مطالب مرتبط با کلیدواژه

تحلیل محتوا


۴۲۱.

تحلیل محتوای کتاب درسی پیام های آسمان پایه هفتم بر اساس میزان پرداختن به انواع روش های تربیت اسلامی

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال اول بهار ۱۳۹۵ شماره ۲ ۳۳-۵۲

کلیدواژه‌ها: روش های تربیت اسلامی کتاب پیام های آسمان پایه هفتم تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰۹ تعداد دانلود : ۹۳۷
هدف از تحقیق ح اضر تحلیل محتوای کتاب درسی پیام های آسمان پایه هفتم بر اساس میزان پرداختن به انواع روش های تربیت اسلامی است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه تحلیلی شامل کتاب درسی پیام های آسمان پایه هفتم در سال تحصیلی 94-1393 بوده که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهشی از نمونه گیری صرف نظر شد و کل جامعه تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات فرم فیش برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بود. داده های حاصل با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی "آنتروپی شانون" مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در مجموع، درکتاب درسی پیام های آسمان 408 مرتبه به روش های تربیت اسلامی توجه شده است که در این میان به روش اصلاحی با بار اطلاعاتی 975/0 و ضریب اهمیت 340/0 بیشترین توجه، سپس روش اقتضایی با بار اطلاعاتی 951/0 و ضریب اهمیت 331/0 و نهایتاً روش ایجادی با بار اطلاعاتی 945/0 و ضریب اهمیت 329/0 کمترین توجه شده است.
۴۲۲.

بررسی میزان توجه به ساحت های شش گانه سند تحول بنیادین آموزش و پرروش درکتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال دوم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳) ۱۳۱-۱۵۴

کلیدواژه‌ها: مطالعات اجتماعی ساحت های شش گانه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تحلیل محتوا روش آنتروپی شانون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰۲ تعداد دانلود : ۲۰۱۰
ه دف پ ژوه ش ح اض ر بررسی م ی زان ت وج ه به ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه تحلیلی شامل کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 95-94 و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(1390) بود که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهش نمونه گیری انجام نشد و کل جامعه تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوا بود که روایی آن با استفاده از قضاوت متخصصان تعیین شد. داده های حاصل با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند: در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی 528 مرتبه به ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش توجه شده، که به تفکیک در پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم به ترتیب 138، 87، 136 و 167مرتبه می باشد. از میان ابعاد مورد بررسی، بُعد علمی و فناوری با میزان بار اطلاعاتی 980/0 و ضریب اهمیت 178/0 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است، این در حالی است که بعد اقتصادی و حرفه ای با میزان بار اطلاعاتی 733/0 و ضریب اهمیت 133/0 کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است.
۴۲۳.

تحلیل محتوای کتاب های درسی هدیه های آسمان دوره ابتدایی از نظر توجه به اخلاق زیست محیطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۸) ۱۳۱-۱۶۲

کلیدواژه‌ها: محیط زیست تحلیل محتوا تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۲ تعداد دانلود : ۷۰۴
هدف پژوهش حاضر، بررسی کتاب های درسی هدیه های آسمانی دوره ابتدایی از نظر توجه به مؤلفه های اخلاق زیست محیطی است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری شامل کتاب های هدیه های آسمان پایه دوم تا ششم بوده است که با توجه به ماهیت موضوع نمونه گیری انجام نشده و همه جامعه آماری بررسی شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده که با قضاوت متخصصان ساخته شده است و داده های حاصل با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی «آنتروپی شانون» مورد بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که در کتاب های هدیه های آسمان دوره ابتدایی، 209 مرتبه به مؤلفه های اخلاق زیست محیطی اشاره شده است. در این کتاب ها به ترتیب به مؤلفه های «درختکاری و حفاظت از فضای سبز» با ضریب اهمیت 162/0، «شناخت طبیعت به عنوان مخلوق الهی و استفاده صحیح از آن» با ضریب اهمیت153/0، «بهداشت و سلامت» با ضریب اهمیت 150/0، «جمع آوری بهداشتی و بازیافت زباله» با ضریب اهمیت 144/0، «آیات و روایات در زمینه محیط زیست» با ضریب اهمیت 124/0 و «احساس مسئولیت در برابر حیات وحش» با ضریب اهمیت 115/0 توجه بیشتری شده است و به مؤلفه های «پرهیز از آلوده نمودن محیط زیست» با ضریب اهمیت 069/، «صرفه جویی و پرهیز از اسراف» با ضریب اهمیت 047/0، «رعایت حقوق حیوانات» با ضریب اهمیت 036/0 توجه کمتری شده است و به مؤلفه «تنوع زیستی» هیچ اشاره ای نشده است.
۴۲۴.

