دیپلماسی نرم

تحول در نظام بین الملل و مرزبندی ها و اهمیت یافتن چگالی فرآیند ارتباطات درون آن و به عبارتی پیچیدگی سیستم جهانی، سبب ناکارآمدی نگرش های سنتی در دیپلماسی شده است. از این منظر، حوزه مطالعات دیپلماتیک نیاز به رهیافت نوینی دارد که برای این منظور «نظریه شبکه» می تواند مفید باشد. در همین راستا، این پرسش مطرح می شود که با توجه به مدل تحلیلی شبکه های متداخل، تأثیر شبکه متداخل جمهوری اسلامی ایران بر دیپلماسی منطقه ای آن چیست؟ نویسندگان مقاله حاضر بر این باورند که شبکه متداخل جمهوری اسلامی ایران و ویژگی های ساختی و درونی آن سبب تغییر وضعیت چانه زنی منطقه ای کشورمان شده و مدل منطقی و فیزیکی سیستم دیپلماتیک ایران را تحت تأثیر قرارمی دهد. همچنین، محیط شبکه متداخل فرصت ها و محدودیت هایی برای دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در دست یابی به منافع ملّی و تأمین اهداف سیاست خارجی پدید می آورد. از این منظر دیپلماسی شبکه ای هوشمند یکی از مهم ترین و متعارف ترین سیستم های دیپلماتیک در عرصه سیستم نوین بین الملل است.

هدف از این پژوهش؛ شناسایی عوامل موثر بر دیپلماسی ورزشی ایران با رویکرد تحلیل محتوا بوده است. این پژوهش از نوع کیفی و با رویکرد تحلیل محتوای رهیافت کیفی انجام شده است. مشارکت کنندگان در تحقیق را صاحب نظران و مسئولان حوزه دیپلماسی ورزشی تشکیل می دهند. جهت نمونه گیری از روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد و نمونه گیری تا جایی تداوم یافت که پژوهش به اشباع نظری و کفایت رسید (11 نفر). همچنین جهت گردآوری داده ها از مصاحبه عمیق استفاده شده است. در این پژوهش برای اندازه گیری روایی و پایایی ابزار پژوهش از معیارهای «گوبا» و «لینکلن»  و جهت تحلیل داده های کیفی از نرم افزار Maxqda نسخه 12 استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه ها نشان داد دیپلماسی ورزشی تابع دو بعد دیپلماسی ورزش جهت راهبری ورزشی و دیپلماسی ورزشی متأثر از عوامل سیاسی است. همچنین مشخص گردید پیش نیازهای دیپلماسی ورزشی ترکیبی از مقوله های فرعی کسب کرسی های بین المللی در ورزش، داشتن نقشه راه برای راهبران دیپلماسی در عرصه بین المللی، جریان سازی، قابلیت های مورد نیاز برای مسئولان روابط بین الملل، بسترسازی، تدوین برنامه راهبردی، سرمایه گذاری در جهت ارتقای قدرت نرم و آگاهی بین المللی است. به موجب این نتیجه به راهبران و دست اندرکاران دیپلماسی ورزشی پیشنهاد می گردد با فراهم سازی بستر مناسب برای عوامل مؤثر بر دیپلماسی ورزشی موجبات اثربخش تر کردن این عوامل را بیش از پیش فراهم سازند تا از این طریق شاهد پویایی و توسعه این قدرت نرم در عرصه بین المللی باشیم.