جنگ ترکیبی

جمهوری اسلامی ایران در قرن بیست ویکم با شکل جدیدی از جنگ که در ادبیات نظامی به نام جنگ هیبریدی یا ترکیبی معروف است دست وپنجه نرم می کند. بنابراین الزامات حکمرانی در جنگ ترکیبی بایستی در سیاست گذاری کلان کشورها در اولویت قرارگیرد. این پژوهش با رویکرد شناخت شناسانه الزامات حکمرانی در جنگ ترکیبی با رویکرد آینده پژوهی افق1404 را مورد بررسی قرارداده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که سلطه گری آمریکا از زمان جنگ دوم جهانی تا کنون برای سلطه در جهان، در برابر کشورهایی که حاضر به پذیرش سلطه آن نشده اند، باشیوه های مختلفی هم چون استفاده از سلاح هسته ای، جنگ شناختی، انقلاب رنگی، حمله نظامی، تحریم، شبکه سازی اجتماعی و جنگ ترکیبی برخورد کرده است. در همین راستا این پژوهش به منظور ایجاد الگویی برای دستیابی به حکمرانی در جنگ ترکیبی تدوین شد. ضمن دقت در حفظ انسجام و اقتدار نیروهای مسلح، بایستی این اطمینان ایجاد شود که جمهوری اسلامی ناتوان از برخورد با توطئه ها و فتنه گری آمریکا و متحدانش نیست، اما همه ی راه حل های مواجهه با فتنه ها، توطئه های ناشی از نبرد ترکیبی، سرکوب نیست؛ زیرا بخش عمده آشوب های داخلی، ماهیتی فتنه-گون و روانی دارد و بایستی پرده ها کنار رود تا آن گاه خود مردم بساط آشوب ها و توطئه ها را جمع کنند؛ بنابراین استکبارستیزی ملت ایران، سیاست و نگاهی مستحکم و منطقی بوده و بایستی تداوم داشته باشد.

هدف: اسرائیل از ابتدای انقلاب اسلامی به دنبال کنترل و محدودسازی ج.ا ایران و در صورت امکان تغییر نظام در ایران بوده و پس از امتحان کردن راه های مختلف از جنگ سخت تا نفوذ نرم برای مقابله با ایران، به شیوه نوین جنگ یعنی ماهیت ترکیبی آن روی آورده، ازاین رو مقاله حاضر به دنبال شناسایی و ترسیم سناریوهای فراروی جنگ ترکیبی اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران در افق 1407 است.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی اکتشافی است که ب ر پای ه روش آینده پژوهی سناریونویسی با هفت گام انجام شده است. نمونه آماری پژوهش 17 نفر از اساتید دانشگاه های نیروهای مسلح، فرماندهان و مدیران در مشاغل راهبردی است و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی با بهره گیری از روش های ذهن انگیزی و مصاحبه با خبرگان بود.یافته ها: در این مقاله ضمن استفاده از روش سناریوپردازی، چهار سناریو آینده پیرامون جنگ ترکیبی اسرائیل علیه ج.ا ایران ترسیم شده که این سناریوها با توصیف چهار طرح سناریویی روایت شده اند.نتیجه گیری: در سناریو حمله های سایبر–الکترونیک، تهدیدهای سایبری متوجه زیرساخت های کشور روایت شده است. در سناریو تهاجم فرهنگی، هجمه جنگ نرم اسرائیل علیه ایرانیان به تصویر کشیده شده است. سناریو جنگ سخت، ترسیم سخت افزارگونه جنگ در ائتلاف با آمریکا را ترسیم می کند و سناریو قدرت بازدارندگی ج.ا.ایران و ناتوانی در تحمیل جنگ ترکیبی، توان پدافندی کشور را در مقابله با جنگ ترکیبی را در افق 1407 توصیف می کند.

