نصاری

«انحصارگرایی» یکی از قدیمی ترین و مهم ترین رویکردهای موجود نسبت به حجیت ادیان است که بر اساس آن در هر زمان تنها یک دین می تواند هدایت و سعادت پیروان خود را تضمین کند. در مقابل، تکثرگرایان در دوره های متأخر بر این باورند که این نظریه نمی تواند منظومه هدایت الهی را به بهترین وجه توجیه کند. جدا از تحلیل عقلی دلایل انحصارگرایان و تکثرگرایان، تبیین نظر ادیان درباره این مسئله از اهمیت ویژه ای برخوردار است و با توجه به اینکه اسلام آخرین دین الهی است تبیین نظرگاه آن در این مسئله بسیار مهم است. در این تحقیق تلاش شده است با بررسی آیاتی که به انحصارطلبی یهودیان و مسیحیان نظر دارد به ملازمه آن با انحصارگرایی اسلام توجه شود و در آخر به این نتیجه می رسد که اساساً میان نفی انحصارگرایی ادیان دیگر و نفی انحصارگرایی اسلام تلازمی وجود ندارد و باید برای اثبات یا نفی آن به ادله دیگر مراجعه کرد.

خداوند متعال در قرآن کریم، پیامبر(ص) را به عنوان الگوی حسنه معرفی نموده و همگان را به پیروی از ایشان دعوت نموده است. یکی از الگوهای رفتاری ایشان، رفتار و تعامل حضرت به عنوان آخرین فرستاده الهی با گروه های مختلف مردم و حتی پیروان سایر ادیان الهی و مکاتب اعتقادی، مانند بت پرستان، ستاره پرستان، یهود، نصاری، مجوس و ... است. در شهر مکه، برخورد پیامبر بیشتر با مشرکان و در شهر مدینه بیشتر با منافقان و اهل کتاب است. با توجه به شناختی که پیامبر(ص) از هر کدام این گروه ها دارد، سیره فرهنگی حضرت در برخورد با آنان متفاوت خواهد بود. در این نوشتار سعی شده به شیوه توصیفی تحلیلی سیره فرهنگی پیامبر(ص) در برخورد با اهل کتاب بیان گردد. نتایج پژوهش نشان می دهد حضرت علاوه بر مقابله فکری و تبیین عقاید اسلامی، مقابله عملی با ایشان نیز داشته است.