ارتش ج.ا.ا

سازمان ها و یگان های نظامی کشور و بالاخص ارتش جمهوری اسلامی ایران به دلیل مأموریت ویژه ای که در خصوص دفاع از کیان کشور ایفا می کنند، جایگاه مهمی در بین سازمان های دیگر دارند. در این گونه سازمان ها یکی از آسیب های رفتاری مهم، فرار سربازان می باشد. براین اساس و باتوجه به نقش و تاثیر عوامل درون و برون سازمانی مؤثر بر فرار از خدمت سربازان، در این مقاله سعی بر آن است  به مفهوم فرار از خدمت و عوامل درون و برون سازمانی موثر بر آن پرداخته شود. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه سربازان فراری منطقه هوایی مهرآباد از دی 1394 تا شهریور ماه 1395 به تعداد 103نفر می باشد. برای تعیین نمونه آماری، به علت محدود بودن جامعه آماری از روش سرشماری استفاده شده است. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه کتبی محقق-ساخته بدست آمده است. ضریب پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ(86/0) و روایی پرسشنامه نیز با استفاده از نظرات خبرگان و کارشناسان موضوع مورد بررسی و تایید قرار گرفت. نتایج بررسی ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون دو متغیره نشان می دهد که بین عوامل درون سازمانی(عوامل مدیریتی و عوامل تقنینی) و عوامل برون سازمانی(عوامل فردی، خانوادگی و عوامل محیطی) با فرار از خدمت سربازان ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از آزمون تحلیل رگرسیون بیانگر تاثیرمعنادار عوامل برون و درون سازمانی بر فرار از خدمت سربازان بوده و از بین عوامل برون سازمانی داشتن بیماری جسمانی و روانی، دلتنگی خانواده و شرایط بد آب و هوایی و از بین عوامل درون سازمانی، تبعیض در تعیین محل خدمت، آزار و اذیت سربازان ارشد و میزان طولانی بودن مدت خدمت نظام وظیفه دارای بیشترین تاثیر بر فرار از خدمت می باشند. 

در حالی که اشغال خرمشهر توسط عراق به عنوان آخرین و مهم ترین برگ برنده این کشور برای وادار ساختن ایران به شرکت در هرگونه مذاکرات صلح تلقی می شد، آزادسازی این شهر می توانست سمبل تحمیل اراده سیاسی جمهوری اسلامی ایران بر متجاوز و اثبات برتری نظامی اش باشد. بر همین اساس، با توجه به این که منطقه عمومی غرب کارون آخرین منطقه مهمی بود که هم چنان در اشغال عراق قرار داشت، از یک سو فرماندهان نظامی ایران برای انجام عملیات در این منطقه اشتراک نظر داشتند، و از سوی دیگر عراق نیز که طراحی عملیات آزادسازی خرمشهر را پس از عملیات فتح المبین قطعی و مسجل می پنداشت، با در نظر گرفتن اهمیت این شهر و جایگاه آن در دفاع از بصره، به ضرورت حفظ این منطقه معتقد بود. با نظر به عملیات موفقیت آمیز بیت المقدس در سال 1361، می توان هدف از این پژوهش را، بررسی عوامل و زمینه های مؤثر در پیروزی عملیات بیت المقدس عنوان نمود. با توجه به ماهیت عنوان مقاله و در مسیر پاسخگویی به پرسش اصلی، در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی جهت بررسی موضوع استفاده شده است و از نظر نوع تحقیق در دسته پژوهش های کاربردی قرار دارد. روش و ابزار گردآوری اطلاعات و داده ها نیز به شیوه کتابخانه ای – اسنادی و به شکل فیش برداری و نیز استفاده از منابع اینترنتی و همچنین بررسی مصاحبه با صاحب نظران این حوزه می باشد. با تجزیه و تحلیل پرسش این مقاله که عبارت است از؛ «عوامل و زمینه های مؤثر در پیروزی عملیات بیت المقدس کدامند؟» می توان پاسخ روشنی برای آن و پرسش های فرعی مرتبط ارائه نمود.بعد از بررسی و تحلیل عملکرد دو سازمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیز تجزیه و تحلیل طرح ریزی، سازماندهی و هدایت و کنترل در این عملیات، می توان گفت نتایج تحقیق نشانگر آن است که همکاری، هماهنگی و اتحاد بین یگان های این دو سازمان به محوریت و فرماندهی مشترک در قرارگاه کربلاو نیز ریسک فرماندهی، اصل غافل گیری دشمن و سرعت بالای نیروهای عمل کننده باعث شد که چنین عملیات بزرگی با موفقیت، صد در صد به نتایج خود برسد.

