پدیداری

ادراک حسی یکی از مهم ترین انواع حالات ذهنی است، زیرا در شکل گیری بسیاری از باورهای روزمره و اساسی ما، و در نتیجه در معرفت ما درباره جهان و حتی مهم تر اینکه در شکل گیری بسیاری از مفاهیم ما سهیم است. من در این مقاله به تفصیل درباره واقعیت های ادراک حسی که هر نظریه ای باید آنها را لحاظ کند می پردازم؛ واقعیت هایی همچون شفافیت، خطا و توهّم حسی و نیز درباره مسائل ادراک حسی، به ویژه مسائل متافیزیکی و معرفت شناختی، که هر نظریه ای باید به آنها پاسخی درخور دهد بحث می کنم. به نظر می رسد که نظریه های مربوط به ادراک حسی یا تجربه ادراکی بخشی از واقعیت ها و مسائل مربوط به تجربه ادراکی را نادیده انگاشته اند و تنها به برخی از آنها توجه کرده اند. من در این نوشته می کوشم تا نشان دهم که نادیده گرفتن برخی از این واقعیت ها و مسائل از سوی نظریه های ادراک حسی بدان دلیل است که در خود این واقعیت ها و مسائل تنشی وجود دارد و در نتیجه نظریه های مختلف ناگزیرند که برای تبیین دسته ای از این واقعیت ها و مسائل اولویت قائل شوند.

یگانه انگاری راسلی، عنوان یکی از جدیدترین نظریه های فلسفه ذهن است. این نظریه مدعی غلبه بر مشکلات نظریه های فیزیکی انگار و دوگانه انگار است. به طور خاص مشکل عمده فیزیکی انگاری، تبیین آگاهی پدیداری است. یکی از مهم ترین استدلال های موجود علیه فیزیکی انگاری استدلال زامبی یا استدلال تصورپذیری است. یگانه انگاری راسلی بر اساس یک فهم هستی شناسانه متفاوت از عالم، مدعی است ویژگی های درونی (ذاتی) اشیاء فیزیکی که تاکنون مورد غفلت نظریه های فیزیکی واقع شده اند، منشاء ظهور آگاهی پدیداری است. بر این اساس، یگانه انگاری راسلی مدعی ارائه تبیینی مناسب از آگاهی پدیداری است که با عالم فیزیکی، یکپارچه است. در این مقاله، پس از تقریر دو نظریه فیزیکی انگاری و یگانه انگاری راسلی، نسبت آن دو تا اندازه ای روشن می شود و نشان داده می شود که تبیین های فعلی نظریه یگانه انگاری راسلی برای مرزبندی آن با فیزیکی انگاری کافی نیست. همچنین بیان خواهد شد که استدلال تصورپذیری که علیه فیزیکی انگاری طرح شده است علیه یگانه انگاری راسلی (اگر آن را فیزیکی انگار قلمداد کنیم) کار نمی کند.

پارادایم رسانه ای جدید متاثر از غلبه رسانه های اجتماعی، نقش منحصر به فردی در شکل دهی ابعاد مختلف جامعه ایرانی دارد. در این میان رسانه صداوسیما نیازمند بازنگری در وضعیت خود و چارچوب بینشی و عقیدتی حاکم بر خود متناسب با این پارادایم رسانه ای است. پدیداری وضعیت جدید برای صداوسیما و مولفه های اسلامی بودن آن در دنیای امروز کاملاً طبیعی به نظر می رسد و فهم این مسئله عامل رشد و تعالی این رسانه خواهد بود. پژوهش پیش رو به منظور درک این وضعیت و شرایط از نظریه زمینه ای و رهیافت گلیزری (پدیدارشونده) استفاده کرده و به بررسی اسناد و مدارک و نیز دیدگاه های کارشناسان و صاحبنظران حوزه رسانه دینی پرداخته است. یافته های تحقیق به مقوله ها، انگاره ها، اصول بنیادین و عناصر ذاتی صداوسیمای اسلامی می پردازد. مقوله ها شامل «مولفه های دین اسلام» از جمله فطری بودن؛ «نسبت رسانه و دین» با تاکید بر قدرت رسانه؛ و «تلویزیون دینی» با تاکید بر پیوند آن با زیست روزمره می شوند. همچنین صداوسیمای اسلامی شامل انگاره های فرایندی؛ محتوایی؛ ساختاری (سازمانی)؛ زمینه ای (حکمرانی)؛ نهادی (فراصداوسیمایی)؛ و مخاطب (محور) می شود. علاوه بر این، اصول بنیادین پدیدارشده برای صداوسیمای اسلامی شامل پذیرش و بازتعریف مفاهیم جدیدی از دین، رسانه و مخاطب است. این در حالی است که از جمله عناصر ذاتی صداوسیمای اسلامی می توان به مصلحانه و همدلانه بودن برنامه ها و نیز ضرورت سیطره عقلانیت اشاره کرد. از جمله نتایج این پژوهش، لزوم عبور از دیدگاه های رایج درباره نسبت رسانه و دین و حرکت به سمت «پیوند آئینی» این دو با یکدیگر است. آئینی بودن سازوکارهای همدلانه رسانه را در اولویت قرار می دهد، مسئله ای که ضرورت اجتناب ناپذیر حیات صداوسیما در پارادایم جدید رسانه ای است.