تدبیر راهبرد مناسب برای مقابله با پدیده جنگ ترکیبی، از ضروریات گریزناپذیر جوامع در عصر نوین است. پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردهای قرآنی مقابله با جنگ ترکیبی دشمن در نظام راهبردی سه جانبه مؤثر (کوتاه مدت-بلندمدت-فرایندی) صورت گرفته است. در تبیین مسئله از روش تحقیق کیفی تحلیل مضمون استفاده شده است. به این ترتیب که ضمن بیان چارچوب نظری «جنگ ترکیبی» و تحلیل استراتژی مواجهه متناسب همه جانبه، به شاخص ترین راهبردهای منبعث از تعالیم وحیانی و نگره قرآنی آیت الله خامنه ای در مواجهه با جنگ ترکیبی دشمن، با تأکید بر نظام جامع «جهاد ترکیبی اسلام» پرداخته شده است. در تحلیل مسئله با بررسی شرایط مؤثر، ابتدا راهبرد کوتاه مدت با تأثیرگذاری مستقیم و سپس راهبرد زیربنایی بلندمدت با پیشران های اثرگذار و نهایتاً راهبرد فرایندی جامع در گام های عملیاتی نظامند و روشمند برای مقابله با جنگ ترکیبی دشمن مبتنی بر تعالیم قرآنی طرح شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است سه راهبرد «جهاد ترکیبی» و «جهاد تبیین» و «جهاد علمی» که ریشه در آموزه های قرآنی دارند، مهمترین سازوکار برای مقابله با جنگ ترکیبی دشمن است. همچنین رویکرد عمده تعالیم اسلام در جهاد ترکیبی، با توجه ویژه به شرایط و پیشراهای مؤثر بر سه بخش: الف) راهکارهای شناختی نظیر تعمیق شناخت، بصیرت و تقویت باور ایمانی جامعه و...؛ ب) راهکارهای انگیزشی اسلام نظیر تقویت فرهنگ استکبارستیزی و انگیزه پایداری بر حفظ اصول؛ ج) راهکارهای عملیاتی و الگوی رفتاری نظیر اشراف اطلاعاتی و تدابیر عملیاتی توسط نهادهای اجرایی در گامهای مؤثر آن، سفارش نموده است. 

تلاش برای ایجاد سرزمین واحد و بازپس گیری مرزهای تاریخی از اصول مهم و استراتژیک در سیاست خارجی جمهوری خلق چین است. تایوان به عنوان یکی از مناطق جدا شده از سرزمین مادری از اهداف اصلی این کشور در راستای یکپارچگی سرزمینی بوده و دراین بین چین برای عملی ساختن این رویکرد از استراتژی های گوناگونی بهره گرفته که در این بین جنگ ترکیبی یکی از کلیدی ترین روش ها در ساختار سیاست خارجی این کشور در راستای الحاق سرزمینی به خصوص در قبال تایوان بوده است. بااین وجود پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که چین در راستای جنگ ترکیبی علیه تایوان از چه تاکتیک های بهره گرفته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد حملات سایبری، تلاش برای انزوای بین المللی و جنگ رسانه ای به عنوان مهم ترین تاکتیک های جنگ ترکیبی چین در قبال تایوان در جهت یکپارچگی سرزمینی بوده است . پژوهش حاضر از نوع تبیینی و از چهارچوب مفهومی جنگ ترکیبی بهره گرفته شده است. شیوه گردآوری مطالب از نوع کتابخانه ای بوده و یکپارچگی سرزمینی چین متغیر مستقل و جنگ ترکیبی متغیر وابسته مقاله را تشکیل می دهد

انقلاب اسلامی ایران با پیروزی و موفقیت های خود در حوزه سیاست داخلی و خارجی سبب برانگیختن دشمنی آمریکا و متحدین منطقه ای آن شد. آرمان های نظام اسلامی سبب شد خط تمایز هویتی بین جهت گیری های آزادی بخش انقلابی و حامیان نظام سلطه ایجاد شود. ابزارهای مختلف مقابله با انقلاب اسلامی از جمله قدرت نظامی در جنگ هشت ساله رژیم بعث بر علیه جمهوری اسلامی ایران و تحریم های اقتصادی و فناورانه نتوانست به تحقق اهداف نظام استکباری بینجامد. از دهه هفتاد شمسی به بعد بهره گیری از ابزارهای فرهنگی نیز در دستورکار امریکا و رسانه های غربی قرار گرفت. رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره خطر ناتوی فرهنگی را از ابتدای اقدامات نرم افزاری و فرهنگی امریکا گوشزد کرده اند. با تحول در ابزارهای تقابل جویانه امریکا در برابر جمهوری اسلامی ایران بحث جنگ ترکیبی در ادبیات راهبردی مورد توجه قرار گرفته است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات خود از مفهوم جنگ ترکیبی جهت تبیین رفتارهای خصمانه جدید امریکا استفاده کرده اند. در پژوهش حاضر نگارنده به دنبال ارایه الگویی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی در ارتباط با جنگ نرم و سازوکار اجرایی ان است. از این رو سوال پژوهشی ذیل مطرح می شود مفهوم جنگ ترکیبی در دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی از چه اجزایی تشکیل شده است و راه حل مقابله با ان از دیدگاه ایشان چیست؟ در پاسخ به سوال فوق فرضیه ذیل مطرح می شود در دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی جنگ ترکیبی نبردی است چند سطحی که در ان دشمن از تمامی ابزارهای خود به صورت همزمان استفاده می کند و راه کار مقابله با ان در دفاع ترکیبی و بهره گیری از تمامی ظرفیت های موجود خلاصه می شود. روش تحلیل در پژوهش حاضر توصیفی- تبیینی است و از روش اسنادی جهت جمع آوری منابع استفاده می شود.