بررسی محتوای کتاب های درسی دوره دوم ابتدایی بر مبنای تربیت اقتصادی از دیدگاه اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال سوم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۹) ۱۵۳-۱۸۲

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا دوره دوم ابتدایی تربیت اقتصادی دیدگاه اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۵ تعداد دانلود : ۵۸۴
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره دوم ابتدایی بر مبنای تربیت اقتصادی از دیدگاه اسلام انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و تحلیل محتوای مقوله ای است. جامعه پژوهش در بخش تحلیل محتوا کلیه کتاب های دوره دوم ابتدایی(پایه های چهارم، پنجم و ششم) در سال تحصیلی 97- 96 است که به شیوه سرشماری تمامی محتوای آن ها با استفاده از فهرست وارسی(فرم تحلیل محتوا) که با توجه به مبنای نظری تربیت اقتصادی و نظریات مرتبط تدوین و مورد تایید صاحب نظران قرار گرفته بود، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. واحد تحلیل جمله، تصویر و مضمون بود. داده های حاصل با استفاده از فراوانی و درصد مورد تحلیل قرار گرفت. در بخش پیمایشی جامعه آماری معلمان دوره دوم ابتدایی دو ناحیه شهر همدان بوده که براساس روش نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای تعداد 248 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی آن به روش CVR محاسبه و مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن به روش آلفای کرونباخ 87/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پیمایش، از شاخص های آمار توصیفی و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شد. نتایج به طور کلی بیانگر آن بود که در مجموع در محتوای کتاب های درسی دوره دوم ابتدایی(پایه های چهارم، پنجم و ششم) توجه اندکی به مؤلفه های تربیت اقتصادی اسلامی صورت گرفته است. بیشترین میزان توجه به مؤلفه ها مربوط به کتاب مطالعات اجتماعی و کمترین میزان آن مربوط به کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم است. همچنین براساس دیدگاه معلمان در کتب درسی هر سه پایه کمتر از حد متوسط به تربیت اقتصادی از دیدگاه اسلام توجه شده است.
۴۲۵.

نقد و ارزیابی جایگاه ابعاد و مولفه های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) ۷-۳۰

کلیدواژه‌ها: قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران ابعاد و مؤلفه ها سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تحلیل محتوا آنتروپی شانون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۵۸۴
پ ژوه ش ح اض ر با هدف نقد و ارزیابی جایگاه ابعاد و مولفه های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش صورت پذیرفته است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه پژوهشی، شامل متن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، مصوب آذر ماه 1390 می باشد که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهشی، از نمونه گیری صرف نظر شده و کل آن مورد بررسی و تحلیل واقع شد.ابزار اندازه گیری، سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده است که پس از مطالعه و بررسی منابع نظری در حوزه قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران جهت بررسی سند تحول بنیادین تهیه شد. داده ها با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد تحلیل قرار گرفته اند. ع م ده ت ری ن ی اف ت ه ه ای پ ژوه ش بیانگر آن است که: در م ج م وع 226 مرتبه به مؤلفه های قدرت نرم توجه شده که میزان تراکم آن در بخش هدف های عملیاتی و راهکارها با 75 فراوانی و 33/2درصد زیاد و در بخش های بیانیه مأموریت و چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین با 7 فراوانی و 3/1 درصد کم است. در بین ابعاد مورد بررسی، بعد سیاسی با میزان بار اطلاعاتی 0/890 و ضریب اهمیت 0/275 بیش ترین و بعد علمی و فناوری با میزان بار اطلاعاتی 0/678 و ضریب اهمیت 0/210 کمترین توجه را به خود اختصاص داده اند.
۴۲۶.

