندی کرد. نتایج پژوهش می تواند آینده جوان گرایی در مدیریت سازمان ها را بهبود بخشد و مسیر سپردن امور به جوانان شایسته و پایبند به نظام جمهوری اسلامی ایران را فراهم آورد.