گنبدهای نمکی کنار سیاه و جهانی

برخی مواد در طول موج های SWIR+VNIR به علت فرایندهای بازتاب، مشخصه ها و علائم مشابه؛ و در مقابل ویژگی های متفاوتی در باند گرمایی (TIR) از خود نشان می دهند. از این رو اطلاعات گرمایی ممکن است کمبود اطلاعات بخش های طیفی دیگر را برطرف کند. برای پردازش داده های استر (ASTER) در محدوده فروسرخ گرمایی از داده های AST_05 استفاده شد. AST_05 محصول داده های گسیلشی سطحی سنجنده استر با توان تفکیک 90 متر می باشد که فقط برای باند فروسرخ گرمایی این سنجنده تولید شده اند. نسبت گیری؛ تغییرات شیب منحنی های بازتاب طیفی بین دو باند را به تصویر می کشد. واحدهای کانی شناختی اصلی در گنبدهای نمکی شامل کلسیت، ژیپس، انیدریت، نمک و رس (ایلیت) است. بازنویسی طیفی این کانی ها در محدوده فروسرخ گرمایی باندهای استر انجام گرفت و نسبت های 13/12، 12/11، 11/12 و 11/10 به ترتیب برای بارزسازی و تفکیک هالیت (نمک)، کلسیت، ژیپس و رس در گنبدهای نمکی فیروز آباد فارس (کنار سیاه و جهانی) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.

سازمان اداره کننده استر، سه نوع محصول، استاندارد، نیمه استاندارد و ویژه را تولید می کند. محصولات استاندارد استر که بدون تقاضای کاربران تولید شده شامل داده های سطح 1 و 2 می باشد. این سازمان داده های سطح 2 استر شامل داده های دمای سطحی و داده های گسیلشی سطحی را برای انجام پردازش در محدوده گرمایی تولید کرده و در اختیار کاربران قرار می دهد. AST_05 محصول داده های گسیلشی سطحی با توان تفکیک 90 متر می باشد که فقط برای باند فروسرخ گرمایی (TIR) سنجنده استر تولید شده است. تحلیل مولفه های اصلی (PCA) در محدوده 5 باند گرمایی این سنجنده با استفاده از داده های AST_05 انجام شده است. ویژه بردارهای حاصل از PCA برای بارزسازی واحدهای کانی شناسی و سنگ شناختی گنبدهای نمکی فیروز آباد فارس (جهانی و کنار سیاه) نشان داد که بیشترین بارگذاری های ویژه بردارها در مولفه های سوم، چهارم و پنجم صورت گرفته است. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت.

تفاوت در ماهیت سنجش از دور گرمایی و بازتابی موجب شده تا در اصل به کار گیری داده های سنجش از دور گرمایی و تلفیق آن با سنجش از دور بازتابی با مشکلات و محدودیت هایی روبه رو شود. اما تحقیقات متعددی نشان داده که در برخی موارد، چنانچه تلفیق بین داده های گرمایی و بازتابی صورت گیرد، امکان استخراج اطلاعات مفید از داده های سنجش از دور گرمایی فراهم می آید. دراین تحقیق تاثیر باند گرمایی در پردازش تصویر- پایه؛ کسر کمترین نوفه (MNF) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. بنابراین پس از انجام پردازش MNF در دسته داده های TM و ASTER نتایج حاصل از پردازش مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. ترکیب رنگی کاذب از مولفه های خروجی(MNF2, MNF3, MNF4) برای داده های TM و (MNF1, MNF2, MNF3) برای داده های ASTER در محدوده VNIR+SWIR+TIR ایجاد شد که باعث نمایان شدن مناطق مختلف بر روی گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنار سیاه و جهانی) با رنگ های متفاوت شد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت.