شناسایی راهکارهای افزایش مشارکت جامعه روستایی در «طرح توسعه منطقه ای سلسله» به عنوان الگویی بومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 286 - 299

کلیدواژه‌ها: طرح توسعه منطقه ای سلسله برنامه ریزی و مدیریت مشارکتی توسعه روستایی الشتر تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۷ تعداد دانلود : ۴۵۰
«طرح توسعه منطقه ای سیله سیله » با رویکرد درون زا و با هدف توانمندسازی روستاییان شهرستان سیله سیله (الشتر) واقع در شمال استان لرستان، در فاصله سال های 1352 تا 1357 انجام گرفته است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهکارهای افزایش مشارکت جامعه روستایی در «طرح توسعه منطقه ای سیله سیله» انجام شده است. این پژوهش کیفی و از نوع اکتشافی- توصیفی است. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی استقرایی است. نمونه گیری به روش هدفمند و کدگذاری اولیه به صورت استقرایی و بر اساس محتویات اسناد «طرح توسعه منطقه ای سیله سیله» انجام گرفت و در نهایت مقوله ها استخراج گردید. از کدهای اولیه و ثانویه اسناد، 47 مفهوم استخراج شده و در سه دسته اصلی نهادها، گروه ها و افراد گروه بندی شدند. در مرحله بعد مبتنی بر کدگذاری محوری سه ساخت: نهادی، اجتماعی و نگرش ها به عنوان بستر و مکانیسم مشارکت شناسایی شدند. مبتنی بر یافته ها، در «طرح توسعه منطقه ای سیله سیله» مشارکت روستاییان در دو بخش: الف) بسترسازی مشارکت و ب) سطح مشارکت، افزایش یافته است. افزایش بستر مشارکت روستاییان با استفاده از تأمین کادر محلی، ایجاد مکانیسم مشارکت، تحقیقات و نوآوری، بودجه بندی و آموزش ایجاد شده و افزایش سطح مشارکت روستاییان از طریق تأمین خدمات زیربنایی، امور ارتباطی، امور آب رسانی، امور تعاونی، عمومی و عمران الشتر صورت گرفته است.
۴۲۷.

تحلیل محتوای کتاب های ریاضی چهارم و پنجم ابتدایی بر مبنای الگوی آموزش خلاقیت پلسک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال نهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳۴ 93 - 116

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا کتاب های درسی ریاضی پایه های چهارم و پنجم الگوی آموزش خلاقیت پلسک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۱ تعداد دانلود : ۴۳۸
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب های ریاضی پایه های چهارم و پنجم ابتدایی در سال تحصیلی 1390-1389، بر مبنای الگوی خلاقیت پلسک انجام شده است. به منظور جمع آوری داده ها، پژوهشگران فرمی برای تحلیل محتوای این دو کتاب مبتنی بر الگوی پلسک تهیه کردند. برای این کار، ابتدا واحدهای غیر فعّال کتاب حذف شدند؛ سپس واحدهای فعّالی که فقط به افزایش مهارت و کاربرد پرداخته بودند، کنار گذاشته شدند. در نهایت واحدهای فعّالی که به خلاقیت مربوط بودند، بر مبنای شاخص های پلسک، کد گذاری شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی بررسی شد و نتایج نشان داد که کتاب های درسی ریاضی چهارم و پنجم، با اصول سه گانه پلسک یعنی توجه، گریز و تحرک، منطبق نیستند و نمی توانند در ایجاد و پرورش خلاقیت در یادگیرندگان موفق باشند. تمامی26 مبحث مطرح شده، بیشتر به اصل اول پرداخته اند، توجه به اصل دوم بسیار ناچیز و پرداختن به اصل سوم، صفر است.
۴۲۸.