جنگ ترکیبی که از آن با عنوان عملیات پیچیده یاد می شود شامل اقداماتی هدفمند و برنامه ریزی شده از سوی یک بازیگر دولتی یا غیر دولتی علیه مولفه های قدرت ملی یک کشور به منظور براندازی یا ناتوان سازی کشور هدف انجام می گیرد شدت تاثیر این اقدامات بر هر یک از مولفه های قدرت ملی به استراتژی، روش، ابزار، توان نیروی مهاجم و هدف از جنگ ترکیبی بستگی دارد. هدف اصلی این مقاله تبیین ماهیت، اصول و ویژگیهای جنگ ترکیبی آمریکا علیه ج.ا.ایران میباشد. این مقاله کاربردی و به روش تحلیلی- تبیینی انجام شده است. ابزار گردآوری کتابخانهای و میدانی بوده، حجم نمونه 45 نفر است. طبق یافتههای تحقیق جنگ ترکیبی آمریکا علیه ج.ا.ایران ترکیبی از قدرت سخت، نرم و هوشمند مبتنی بر ترکیب راهبرد «فروپاشی از درون و فشار از بیرون» میباشد. بر اساس این راهبرد همواره اعلام مینمود که تمام گزینهها برای مقابله با ایران روی میز است. بر اساس نتایج تحقیق جنگ ترکیبی آمریکا علیه ج.ا.ایران مبتنی بر ترکیب استراتژیها، روشها و ابزارها بوده که این جنگ دارای 10 اصل و 24 ویژگی میباشد.

جنگ ترکیبی به عنوان یکی از جدیدترین روش های پیکار در عصر حاضر در مناقشات کشورها شناخته می شود. جنگ غیرخطی، شورش محور و یا محدود از جمله عناوینی است که برای آن بکارگفته می شود. در جنگ روسیه و اوکراین که شامل ابعاد نظامی، سایبری، اطلاعاتی و غیره می شود، بکارگیری جنگ ترکیبی در اولویت عمل هر دو کشور قرار گرفته است. روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ، ستیزی را با کشوری نه چندان مطرح در جنگ ها آغاز کرده که در کنار پیشرفت های خود به برخی از اهداف نیز دست نیافته است. کمک های غرب به اوکراین، تشکیل یگان های جنگ سایبریِ عملیاتی، جنگ اطلاعاتی، نفوذ و... همگی از مفاهیمی هستند که در این بین نقش ایفا می کنند. پژوهش حاضر به سوالی با این مضمون پاسخ خواهد داد که روند اقدامات، میزان قدرت روسیه و پیشرفت آن در جنگ ترکیبی علیه اوکراین تا چه اندازه موثر بوده است؟ فرضیه در قامت پاسخ به آن بیان داشته است، عواملی همچون برنامه ریزی ضعیف نظامی، آمادگی رزمی پایین، کمک های غرب در زمینه های مختلف آفندی، پدافندی و سایبری، نفوذ در بدنه نیروهای در حال جنگ همچون گروه واگنر، از جمله عواملی هستند که باعث فرسایشی شدن ارتش روسیه در جنگ اوکراین شده اند و در کنار پیشرفت ها، عقب افتادگی هایی را نیز برای روسیه به دنبال داشته اند. روش کیفی – تحلیلی، برپایه اسناد کتابخانه ای و مجلات معتبر علمیِ بین المللی، شیوه ای است که در نگارش این پژوهش بکارگرفته شده است. در نهایت یافته های طرح عنوان داشته است که روسیه به دلیل انجام برخی محاسبات غلط درگیر جنگی فرسایشی شده که در صورت نداشتن راه حلی معقول و مورد پسند، در باتلاق آن فرو خواهد رفت.

