جاه طلبی

این مقاله قصد دارد، یک چهارچوب نظری برای مطالعه دولت در تاریخ اندیشه سیاسی- اجتماعی ایران ارائه کند. مسئله اصلی مقاله تبیین عمده ترین شاخص های جاه طلبی دولت در ایران است. به عبارت دیگر، مقاله قصد دارد نظریه «دولت جاه طلب» را به مثابه رهیافتی بدیل برای تبیین مهم ترین رخدادهای تاریخ اندیشه سیاسی- اجتماعی ایران ارائه کند. داده ها از منابع کتابخانه ای جمع آوری و به روش تاریخی «تحلیل جاه » تجزیه و تحلیل شده است. در روش تاریخی تحلیل جاه، شاخص های جاه طلبی در چند مرحله، بر مبنای مقایسه مداوم ویژگی-های مشترک تعیین می شود. یافته ها نشان می دهد جاه طلبی، به عنوان یک الگوی کهن سیاسی، ویژگی مشترک همه دولت های ایرانی بوده است. جاه یک موقعیت سیاسی- اجتماعی ویژه برای اعمال نفوذ و منفعت جویی است که دولت در ایجاد آن نقش اصلی دارد. در یک نظام سیاسی جاه طلب، قوانین الهی و سیاسی جامعه برای رشد و توسعه جاه تفسیر و تنظیم می شود. به واسطه تنظیم قوانین در راستای رشد جاه طلبی، سال به سال از سهم مقدار درآمد مالیاتی دولت کاسته و بر دارایی های اقلیت جاه طلب افزوده می شود. تا جایی که خزانه دولت تهی می شود و تبعیض، رانت و فساد بروز می کند. دولت جاه طلب انحصارگرا و نشان حلقه (دایره)، نماد انحصارگرایی و جاه طلبی محسوب می شود.عمده ترین شاخص های جاه طلبی دولت عبارتند از: اقتصاد توزیعی، عدالت جویی، انحصارگرایی، حمایت از نیروی کار غیرمولد و اتحاد دین و سیاست. برونداد دولت جاه طلب، تبعیض، رشوه، رانت، فساد و انقلاب است.

رهبرى همواره به عنوان نیاز اساسى در جوامع انسانى و سازمان ها مطرح بوده است. هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل ایجاد کننده رهبری زهرآگین در فرماندهی انتظامی استان مازندران بود. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش اجرا، توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی بود. در مرحله کیفی، جامعه آماری ده نفر از خبرگان دانشگاهی بودند که به روش هدفمند و شیوه گلوله برفی انتخاب شدند و در مرحله کمی، تمام کارکنان فرماندهی انتظامی استان مازندران به تعداد480 نفر بودند که حجم نمونه مطابق جدول کرجسی و مورگان 214 نفر تعیین و از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. برای شناسایی عوامل از روش دلفی و برای تحلیل روابط متغیرها از روش معادلات ساختاری با نرم افزار SmartPLS3 استفاده شده است. نتایج نشان داد عوامل ایجاد کننده رهبری زهرآگین در فرماندهی انتظامی استان مازندران شامل 47 مؤلفه در قالب شش بعد (ویژگیهای روانشناختی رهبر، خودشیفتگی، رهبری خودکامه، سرپرستی توهین آمیز، رفتارهای غیرقابل پیش بینی، جاه طلبی) است. هم چنین نتایج معادلات ساختاری نشان داد ویژگیهای روانشناختی رهبر (390/0)، خودشیفتگی (362/0)، رهبری خودکامه (401/0)، سرپرستی توهین آمیز (337/0)، رفتارهای غیرقابل پیش بینی (315/0) و جاه طلبی (418/0) بر ایجاد رهبری زهرآگین تأثیر مثبت و معنی دار دارد. در نهایت پیشنهاد می شود از طریق اعمال شایسته سالاری، اصلاح نظام تشویقی و تنبیهی و نظارت و رفع ابهام از مشاغل، اهتمام ورزیده شود تا اگر مدیریت به رهبری زهرآگین تمایل نشان داد، محملی برای تحقق خواسته های خود نداشته باشد.

زمینه و هدف: شرایط پیچیده و رقابت آمیز سازمان های امروزی سبب افزایش توجه به برخی ویژگی های منفی مانند صفات چهارگانه تاریک شخصیت شده است. در نتیجه، این مطالعه با هدف تعیین نقش سرشت و منش در شکل دهی صفات چهارگانه تاریک شخصیت با اثر میانجی جاه طلبی در مدیران شهر تبریز انجام شد. روش و مواد: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این مطالعه همه مدیران اداره های دولتی شهر تبریز در سال 1403 به تعداد 8280 نفر بودند. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با توجه به ریزش های احتمالی 420 نفر تعیین که این تعداد با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در این پژوهش تعداد 39 پرسشنامه مفقوده وجود داشت. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه سرشت و منش (کلونینجر، 1994)، مقیاس صفات چهارگانه تاریک شخصیت (پلوف و همکاران، 2017) و پرسشنامه جاه طلبی (بوت، 2017) استفاده و برای تحلیل داده ها از روش های ضرایب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS و Smart-PLS استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل سرشت و منش در شکل دهی صفات چهارگانه تاریک شخصیت با اثر میانجی جاه طلبی در مدیران برازش مناسبی داشت. همچنین، اثر مستقیم سرشت بر جاه طلبی و صفات چهارگانه تاریک شخصیت منفی و معنادار، اثر مستقیم منش بر جاه طلبی مثبت و معنادار و بر صفات چهارگانه تاریک شخصیت منفی و معنادار و اثر مستقیم جاه طلبی بر صفات چهارگانه تاریک شخصیت مثبت و معنادار بود (01/0P<). علاوه بر آن، اثر غیرمستقیم سرشت و منش بر صفات چهارگانه تاریک شخصیت با میانجی جاه طلبی منفی و معنادار بود (01/0P<). نتیجه گیری: با توجه به نتایج مذکور، برای کاهش صفات چهارگانه تاریک شخصیت مدیران باید برنامه هایی بر اساس سرشت و منش و جاه طلبی طراحی و اجرا کرد.