لزوم بازاندیشی در محتوای کتاب های درسی ریاضی پایه هفتم و هشتم از منظر استدلال و اثبات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴۶ 59 - 84

کلیدواژه‌ها: استدلال ریاضی اثبات تحلیل محتوا کتاب درسی پایه های هفتم و هشتم تحصیلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۱ تعداد دانلود : ۳۴۳
تصدیق یک گزاره ریاضی، عموماً برای دانش آموزان مشکل است؛ آن ها حتی بسیاری از مواقع، لزوم آن را درک نمی کنند. پیچیدگی هایی که در ماهیت ارزشمند استدلال و اثبات پنهان شده، اهمیتِ نحوه ی ارائه ی آن ها را در کتب درسی، بیشتر مشخص می کند. هدف از این مطالعه، تعیین میزان حضور انواع استدلال، به خصوص استدلال استنتاجی در کتاب های درسی ریاضی پایه های هفتم و هشتم می باشد. به این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بیشترین میزان استدلال، از جمله انواع سطوح استنتاج موجود در کتاب ها، در محتوای هندسی دیده می شود؛ البته استثناهای غیرمنتظره ای هم وجود دارد. در مجموع توزیع استدلال استنتاجی در فصول کتاب هفتم و هشتم یک دست و یکنواخت نیست، ولی فقر استنتاج در بیشتر فصل های مربوط به محتوای حساب و آمار و احتمالات دیده می شود. بعلاوه، برخلاف انتظار میزان استدلال های آزمایشی در کتاب هشتم، نه تنها کاسته نشده بلکه نسبت به کتاب هفتم حدود دو برابر است. در انتهای نوشتار حاضر، در مورد ملاحظاتی که برای تغییر تمرکز از استدلال استقرایی به استنتاجی باید در نظر گرفته شود، بحث می شود.
۴۲۹.

تحلیل تطبیقی محتوای کتاب های تعلیمات اجتماعی چاپ قدیم و جدید پایه چهارم ابتدایی بر اساس اصول معرفت شناختی تربیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۷ 69 - 94

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا تعلیمات اجتماعی معرفت شناختی تربیت واقع گرایی سازه گرایانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۴۰۹
هدف این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب های تعلیمات اجتماعی قدیم و جدید در پرداختن به اصول «معرفت شناختی تربیت» منتج از «واقع گرایی سازه گرایانه» است. بدین منظور ابتدا در قالب چارچوب نظری مختار پژوهش، ویژگی های اصول متناظر با حوزه اجتماعی (اصل ارتباط با امر موردمطالعه، تکیه بر شواهد، جامع نگری در علم، تکیه بر حقایق، فرضیه پروری، ارتباط با نیازها و مسائل) بیان شده است. سپس با بهره گیری از روش تحلیل محتوای قیاسی-مضمونی-کمی و تحلیل محتوای تطبیقی به پاسخگویی سؤالات پژوهش پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از فربگی اصل تکیه بر حقایق و در مرتبه دوم از نظر فراوانی اصل ارتباط با امر مورد مطالعه در هر دو کتاب یاد شده می باشد. همچنین نتایج نشان دهنده کم توجهی در پرداختن به اصول جامع نگری در علم و فرضیه پروری در کتاب تعلیمات اجتماعی چاپ قدیم و جدید می باشد.  
۴۳۰.