امروزه با پیشرفت فناوری دورسنجی، کاربرد آن در زمینه های مختلف نظیر مدیریت منابع، کشاورزی، اکتشافات معدنی و ... نیز توسعه یافته است. ثبت اطلاعات طیفی پدیده های مختلف با تعداد باند فراوان و پهنای بسیار کم، ایجاد نیمرخ طیفی پیوسته ای تحت عنوان منحنی طیفی است. در شرایط آزمایشگاهی منحنی های حاصل در یک بانک اطلاعاتی تحت عنوان کتابخانه طیفی ذخیره سازی می شوند و به عنوان طیف مرجع جهت مقایسه با منحنی های بازنویسی شده توسط سنجنده های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. سنجنده استر به دلیل داشتن تعداد باندهای بیشتر نسبت به سنجنده های چند طیفی قدیمی تر دارای توانایی بیشتری برای انجام پردازش های طیفی است و می توان پردازش های پیشرفته طیفی را که بیشتر مختص پردازش داده های ابرطیفی هستند روی آن ها انجام داد. پردازش نقشه برداری زاویه طیفی، برای بارزسازی واحدهای سنگ شناختی و کانی شناسی گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنارسیاه و جهانی) با استفاده از طیف های آزمایشگاهی (USGS, JHU) اجرا شد. با توجه به این که ترکیب کانی شناسی و سنگ شناختی گنبدهای نمکی اساسا از ژیپس، انیدریت، هالیت، آهک، شیل، رس و مارن است؛ حاصل پردازش؛ بارزسازی واحدهای رسی، آهکی و گچی می باشد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.

هدف اساسی فنآوری سنجش از دور شناسایی و تفکیک پدیده های زمینی است. رده بندی تصاویر ماهواره ای مهمترین مرحله تفسیر داده های ماهواره ای محسوب می شود. برای بررسی بیشتر روش های پیشرفته پردازش طیفی و انجام رده بندی تصویر لازم است که تصاویر سنجش از دور در باندهای طیفی متعدد و با پهنای باندی کوچک (اغلب در حد نانومتر) تصویربرداری شده باشند. این طیف سپس با طیف مواد شناخته خالص مانند کانی ها، گیاهان و ... مقایسه شده و مواد مورد نظر شناسایی می شوند. در این مطالعه داده های سنجنده استر مورد استفاده قرار گرفته است. سنجنده استر به دلیل داشتن تعداد باندهای بیشتر نسبت به سنجنده های چند طیفی قدیمی تر دارای توانایی بیشتری برای انجام پردازش های طیفی است و می توان پردازش های پیشرفته طیفی را که بیشتر مختص پردازش داده های ابرطیفی هستند روی آنها انجام داد. پردازش نقشه برداری زاویه طیفی (SAM)، برای بارزسازی واحدهای سنگ شناختی و کانی شناسی گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنارسیاه و جهانی) با استفاده از طیف های صحرایی اجرا شد. با توجه به این که ترکیب کانی شناسی و سنگ شناختی گنبدهای نمکی اساسا مخلوطی از ژیپس، انیدریت، هالیت، آهک، شیل، رس و مارن است؛ دو نمونه که از نظر طیفی، خلوص نسبی نشان می داد برای پردازش SAM استفاده شد. حاصل پردازش؛ بارزسازی واحدهای آهکی و گچی در گنبدهای نمکی مورد مطالعه می باشد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.

بیشتر روش های سنجش از دور بر این حقیقت استوار است که تصاویر سنجش از دور در باندهای طیفی متعدد و پهنای باندی کوچک تصویربرداری شده باشند و بتوان طیف پیکسل را استخراج کرد. این طیف سپس با طیف مواد شناخته شده خالص مانند کانی، سنگ، گیاه، خاک و ... مقایسه می شود و پیکسل هایی که با این طیف های شناخته شده شباهت دارند مشخص می شوند. با وجود اینکه این روش ها بیشتر مختص تصاویر ابرطیفی بوده ولی در خیلی از موارد در تحلیل تصاویر چندطیفی مانند استر می توان از آنها استفاده کرد. نقشه برداری زاویه طیفی (SAM) با استفاده از طیف استخراج شده از تصاویر استر برای بارزسازی پدیده های زمین شناختی در گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنارسیاه و جهانی) اجرا شد. طیف های استخراجی خالص شامل طیف گیاهان سبزینه دار، ایلیت، ژیپس و کلسیت می شود. حاصل پردازش؛ بارزسازی پوشش گیاهی منطقه و واحدهای سنگی رسی، آهکی و گچ دار می باشد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.