هدف از این تحقیق که برگرفته از پروژه ای است که در سطح ارتش انجام گرفته، طراحی و تبیین الگوی مناسب نوآوری علمی در ارتش ج.ا.ا بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری است. ایﻦ ﺗﺤﻘیﻖ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی هدف و ﻣﺎﻫیﺖ ﺗﺤﻘیﻖ از ﻧﻮع اکﺘﺸﺎﻓی و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی دﺳﺘﺎورد ﺗﺤﻘیﻖ ﻧیﺰ کﺎرﺑﺮدی اﺳﺖ. ﺟﺎﻣﻌه آﻣﺎری ﺗﺤﻘیﻖ، اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧی های رهبر انقلاب و ﻧیﺰ تعداد 106 نفر از فرماندهان و معاونان آموزش و پژوهش و اعضای هیات علمی دانشگاه های افسری ارتش می باشند. با بررسی تعداد 109 سخنرانی معظم له، از طریق روش تحلیل محتوا 67 گویه استخراج شد. سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی، در نهایت در قالب 12 عامل ارائه گردید. در ایﻦ ﺗﺤﻘیﻖ ﺑﺮای ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت از اﺑﺰارﻫﺎی اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک و ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدیﺪه کﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎی کﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای و ﻣیﺪاﻧی داده ﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧیﺎز ﮔﺮدآوری ﺷﺪه اﻧﺪ. ﻧﺘﺎیﺞ ﺗﺤﻘیﻖ ﻧﺸﺎن ﻣی دﻫﺪ کﻪ ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻮآوری در ارﺗﺶ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮﻣﺎیﺸﺎت رهبر انقلاب ﻣﺪﻟی اﺳﺖ کﻪ در ﺑﺮﮔیﺮﻧﺪه اﺑﻌﺎد ﻓﺮدی(قدرت علمی، جرات علمی، انگیزش)، اﺑﻌﺎد ﺳﺎزﻣﺎﻧی(اﻫﺪاف و راﻫﺒﺮد بر مبنای تولید علم، ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧی، ﻓﺮﻫﻨﮓ و جو ﺳﺎزﻣﺎﻧی، ﻓﻨﺎوری و تجهیزات، ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧی، ﻧﻈﺎم آﻣﻮزشی و نظام پژوهشی) و اﺑﻌﺎد مکتبی(روحیه و تفکر بسیجی، معرفت و ایمان) اﺳﺖ.

فرهنگ ریسک پذیری عامل تعیین کننده جهت گیری رفتاری و تصمیمی مدیران در مواجهه با تهدیدها و ریسک های سازمانی به شمار می رود. تناسب این فرهنگ با اقتضائات سازمانی آن را به نوعی سرمایه فرهنگی تبدیل خواهد کرد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از یک مدل فرهنگ ریسک معتبر وضعیت مطلوب فرهنگ ریسک پذیری هر یک از نیروهای تابعه ارتش ج.ا.ا. را تعیین کند. پژوهش حاضر کاربردی، کمی، قیاسی و توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری آن را فرماندهان و مدیران راهبردی و میانی نیروهای چهارگانه تابعه ارتش ج.ا.ا. تشکیل می دهند. داده ها به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه گردآوری  و بر اساس فرایند اجرایی مدل مورد نظر تجزیه و تحلیل شده اند. یافته ها نشان  داد در نیروهای تابعه ارتش تفاوت هایی در وضعیت مطلوب مؤلفه های فرهنگ ریسک (گرایش به ریسک، سبک تصمیم گیری، کانون تمرکز و رسمیت گرایی) وجود دارد که گونه خاصی از فرهنگ ریسک پذیری را برای هر یک از آنها مطلوب ساخته است. به طوری که برای نیروهای زمینی، پدافند، هوایی و دریایی ارتش به ترتیب گونه های فرهنگی سلسله مراتبی، پروژه محور، جسورانه و راهبردگرا مناسب تشخیص داده شده اند. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان مبنایی برای بهسازی و مدیریت فرهنگ ریسک در این سازمان مساعدت کنند.

