حس سرزندگی

کیفیت محیط یکی از عوامل مؤثر بر دلبستگی انسان به محیط است. محیط های بی کیفیت، خالی از جمعیت گشته و به تبع آن، سرزندگی در آن کاهش می یابد. بنابراین سرزندگی و نشاط یکی از معیارهای اصلی مکان هایی است که از کیفیت بالای برنامه ریزی و طراحی برخوردارند. امروزه توجه صرف به جنبه کمی طراحی سبب کاهش کیفیت اغلب فضاهای فرهنگی و در نتیجه کاهش سرزندگی شده است. روش انجام این مقاله کمی و کیفی و به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و بدین منظور از منابع کتابخانه ای اعم از مقالات و کتاب های تخصصی معتبر بهره گرفته شد تا نتایج پژوهش های متنوع سایر محققین در حوزه رشد سرزندگی در کالبد فضا مورد مطالعه قرار گیرد. از طریق مطالعه ی کتابخانه ای مولفه های مؤثر پژوهش استخراج شده و به صورت چهارچوب نظری تدوین گردید. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان شهر رشت و نمونه مورد تحقیق 384 نفر می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات میدانی، پرسشنامه پاسخ بسته می باشد که پس از بررسی روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. نهایتاً پاسخ های پرسشنامه با نرم افزار «اس پی اس اس » مورد بررسی قرار گرفت. از آزمون تی تک نمونه ای جهت بررسی فرضیات و از آزمون الویت بندی فریدمن برای رتبه بندی متغیرها استفاده گردید. مطابق یافته ها، تعامل بنا با طبیعت، ایجاد فضاهای اجتماع پذیر و سازماندهی شده می تواند موجب ارتقاء حس سرزندگی در بناهای فرهنگی گردد. همچنین سازماندهی فضایی، اجتماع پذیری فضا و تعامل بنا با طبیعت به ترتیب مهمترین عوامل در آزمون فریدمن شناخته شدند. بر اساس مؤلفه های مؤثر شناسایی شده در ارتقاء سرزندگی در فضای فرهنگی، راهکارهای طراحی متناظر با آن پیشنهاد شده است.

تجارب جدید معماری نشان می دهد که طراحی فضاهای آموزشی نیازمند توجه ویژه به عوامل کالبدی است که می توانند تعاملات اجتماعی کاربران را ارتقا داده و در نهایت، کیفیت آموزش را بهبود بخشند. از اینرو در این مطالعه کاربردی که با مصاحبه با متخصصان و استفاده از روش استقرایی و اکتشافی مبتنی بر گراندد تئوری، با هدف دستیابی به مؤلفه های مؤثر بر حضورپذیری و به کارگیری آن ها در طراحی مرکز آموزشی پژوهشی نقاشی معاصر لاهیجان به منظور ارتقای کیفیت آموزشی اجرا شده است، ضمن شناسایی مولفه های کلیدی، زمینه سازی مناسبی جهت فراهم آوردن دستورالعمل های لازم جهت فرآیند طراحی معماری با رویکرد حضورپذیری انجام گرفته است. نتایج حاصل از بررسیها نشان داد که مؤلفه های احساس خاطره انگیزی، رضایتمندی، وابستگی، حق انتخاب و تعامل، ساختار کالبدی و امنیت، بیشترین تأثیر را بر حضورپذیری افراد در این مجموعه دارند. نتایج نهایی این پژوهش تأکید دارد که طراحی معماری مرکز آموزشی و پژوهشی نقاشی با رویکرد حضورپذیری، تأثیر بسزایی در موضوعات هویتی، اجتماعی و فرهنگی شهر لاهیجان خواهد داشت.