تفاوت در ماهیت سنجش از دور گرمایی و بازتابی موجب شده تا در اصل به کار گیری داده های سنجش از دور گرمایی و تلفیق آن با سنجش از دور بازتابی با مشکلات و محدودیت هایی روبه رو شود. اما تحقیقات متعددی نشان داده که در برخی موارد، چنانچه تلفیق بین داده های گرمایی و بازتابی صورت گیرد، امکان استخراج اطلاعات مفید از داده های سنجش از دور گرمایی فراهم می آید. دراین تحقیق تاثیر باند گرمایی در پردازش تصویر- پایه؛ بسط ناهمبستگی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. بنابراین پس از انجام پردازش بسط ناهمبستگی در دسته داده های TM و ASTER نتایج حاصل از پردازش مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. محاسبه فاکتور شاخص بهینه (OIF) نشان داد، بهترین ترکیب رنگی کاذب برای تفکیک واحدهای سنگ شناختی گنبدهای نمکی در محدوده VNIR+SWIR+TIR برای مجموعه داده های TM، باندهای 1-6-7 و ASTER باندهای 1-9-10 است. اجرای پردازش بسط ناهمبستگی باعث نمایان شدن مناطق مختلف بر روی گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنار سیاه و جهانی) با رنگ های متفاوت شد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت.

امروزه به منظور بارزسازی سنگ ها و کانی های مختلف روش های مختلف پردازش تصاویر ماهواره ای استفاده می شود. سنجنده استر به دلیل دارا بودن تعداد باندهای زیادتر نسبت به سنجنده های قدیمی تر، توان تفکیک مکانی مناسب و قیمت پایین داده های آن مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته و می توان روش های مختلف پردازشی را روی داده های آن اجرا کرد. محدوده بازتابی این سنجنده دارای بیشترین پتانسیل برای بررسی ترکیب مواد زمینی بوده و طیف جذبی کانی های هیدروکسیلی، سولفاتی و کربناتی در این محدوده قرار دارد. در این تحقیق، تحلیل مولفه های اصلی (PCA) در محدوده بازتابی (VNIR+SWIR) و 6 باندی (SWIR) برای این داده ها صورت گرفت. سپس به منظور ارزیابی و مقایسه، نتایج پردازش PCA، ترکیب رنگی کاذب از مولفه های خروجی با بیشترین ویژه مقدار در محدوده SWIRو VNIR+SWIR ایجاد گردید که منجر به نمایان شدن مناطق مختلف بر روی گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنار سیاه و جهانی) با رنگ های متفاوت شد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت.

یکی از پدیده های طبیعی و نادر دنیا، فراوانی گنبدهای نمکی بویژه در پهنه زاگرس چین خورده است. سال هاست که پژوهشگران بسیاری بویژه محققان وابسته به علوم زمین در پی آنند تا با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته به اطلاعات بیشتر و دقیق تری در خصوص پدیده ها و منابع مختلف زمینی از جمله گنبدهای نمکی دست یابند. گنبدهای نمکی کنار سیاه و جهانی در جنوب غرب شهر فیروزآباد، استان فارس قرار دارند. ویژگی های واحدهای سنگ شناختی و پوشش گیاهی با استفاده از روش نسبت گیری های باندی در دسته داده های بازتابی سنجنده استر مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این تحقیق با کمک این داده ها و کاربرد روش تصویربرداری باند جذب نسبی (RBD)، واحدهای سنگ شناختی و پوشش گیاهی در گنبدهای نمکی بارزسازی شدند. گنبدهای نمکی اساساً مخلوطی از گچ، انیدریت، نمک، آهک، شیل، رس و مارن است. بارزسازی رس، واحدهای کربناته، سولفاته و پوشش گیاهی توسط روش RBD انجام شد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت.