آلایندگی

این تحقیق، به منظور بررسی و شناسایی نوع و میزان فلزات سنگین در خاک منطقه صنعتی شرکت پخش و پالایش فراورده های نفتی شاهرود انجام گرفته است و تلاش می گردد تا رابطه میان پراکنش و تجمع عناصر سنگین و پهنه بندی پوشش گیاهی آسیب دیده شناسایی شود. بدین منظور، از ۲ نوع خاک موجود نمونه برداری گردید. خاک مناطق فاقد گیاهان بیمار و خاک مناطقی که دارای گیاهان آسیب دیده بودند. جهت نمونه برداری از روش شبکه بندی و انتخابی استفاده گردید. تعداد 5 نمونه فرعی از هر شبکه تهیه و مخلوط گردیدند. عصاره گیری برای تعیین غلظت کل فلزات سنگین با استفاده از HCl و HNO3 صورت گرفت. غلظت عناصر کروم، کبالت و نیکل با استفاده از دستگاه ICP-MS و دیگر عناصر نیز از طریق دستگاه XRf اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که میزان چهار عنصر نیکل، سرب، روی و استرانسیوم در نمونه های خاک حاوی گیاهان بیمار بیش از حد استاندارد بوده و در مورد عناصر دیگر، مقادیر سنجش شده از استاندارد پایین تر است. در مورد نمونه خاک حاوی گیاهان سالم نیز میزان چهار عنصر استرانسیوم، سرب، کبالت و کادمیوم بیش از حد استاندارد است. همچنین، میزان دو عنصر سرب و استرانسیوم در هر دو نمونه سالم و بیمار از حد استاندارد بالاتر است و بخش اعظم تخریب پوشش گیاهی در خاک مناطق بیمار ناشی از تجمع فلزات سنگین است. به ویژه عناصر نیکل، سرب، روی، استرانسیوم.

نیروگاههای حرارتی با مصرف قابل توجه سوختهای فسیلی، نقش عمدهای در تولید آلایندههای هوا دارند. اکسیدهای گوگرد از جمله این آلایندهها هستند. تاکنون هیچ یک ازنیروگاههای حرارتی ایران به فناوریهای کاهش و کنترل انتشار اکسیدهای گوگرد تجهیز نشدهاند. با توجه به ضرورت کاهش آلایندههای ناشی از احتراق سوخت در نیروگاههای کشور، و تحمیل هزینههای گزاف اجتماعی ناشی از انتشار بی رویه آلایندهها این مقاله در تلاش است تا با ارائه راهکاری به منظور اولویت بندی و انتخاب فناوریهای کاهنده اکسیدهای گوگرد با رویکرد سرمایهگذاری در نیروگاه-های حرارتی ایران در مدیریت انتشار این آلاینده نقش موثری ایفا کند. در این پژوهش به منظور انتخاب معیارهای موثر بر انتخاب فناوری از تکنیک دلفی فازی و به منظور رتبه بندی فن آوری-های کاهنده SOx از تکنیک نوین رتبهبندی همزمان معیارها و گزینهها (SECA) بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که تکنولوژیهای اسکرابرهای خشک، فرآیند احیا، تخلیه کرونا، فرایند تزریق جاذب وتکنولوژی جذب به ترتیب اولویت اول تا پنجم انتخاب فناوری را به خود اختصاص دادهاند.

تولید انبوه و متنوع، بارزترین چهره دنیای امروز است. تولید به رغم نقش مهم در توسعه، باعث تغییرات عمده اقلیم و آلودگی محیط زیست می شود. آلودگی محیط زیست، از مهم ترین بحران های جامعه امروز است؛ موضوعی که سرنوشت بشر را از بنیان متحول می کند و به حق انسان در دسترسی به محیط زیست سالم که از حقوق اساسی است، آسیب می رساند. آلودگی های ناشی از تولید، بیشتر به سبب فقدان استاندارد، بی کیفیتی محصولات و عدم کنترل است. آلودگی ناشی از تولید را هرگز نمی توان به صفر رساند؛ اما با اقدامات اساسی در زمینه تولید، می توان آن را به حداقل رساند. راهکارهای اصولی این است که در زمینه تولید، باید به اهداف بازدارندگی توجه کرد، استانداردهای سخت گیرانه تولید را به کار گرفت و استانداردها را نیز به روز کرد. تولیدات باید از مواد تجدیدپذیر و بر اساس استانداردهای محیط زیستی و در راستای توسعه پایدار ساخته شود. «عامل آلودگی» محیط زیست، به دلیل ایجاد منشأ آلودگی و تعدی به حقوق دیگران، دارای مسئولیت مدنی است و باید زیان های به وجود آمده را جبران کند؛ زیرا حق برخورداری از محیط زیست سالم از حقوق اساسی انسان است و تولید آلاینده به این حق آسیب می رساند. در نظام حقوقی ایران درباره مبنای مسئولیت مدنی، «نظریه تقصیر» ملاک است. این نظریه در زمینه مقابله با آلودگی محیط زیست با منشأ تولید، کارایی لازم را ندارد. به علاوه، مطالبه خسارت های زیست محیطی بر مبنای این نظریه دشوار است. برای جبران کاستی این نظریه، «مسئولیت محض و استناد عرفی» برای کاهش آلودگی های محیط زیستی تولید و حمایت از محیط زیست می تواند مؤثر واقع شود.