عصر عباسیان

مقاله بابیان این فرضیه که حرکتِ «ساختار ساختارها» عاملی بر جنبشِ ریزساختارهای تابعه و نظاماتی مانند آرایه های معماری است؛ به تفسیر موضوع می پردازد. برای این منظور، ضمن بررسی دوران زمامداری عباسیان، به عنوان عصری که حرکت ساختار ساختارها به حد مطلوبی از شکوفایی رسید؛ به نمودهایی از ساختارهای شکوفا در این عصر همچون فلسفه و نظاماتِ آن، به طور خاص «نظامِ فیض» می پردازد. هدف این تحقیق، تفسیر و بررسی نظامِ فلسفی فیض در قالبِ ساختاری محرکْ بر ریزساختارها و اختصاصاً به عنوان عاملی بر بازیابی اسلیمی است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که آیا رابطه ای بین مبانی فلسفی نظام فیض و آرایه اسلیمی قابل کاوش است؟ روش پژوهش، تاریخی-تفسیری است که در قالب استنباطی از نوع داده بنیاد به بیان موضوع می پردازد. داده های مورد استناد به صورت اسنادی و مروری، جمع آوری شده اند. نظام استدلال پژوهش، استقرایی-قیاسی است. الزام به شناخت جنبه های نظری، عملی و ساختاریِ رواج دهنده اسلیمی در عصر عباسیان به عنوان ضرورت اجرایی این تحقیق در نظر گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان داد که شکوفایی ساختار ساختارها، عاملِ بر جنبشِ ساختارهای تابعه است. هنر و به طور خاص آرایه های معماری هم به عنوان یک ریزساختارِ متأثر از کلان ساختارها، به تأسی از نظامات مختلف به تکاپو و حرکت می آیند. منشأ اسلیمی در عصر عباسیان که بر دو ریشه پالمت و ساسانی قابل تمییز است، دارای شباهت هایی از جنبه های جوهری، صدوری و حرکتی با نظام فلسفی فیض است؛ که نتایج این تحقیق در سه مقام حرکتی به آن ها می پردازد. نهایتاً، این مقاله بیان می کند یکی از دلایلِ بازیابیِ اسلیمی در عصر عباسیان می تواند متأثر از حرکت سایر نظامات و ساختارها، بالأخص نظام فیض، به عنوان عاملی صورت ساز و حرکت آفرین در نظامِ اسلیمی بوده باشد. این موضوع با ارائه سه قالبِ فرمی در صورت اسلیمی تفسیر می گردد.

در ابتدای حکومت عباسیان با فروکش کردن آشوب های قیام آن ها، خلفا برای برقراری نظم و توسعه اقتصادی بازار، نیازمند تدوین و اجرای اخلاق حرفه ای بودند. اجرایی شدن اخلاق حرفه ای در بازار، نیازمند بسترهایی همچون تمرکز نظام دیوان سالاری بود. این زمینه سازی ها سبب شد تا همگام بر قرائن تاریخی مبنی بر انتظام بازار، در قرون بعد متون مدونی در اخلاق حرفه ای پدید آید. از این رو، این پژوهش سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که خلفای عصر اول عباسیان جهت برقراری اخلاق حرفه ای در جامعه چه تدابیری اندیشیدند و چه راهکارهایی را در این زمینه اجرایی کردند؟ دستاورهای این پژوهش نشان داد که خلفای این عصر با انتخاب وزیران و والیان کارآمد، سازماندهی نظام مالیاتی، در پیش گرفتن روحیه تساهل و تسامح، گسترش بازار، تأمین مواد اولیه مورد نیاز صاحبان حرف، توسعه تجارت، نظارت بر بازار و کمک به بازاریان در شرایط بحرانی نقش مهمی در توسعه اخلاق حرفه ای داشتند. برای نیل این نتایج، نویسندگان ابتدا به روند تاریخی ایجاد زمینه های اخلاق حرفه ای در عصر اول عباسی می پردازند. از این رو، روش این پژوهش زمینه-محور(Contextual)، توصیفی و تاریخی است. تا بتواند روند شکل گیری اخلاق حرفه ای را در بازه زمانی بررسی نماید.