زمینه و هدف: بروز بحران های زیستی ویروسی در گستره وسیع، مانند کووید 19، سازمان ها را با مسائل جدی در حوزه مدیریت سرمایه های انسانی روبه رو می سازد. در چنین وضعیتی، توسعه رهبران به منظور مدیریت اثربخش کارکنان اهمیت بسیار زیادی دارد؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی استراتژی های توسعه رهبری و بررسی اثر آن بر مدیریت سرمایه های انسانی آجا در بحران های زیستی ویروسی اجرا شده است. روش: این پژوهش از نوع توصیفی اکتشافی و به روش آمیخته (کیفی کمّی) انجام شده است. جامعه خبرگان پژوهش را مدیران ارشد معاونت نیروی انسانی ستاد آجا و نیروهای چهارگانه و همچنین، استادان خبره دانشگاه های سازمانی آجا تشکیل داده اند. جامعه آماری نیز کارکنان معاونت های نیروی انسانی یادشده با حداقل مدرک کارشناسی است. نمونه گیری در بخش کیفی، به روش هدفمند قضاوتی بود که تا مرحله اشباع نظری داده ها (15 نفر) ادامه یافت. نمونه گیری در بخش کمّی نیز به روش تصادفی طبقه ای بود که 169 نفر، بر اساس محاسبه فرمول کوکران در جامعه محدود تعیین شد. در گام نخست، به منظور گردآوری داده ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته و در گام دوم از پرسش نامه محقق ساخته 50 سؤالی استفاده شد. داده های بخش کیفی با روش تحلیل تِماتیک (تحلیل مضمون) و داده های کمّی با روش مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که استراتژی های توسعه رهبری در بحران های زیستی ویروسی عبارت اند از: ۱. استراتژی توسعه رفتاری، اعم از ارتقای خودآگاهی، تقویت همکاری بین فردی، ارتقای مهارت های ادراکی، توسعه تفکر رهبری و به رسمیت شناختن مشارکت ها؛ ۲. استراتژی توسعه ساختاری، اعم از توزیع ساختار رهبری، بخش بندی استعدادها، معماری ارزش و معماری ساختار سازمانی؛ ۳. استراتژی توسعه محیطی، اعم از آینده نگری به محیط پیرامونی، ارتقای ریسک پذیری، گسترش ارتباطات مؤثر با دیگر رهبران و تحلیل محیط پیرامونی. همچنین به ترتیب، استراتژی های توسعه رفتاری، محیطی و ساختاری، بر مدیریت سرمایه های انسانی ارتش بیشترین اثر را می گذارند. نتیجه گیری: برای مدیریت اثربخش سرمایه های انسانی در بحران های زیستی ویروسی آتی، توسعه رفتاری فرماندهان و مدیران ضروری و کارساز است. استراتژی های توسعه ای معرفی شده، می توانند در این زمینه یاریگر باشند.

زمینه و هدف: ترویج فرهنگ پدافند غیر عامل در میان اقشار مختلف جامعه و به ویژه در سازمان های نظامی عاملی مؤثر در ارتقاء توان بازدارندگی کشور محسوب می گردد. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی سازوکارهای نهادینه سازی فرهنگ پدافند غیر عامل در کارکنان وظیفه ارتش ج.ا.ا. است. روش شناسی: نوع پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوا انجام شده است. مشارکت کنندگان در این پژوهش را استادان، خبرگان حوزه پدافند غیرعامل و خبرگان مدیریت منابع انسانی در یگان های آموزشی ارتش در شهر تهران تشکیل داده است. برای نمونه گیری از روش نمونه گیری هدفمند به شیوه گلوله برفی تا حد اشباع نظری استفاده شده است. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از تحلیل متن مصاحبه ها سازوکارهای شناسایی شده برای نهادینه سازی فرهنگ پدافند غیرعامل در جامعه هدف در سه دسته شناختی، رفتاری و احساسی طبقه بندی شده اند. نتیجه گیری: به کارگیری یکپارچه این سه دسته سازوکارها می تواند آگاهی، گرایش مثبت و آمادگی برای انجام رفتارهای سازنده در زمینه پدافند غیرعامل را در میان کارکنان وظیفه ارتش ارتقا دهد و بدین ترتیت به  نهادینه سازی فرهنگ پدافند غیرعامل در میان آنها مساعدت چشمگیری داشته باشد.