۴.
کلیدواژهها:
تعلیم و تربیت اسلامی اعتیاد جنسی انحراف جنسی هرزه نگاری معتاد جنسی
مقدمه و اهداف: اعتیاد جنسی از مسائل پیچیده و چندبعدی است که در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی، معضلات بسیاری به وجود می آورد. اعتیاد جنسی به رفتارها، گرایش ها، تخیلات و عادت های جنسی اطلاق می شود که کنترل آن دشوار است و در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد می کند. اعتیاد جنسی عمری همپای عمر بشر دارد و از زمانی که انسان ها بر کره زمین می زیسته اند، این اعتیاد نیز در میانشان وجود داشته است. آمارها نشان دهنده این است که درحال حاضر بخش عمده ای از جوانان و نوجوانان کشور ما به دلیل مواجهه گسترده با اینترنت و محتوای مستهجن، با اعتیاد جنسی و پیامدهای آن درگیر هستند. گستردگی چنین مشکلاتی در میان جوانان، نشان از اهمیت مطالعه این موضوعات دارد. لزوم پرداختن به این موضوع زمانی بیشتر آشکار می شود که می بینیم فراگیری این انحرافات در جامعه ای نظیر ایران به چشم می خورد که معتقد به دین اسلام است؛ دینی جامع و کامل که در هر موضوعی راهکارها و تدابیر پیشگیرانه و راه حل هایی عملی ارائه می دهد. چنین دینی نباید در چنین موضوعی که از قوی ترین و سرسخت ترین غریزه بشر ناشی می شود، سکوت کرده باشد. اسلام، به عنوان مکتبی تربیتی، قادر و مایل به انسان سازی و پرورش انسان های بااخلاق است. ازاین رو، باید پتانسیل های این دین برای نیل به این هدف شناخته شود تا بتوان از آن در راستای کاهش اعتیادهای جنسی و درنتیجه، کاهش آسیب ها و نابهنجاری های اخلاقی و اجتماعی، بیشترین بهره برداری را به عمل آورد. بنابراین، هدف این پژوهش استخراج راهکارهای ارائه شده در اسلام برای مبارزه با شهوت و رهایی از اعتیاد جنسی و نیز ارزیابی اثربخشی و کارایی این راهکارها در ترک عملی اعتیاد جنسی است.روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، کیفی بوده و روش پدیدارشناسی و راهبرد توصیفی استفاده شده است. جامعه هدف نوجوانان و جوانان ۱۵ تا ۳۵ ساله ای بوده اند که پیش تر دست کم دچار یکی از انواع اعتیادهای جنسی بوده اند و در حال حاضر، به گفته خودشان، به پاکی و رهایی کامل رسیده اند. از این میان تعداد ۱۴ نفر (۱۰ آقا و ۴ خانم) به روش نمونه گیری هدفمند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای یافتن نمونه ها، به کانال ها و گروه های مرتبط با موضوع ترک انحراف ها و اعتیادهای جنسی در شبکه اجتماعی تلگرام مراجعه شد و با توضیح اهداف پژوهش، با ۱۴ نفر از اعضای این کانال ها و گروه ها، که موفق به ترک شده بودند، مصاحبه صورت گرفت. ملاک انتخاب تعداد نمونه گردآوری و تحلیل اطلاعات تا رسیدن به اشباع نظری بوده که پس از مصاحبه با این ۱۴ نفر حاصل شد. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بود که بر مبنای گفتگوی دوطرفه شکل گرفته و حاوی پرسش هایی درباره تجربه زیسته شرکت کنندگان درزمینه انگیزه ها و محرک ها و ابزارهای کمکی ایشان برای ترک اعتیاد جنسی بود. مدت زمان مصاحبه ها به طور میانگین، بین ۵۰ تا ۸۰ دقیقه بود. در مرحله بعد، مصاحبه ها با بهره گیری از روش ۷ مرحله ای کلایزی تحلیل شدند.نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهد بیشتر راهکارهایی که افراد برای ترک اعتیاد جنسی به کار گرفته اند، به طور مستقیم یا غیرمستقیم، دستورات و توصیه های دین اسلام، قرآن و معصومینj است. آموزه های اسلامی که می تواند در ترک اعتیادهای جنسی مفید و مؤثر باشد، عبارت اند از: 1. تأکید و توصیه به امیدواری به رحمت و بخشش خداوند و پذیرش توبه از سوی او؛ 2. دلگرمی دادن به بندگان درخصوص اینکه خداوند آنان و مشکلاتشان را می بیند و تنها کسی است که می تواند به بندگانش کمک کند و باوجود یاری و پشتیبانی از جانب خداوند، انسان از غیر بی نیاز می شود؛ 3. تأکید بر معنادار بودن و هدف دار بودن خلقت؛ 4. دادن وعده پاداش سختی ها و مصائب در قیامت؛ 5. انجام واجبات و مستحبات دینی مانند خواندن نماز و قرآن و دعا و ذکر، روزه و...؛ 6. پرهیز از تنهایی و لزوم پرکردن وقت با کارهای مفید؛ 7. بخشیدن دیگران و رها کردن گذشته؛ 8. اجتناب از بحث با دیگران و تمرکز بر زندگی خود و داشتن برنامه ریزی برای زندگی و حسابرسی از خود؛ 9. دقت در انتخاب دوست و همنشین.این آموزه ها و تعالیم می تواند به دو گونه در ترک اعتیاد جنسی مؤثر افتد و نقش داشته باشد: 1. نقش مستقیم: ایجاد احساس گناه و عذاب وجدان و دوری از خداوند و رحمتش، تشویق به ترک و بازگشت و تأکید بر توبه پذیری خدا و نیز کمک کردن از طریق توصیه های کاربردی؛ 2. نقش غیرمستقیم: دادن انگیزه و کمک به تقویت اراده در به کارگیری راهبرد ها و راهکارهای ترک اعتیاد جنسی که در کتاب ها یا شبکه های اجتماعی ارائه می شود.بحث و نتیجه گیری: آموزه های اسلامی می تواند به ترک اعتیاد جنسی در سطح یک (به ویژه خودارضایی و تماشای هرزه نگاری) و سطح دو (به ویژه چشم چرانی) کمک کند. دین اسلام با توجه به جامعیت آن، برای مسائل فردی و اجتماعی مختلف راهکارهای عملی و مفیدی ارائه داده است که با کاربست آنها در زندگی، افراد می توانند از چنگال اعتیاد رهایی یافته و در زندگی موفق شوند و در کنار توجه به آخرت و تلاش برای آن، به اهداف دنیوی خود نیز برسند.بسیاری از این راهکارها زمانمند نیستند و در هر عصر و زمانی پاسخگوی نیازهای اشخاص هستند. همانند تأکید بر معناداری و هدف داری خلقت که حتی می توان گفت برای انسان امروز که از بحران معنا و نیهیلیسم رنج می برد، بیش از گذشته راهگشاست؛ زیرا اگر انسان حس کند با مرگ همه چیز پایان خواهد یافت و تلاش هایش بی ثمر خواهند ماند، امید و انگیزه ای برای تلاش و استقامت نخواهد داشت. اما درصورتی که معنای خلقت را دریابد و بداند که هدف از آفرینش رشد و شخصیت سازی است، در گام اول اهدافش را درست و در راستای هدف اصلی خلقت برمی گزیند و دوم اینکه، در راستای رشد و موفقیت، پایداری خود را از دست نمی دهد.دین اسلام ظرفیت ها و پتانسیل های بسیاری برای حل مشکلات و مسائل و معضلات دنیای امروز ما دارد (ازجمله بحران معنا که درنتیجه فردگرایی فزاینده ایجاد شده و یکی از مهم ترین و مؤثرترین مبادی بروز اعتیاد جنسی است). درصورتی که این ظرفیت ها شناخته و از آنها بهره برداری شود، بسیاری از مسائل و آسیب های فردی و اجتماعی ازجمله اعتیاد جنسی حل خواهد شد. با شناخت و شناسایی این راهکارها و بهره گیری عملی از آنها در زندگی روزمره، می توان در رفع معضلات شخصی و اجتماعی دنیای امروز و رهایی از اعتیادهای جنسی گامی مفید و مؤثر برداشت.تعارض منافع: نویسندگان در رابطه با انتشار مقاله ارائه شده به طورکامل از اخلاق نشر، ازجمله سرقت ادبی، سوء رفتار، جعل داده ها و یا ارسال و انتشار دوگانه، پرهیز نموده اند و منافعی تجاری در این راستا وجود ندارد و نویسندگان در قبال ارائه اثر خود وجهی دریافت ننموده اند.