زن مطلوب

در دوره ی پهلوی (1941- 1979) در ایران جریانات مدرنیته و تلاش های فمینیستی در تقابل با اندیشه های روحانیت و هم چنین روشن فکری دینی قرار گرفتند. در این مقاله نویسندگان با نگاهی گفتمانی، چهار کتاب قبل از انقلاب را انتخاب کردند تا به این سؤالات پاسخ دهند که چه گفتمان هایی از ازدواج و زن مطلوب برای ازدواج در آن دوره وجود داشته است و آیا تغییرات اجتماعی و فرهنگی بر گفتمان ازدواج هم تأثیر داشته اند یا خیر. برای بررسی این متون، از نظریه ی گفتمان لاکلاو و موفه (1985) و نشانه شناسی گفتمانی (Soltani, 2015) به مثابه ی چارچوب نظری و روش استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که گفتمان دینی اسلامی با نگاهی ذات گرایانه به ازدواج، تولید مثل را از اهداف مهم در آن می داند و زن مطلوب را برای ازدواج، زنی قلمداد می کند که خویشتن دار، لطیف، تأمین کننده ی نیاز جنسی مرد و مادری فداکاری باشد. به علاوه، گفتمان عمومی نیز نگاهی ذات گریانه به امر ازدواج داشته است و زن مطلوب را زنی زیبا، باوقار و رئیس خانه می داند. این دو گفتمان تنها تحت تأثیر گفتمان روحانیت هستند.

شناخت شاخصه های زن مطلوب از دیرباز بحث جدی ادیان بزرگ جهان بوده است. امروزه مسأله زنان در رأس مسائل انسانی و اجتماعی جوامع بشری به ویژه جوامع روبه رشد قرار دارد. در این میان ترسیم شاخصه های زن مطلوب از سرچشمه وحیانی، با توجه به جامعیت آموزه های قرآنی، ضروری به نظر می رسد؛ چراکه پیشرفت و سلامت جوامع به تحکیم نظام خانواده وابسته است. در این نوشتار با تکیه بر قرآن و عهدین، با روش تحلیلی-توصیفی به استخراج شاخصه های زن مطلوب، پرداخته شد؛ تا علاوه بر استحکام بخشی نظام خانواده، نگاه جامع و تکاملی ادیان در مقایسه با شاخصه های زن برتر در جوامع کنونی مشخص گردد. از این روی باید اذعان کرد بر خلاف رویکرد غالب در جوامع معاصر نسبت به ویژگی های زن برتر که نگاهی ظاهری و مادّی است، نگاه قرآن و عهدین جامع، کمال گرا و متناسب با ماهیت و سرشت حقیقی زن است.همچنین عمق و جامعیت شاخصه های زن مطلوب در نگاه قرآن نسبت به عهدین بیشتر بوده و تصویری واضح از ویژگی های لازم زن به عنوان رکن اصلی و تأثیرگذار در سلامت و بهداشت روانی خانواده، ارائه می دهد.