رویکرد دیکوم

هدف پژوهش حاضر طراحی برنامه درسی آموزش شایستگی های معلم عشایر کوچنده برای دانشجو_ معلمان سهمیه عشایری دانشگاه فرهنگیان بود؛ که با روش مطالعه موردی کیفی چندگانه صورت پذیرفت. مشارکت کنندگان بالقوه در پژوهش افزون بر تجربه زیسته تدریس در مناطق عشایری دارای تحصیلات حداقل کارشناسی ارشد و بالاتر بودند. انتخاب مشارکت کنندگان که 15 معلم خبره بودند نیز با استفاده از رویکرد هدفمند و با روش انتخاب گلوله برفی و استفاده از معیار اشباع نظری داده ها انجام شد. برای گردآوری داده ها از روش بحث گروه های کانونی و تکنیک دلفی استفاده شد، پژوهش با کمک تکنیک دیکوم و در شش گام انجام شد. در گام های ابتدایی پس از تعریف عنوان شغل با مؤلفه های چهارگانه (چه کسی، چه چیزی، چگونه، چرا)، 7 وظیفه اصلی و 30 وظیفه فرعی برای معلم عشایر کوچنده به دست آمد. در ادامه، افزون بر شناسایی فعالیت های مرتبط به وظایف فرعی هر کدام در سه حیطه شناختی، مهارتی و نگرشی جای گرفتند. هفت وظیفه اصلی با عناوین"خدمات آموزشی چندمنظوره" شامل 6 وظیفه فرعی مانند وظیفه مهارتی به کارگیری تدریس خودتنظیمی؛"خدمات مدرسه داری" شامل3 وظیفه فرعی مانند وظیفه مهارتی انجام امور معاونت اجرایی و دفترداری؛ “فعالیت های کلینیکی و ترمیم سازی آموزشی" شامل 4 وظیفه فرعی مانند وظیفه مهارتی ارائه خدمات گفتاردرمانی؛"خدمات مشاوره ای و روان شناسی خانواده" شامل 3 وظیفه فرعی مانند وظیفه نگرشی آموزش و به کارگیری مهارت های هوش هیجانی؛"مدیریت و طرح ریزی امور وابسته به موقعیت طبیعی" شامل 4 وظیفه فرعی مانند وظیفه مهارتی به کارگیری و یادگیری مهارت های لازم زندگی عشایری و کوچ ؛"مدیریت و پیگیری امور اجتماعی و فرهنگی" شامل6 وظیفه فرعی مانند وظیفه مهارتی مبارزه با خرافات و در نهایت وظیفه اصلی"طرح ریزی خدمات بهداشتی و سلامتی" شامل 4 وظیفه فرعی مانند وظیفه مهارتی کمک های اولیه نام گذاری شدند. در گام ششم، 18 وظیفه فرعی بر اساس اهمیت و با نظرخواهی از خبرگان اولویت بندی شدند. داده های نهایی مطالعه به معرفی 15 دوره آمورشی ویژه مانند رویکردهای آموزش کلاس های چندزبانه، جغرافیای عشایری کشور، مبانی مددکاری اجتماعی،کارگاه هنر زنده ماندن در شرایط سخت با استفاده از مهارت های جغرافیایی و عشایری، کارگاه آشنایی با خدمات حقوقی و مشاوره ای و معاضدت حقوقی برای سرفصل های برنامه درسی که در تأمین شایستگی های و توانمندسازی دانشجو_معلمان عشایرکوچنده مؤثر هستند؛ منجر شد.

در این تحقیق پس از بررسی مطالعات انجام شده بر استانداردسازی آموزش، اهمیت تدوین استانداردهای ارزشیابی و شایستگی مشاغل مختلف مورد بررسی قرار گرفت. تحقیقات انجام شده با توجه به رویکرد دیکوم مورد بررسی قرار گرفت و فلوچارت تدوین اسناد استاندارد فوق ارائه گردید. پس از انتخاب خبرگان و صاحبنظران مرتبط با حرفهی تنظیم کنندگان و متصدیان ماشین ابزار فلزکاری به روش گلولهی برفی، 8 عنوان شغل برای حرفهی فوق پیشنهاد شد. سپس مشاغل فرزکاری فلزات، تراشکاری فلزات و برشکاری و سنگزنی فلزات به عنوان پرکاربردترین مشاغل حرفهی موردنظر انتخاب شده و تکالیف پیشنهادی برای هرکدام از این سه شغل توسط کارگروه پیشنهاد گردید. در نهایت استانداردهای شایستگی و ارزشیابی مشاغل فوق با توجه به رویکرد دیکوم و بر اساس دستورالعمل سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور تدوین گردید.