این پژوهش تلاش کرده است تأثیر اثبات گرایی از نوع آمریکایی آن را بر سیاست های امنیتی این کشور در قبال جمهوری اسلامی ایران و مطالعه موردی ترور شهید والامقام سلیمانی را بررسی کند. سوال اصلی این پژوهش نیز، چگونه آمریکا از طریق راهبرد «قدرت سازی مجازی» به دنبال توجیه اقدام نظامی علیه فرمانده سپاه قدس در قالب یک جنگ ترکیبی بوده است؟روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری داده ها و اطلاعات آن، اسنادی- کتابخانه ای (واقعی و مجازی) بوده و روشی که در این پژوهش برای تحلیل داده ها استفاده شده است؛ روش تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف بوده است. اسناد اصلی این پژوهش برای تحلیل، مبتنی بر مقالات شش نشریه آمریکاییNew York Times, Washington Post, Foreign Policy, Atlantic, New Yorker, News Week در بازه سال های 2010 تا 2015 انتخاب شده است. نتایج: این پژوهش به این نتیجه رسیده است که اگرچه پس از فروپاشی شوروی شاهد جایگزینی فرا اثبات گرایی و رویکردهای نرم افزارگرایانه در سیاست های امنیتی آمریکا بوده ایم؛ اما بازگشت رویکرد سخت افزارگرایانه در کنار رویکردهای نرم، باعث آغاز نوع خاصی از اتخاذ معادلات امنیتی توسط نخبگان آمریکایی شده است. نخبگان آمریکایی با «قدرت سازی مجازی» از سردار سلیمانی به-دنبال برجسته سازی عمدی او بودند به گونه ای که او را عامل مخل سیاست های به اصطلاح امنیت آفرین آمریکا در منطقه غرب آسیا معرفی کنند.

زمینه و هدف: پلیس یا سازمان انتظامی یکی از مهم ترین نهادهایی است که با تولید امنیت در کشور زمینه ساز پیشرفت و شکوفایی جامعه را فراهم می سازد. این نهاد خدمتگزار در دو دهه گذشته و در برهه های مختلف در انجام وظایف ذاتی و قانونی خود با چالش هایی مواجه بوده است که این چالش ها ازسوی دشمنان جمهوری اسلامی ایران در قالب جنگ ترکیبی تحمیل شده است. با مدنظر قراردادن این موضوع، هدف از نگارش این مقاله، شناسایی چالش های پلیس در مقابله با جنگ ترکیبی است.روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ نحوه گردآوری و ماهیت داده ها، از نوع پژوهش های کیفی و ازنوع اکتشافی است. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه ازنوع نیمه ساختاریافته است که با فرماندهان و مدیران سطوح عالی فراجا انجام گرفته است. روایی ابزار گردآوری داده ها به شکل صوری و محتوایی و پایایی آن، با لحاظ اجماع کدگذاران موردتأیید قرار گرفته است. جامعه مشارکت کنندگان با اتخاذ رویکرد اشباع نظری به تعداد 16 نفر بوده است و برای تجزیه وتحلیل داده های به دست آمده، از روش تحلیل مضمون با رویکرد سه سطحی بهره برداری شده است.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با جنگ ترکیبی دشمن، با چالش هایی در ابعاد سازمانی، مدیریتی در نهادهای دولتی، اجتماعی و زیرساخت عمومی، خلأ قانونی و نیز بازیگران تأثیرگذار مواجه است و برای مدیریت این چالش ها نیازمند برنامه ریزی و اتخاذ تدابیر متناسب و مرتبط است.نتایج: باتوجه به این موضوع که درحال حاضر، چارچوبی مشخص برای مقابله با جنگ ترکیبی دشمن در کشور وجود ندارد و با مدنظر قراردادن این موضوع که دشمن در هیچ برهه زمانی، دست از دشمنی و خباثت خود نسبت به جمهوری اسلامی ایران برنخواهدداشت، نیاز است که پلیس به عنوان یک نهاد درگیر در این حوزه، ساختاری مطالبه گر در قالب یک قرارگاه رصد ابعاد جنگ ترکیبی دشمن در کشور پیاده سازی کند تا با شناسایی ضعف ها و خلأهایی که زمینه ساز آسیب های جنگ ترکیبی در کشور است، نسبت به پیشگیری لازم در این حوزه اقدام کند.