تحلیل محتوای اشعار فارسی دوره ابتدایی بر اساس زبان و عاطفه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۷ 125 - 144

کلیدواژه‌ها: فارسی ابتدایی تحلیل محتوا زبان عاطفه نظم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۷ تعداد دانلود : ۴۴۹
هدف کلی این پژوهش، شناسایی ویژگی های زبان و عاطفه در کتاب های فارسی دوره ابتدایی است. لذا، جریان پژوهش مورد نظر می کوشد از طریق تحلیل محتوا در مورد میزان توجه محتوای مکتوب کتاب های فارسی دوره ابتدایی به مؤلفه های زبان و عاطفه تبیینی روشن ارائه نماید و و با تمییز میان این میزان توجه در پایه های مختلف دلالت هایی از این تفاوت ها استنتاج نماید. روش تحقیق از نوع توصیفی به روش تحلیل محتوا است. جامعه آماری مطالعه شامل کتاب های فارسی پایه اول تا ششم ابتدایی و نمونه های آماری شامل درس هایی از کتب فارسی دوره ابتدایی است که در قالب نظم بوده اند. روش تحقیق پس از گردآوری اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss مورد بررسی و در محدوه آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بیشترین فراوانی ویژگی های زبانی، به مؤلفه های الفاظ ساده و کوتاهی مصراع، و در کل به پایه های چهارم و سوم اختصاص یافته است. همچنین، بیشترین فراوانی ویژگی های عاطفی به مؤلفه های آگاهی و امید، و در کل به پایه های سوم و اول معطوف شده است.  
۴۳۱.

میزان توجه به رویکردهای تربیت شهروندی قانون مدار، مشارکتی و انتقادی در کتب جدیدالتألیف جامعه شناسی دوره دوم متوسطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۵۵ 91 - 112

کلیدواژه‌ها: تربیت شهروندی رویکردهای تربیت شهروندی تحلیل محتوا کتب جامعه شناسی دوره دوم متوسطه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۳۹۸
هدف مقاله، بررسی میزان توزیع رویکردهای تربیت شهروندی قانون مدار، مشارکتی و انتقادی در کتب جدید التألیف جامعه شناسی دوره دوم متوسطه ویژه نظام آموزشی 3-3-6 در سال تحصیلی 98-1397 در ایران است. برای نیل به این هدف، از روش تحلیل محتوا از نوع کمّی و کیفی استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق روش اسنادی و استفاده از چک لیست های رویکردهای تربیت شهروندی به همراه شاخص ها و مؤلفه های مربوط به هر یک از رویکردها بوده است. یافته ها ی تحقیق حاکی از آن است که بیشترین توجه به رویکردهای تربیت شهروندی در کتاب پایه دوازدهم (5/39 درصد) و کمترین در کتاب پایه یازدهم (36/24 درصد) شده است. همچنین از بین سه رویکرد، بیشترین حجم را رویکرد تربیت شهروند قانون مدار (03/42 درصد) و کمترین حجم را رویکرد تربیت شهروند انتقادی (47/25 درصد) داشته است. با تأمل در باب این یافته ها می توان گفت در سطح پایه های تحصیلی توزیع رویکردهای تربیت شهروندی نامتوازن بوده و نیز برخی از رویکردها مورد کم توجهی برنامه ریزان درسی قرار گرفته است. از این رو بازنگری در نحوه ارائه رویکردهای تربیت شهروندی در کتب مورد بررسی لازم به نظر می رسد.
۴۳۲.

بررسی سیره پیامبر اعظم (ص) در برنامه درسی تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی و راهنمایی تحصیلی بر اساس مهارت های زندگی، از منظر دبیران و تحلیل محتوای کتب فوق الذکر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال دهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴۰ 7 - 32

کلیدواژه‌ها: سیره نبوی(ص) مهارت های زندگی تحلیل محتوا دیدگاه های دبیران کتب تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی دوره راهنمایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵ تعداد دانلود : ۳۴۱
هدف این پژوهش بررسی میزان آموزش مهارت های زندگی از منظر سیره نبوی (ص) در کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی و راهنمایی است. به همین منظور، ضمن تحلیل محتوای کتاب های یاد شده، از نظرات دبیران نیز استفاده شده است. جامعه مورد بررسی دراین پژوهش، اولاً شامل کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره  ابتدایی و راهنمایی تحصیلی و ثانیاً کلیه دبیران دوره راهنمایی شهرستان ارومیه است که از جامعه اول، کلیه درس ها تحلیل گردید و از جامعه دوم ، 80 معلم به عنوان نمونه بر اساس فرمول کوکران انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها برای بررسی نظرات دبیران، پرسش نامه محقق ساخته بود که بر اساس مقیاس لیکرت تنظیم شد و جهت بررسی مهارت های زندگی بر اساس سیره نبوی (ص)، مصادیق مهارت های زندگی شناسایی گردید. برای طبقه بندی داده ها از آمار توصیفی استفاده شد. فرضیه های پژوهش به وسیله آمار استنباطی و با بهره گیری از آزمون تحلیل واریانس یک سویه و آزمون تعقیبی شفه مورد آزمون قرار گرفت، سپس بر اساس سؤالات تحقیق بررسی های لازم نیز انجام گرفت که درمجموع نتایج زیر حاصل شد:  میزان مهارت های زندگی با توجه به سیره نبوی(ص) در کتب تعلیمات اجتماعی، مجموعاً در حد متوسط و متوسط به پایین ارزیابی شد. تعداد و درصد مقوله های مهارت های زندگی در کتاب پایه پنجم دوره ابتدایی بیشتر از پایه های سوم و چهارم و در دوره راهنمایی سال اول بیشتر از سال دوم و سوم تشخیص داده شد. اکثر دبیران با تناسب بین محتوای کتب تعلیمات اجتماعی و زمان اختصاص یافته به آن موافق نبودند. اکثر دبیران پایه های اول و دوم راهنمایی معتقدند که در کتب دوره راهنمایی به آموزش مهارت های زندگی از منظر پیامبر اکرم(ص)، در حد متوسط پرداخته شده است، لیکن دبیران پایه سوم معتقدند که در کتاب اجتماعی  سال سوم به این موضوع در حد متوسط به پایین پرداخته شده است. در مجموع، دبیران هر سه پایه راهنمایی اذعان داشتند که در این کتاب ها از روش و سیره پیامبراکرم (ص) به صورت روشن ومشخص اسم برده نشده و به صراحت از آن سخن به میان نیامده است. مضافاً این که با توجه به سوال های باز پرسش نامه، اکثر دبیران استفاده از سبک و سیره پیامبراکرم (ص) در کتب درسی تعلیمات اجتماعی را پیشنهاد نموده اند.
۴۳۳.

تحلیل محتوای اسناد داوری مقالات فصلنامه نوآوری های آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال دهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴۰ 87 - 104

کلیدواژه‌ها: فصلنامه نوآوری های آموزشی مجله علمی پژوهشی داوری تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۳۶۳
چاپ یک مقاله در مجله ای علمی پژوهشی، به مثابه ورود آن مقاله به عرصه علم و پذیرفته شدن یافته ها و تحقیقاتِ پژوهشگر است. مطمئناً حل چنین فرایندی نیازمند کار دقیق و موشکافانه است و می تواند ارائه کننده اطلاعات روزآمد، کاربردی و مبتنی بر تجربیات و یافته های جدید پژوهشگر باشد. اهمیت این مسئله زمانی بیشتر می شود که دیگر محققان و پژوهشگران بر اساس این مقاله دست به تحقیقات جدیدتر زده و به لحاظ اعتبار علمی از آن مقاله به عنوان یک مرجع استفاده نمایند. از سوی دیگر، تولید علم نیز با داوری جامعه علمی گره خورده و در واقع داوری علمی اساس کار مجلات علمی است. این مقاله با تحلیل محتوای اسنادِ داوریِ مقالات رد شده در مجله نوآوری های آموزشی سعی کرده است عمده ترین اشکالات وارده بر مقالات را از دیدگاه داوران مجله شناسایی، دسته بندی و به ترتیب اولویت ارائه نماید. به همین منظور به تحلیل محتوای 402 سند داوری در مورد 207 مقاله پرداختیم. یافته های این پژوهش نشان می دهد که اصلی ترین اشکالات وارد شده از نظر هیئت تحریریه در مرحله نخست عبارت است از عدم انتخاب موضوع مناسب و نداشتن ساختار علمی (5/82 درصد) و در مرحله دوم عدم ورود به بحث و نتیجه گیری (9/14 درصد). فقدان پپیشینه پژوهش (8/13درصد) و نداشتن چارچوب نظری  (8/11 درصد) نیز در مراتب بعدی قرار دارند.  
۴۳۴.

تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره آموزش ابتدایی براساس مؤلفه های شادکامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴۴ 141 - 164

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا کتاب های درسی آموزش ابتدایی شادکامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۵۴۴
هدف اصلی این پژوهش تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره آموزش ابتدایی براساس مؤلفه های شادکامی از قبیل عاطفه مثبت و رضایت از زندگی است. جامعه آماری، همه کتاب های دوره ابتدایی؛ شامل 36 جلد کتاب در سال تحصیلی 1390-1389 در هشت عنوان فارسی (بخوانیم)، فارسی (بنویسیم)، علوم، هدیه های آسمانی، هدیه های آسمانی (کتاب کار)، قرآن، ریاضی و تعلیمات اجتماعی و نمونه آماری آن، هفت عنوان فارسی (بخوانیم)، فارسی (بنویسیم)، علوم، هدیه های آسمانی، هدیه های آسمانی (کتاب کار)، قرآن و تعلیمات اجتماعی را شامل می شود. چارچوب نظری این بررسی، دیدگاه نظری آرگایل، مارتین و لو و مؤلفه های مربوطه بوده است. روش تحلیل محتوای پژوهش حاضر، آنتروپی شانون بوده و واحد تحلیل نیز صفحات (متن، پرسش ها، تمرین ها وتصاویر) بوده است. علاوه بر این، برای تکمیل اطلاعات از روش کیفی جمع آوری اطلاعات یعنی مصاحبه با دانش آموزان، استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که در کتاب ها به مؤلفه عاطفه مثبت بیش از مؤلفه رضایت از زندگی توجه شده است. ضمن این که هر یک از شاخص های مؤلفه های مذکور به صورت متوازن مورد توجه قرار نگرفته است و کتب درسی به یک نسبت مؤلفه های شادکامی را تحت پوشش قرار نداده اند. همچنین نتایج حاصل از مصاحبه نشان می دهد که دانش آموزان از محتوای کتاب های درسی(مقوله های ارزشی، ساختاری، عاطفی و علایق) احساس لذت و رضایت داشتند. با این حال؛ از بین کتاب های مذکور کتابِ «بخوانیم» بیش از سایر کتب درسی باعث شادکامی دانش آموزان شده است.
۴۳۵.

تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره راهنمایی تحصیلی بر اساس مؤلفه های هوش هیجانی الگوی توانایی محور مایر و سالووی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال دوازدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۴۵ 99 - 124

کلیدواژه‌ها: کتاب درسی هوش هیجانی تحلیل محتوا مدل توانایی محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۰۶
هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره راهنمایی تحصیلی بر اساس مؤلفه های هوش هیجانی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کتاب های درسی دوره راهنمایی و نمونه آماری 9 کتاب از کتاب های درسی این دوره راهنمایی (فارسی سال اول، دوم و سوم، تاریخ سال اول، دوم و سوم و تعلیمات دینی سال اول، دوم و سوم) می باشد. مؤلفه های هوش هیجانی شامل ادرک و شناسایی هیجان، درک هیجان، کاربرد هیجان و مدیریت هیجان بر اساس نظریه هوش هیجانی مایر و سالووی است . در تحلیل محتوای کتاب ها ، متن تمام دروس اعم از کلمات، جملات و تصاویر که حاوی پیام هیجانی بودند وهمچنین میزان و چگونگی پرداختن به مؤلفه های هوش هیجانی در متن دروس، پرسش ها و تمرین ها و تصاویر کتاب مورد تحلیل قرار گرفتند. تحلیل داده ها نشان داد که میزان توجه کتاب ها به هریک از مؤلفه های هوش هیجانی متفاوت می باشد؛ به گونه ای که ادراک و شناسایی هیجان بیشتر از مؤلفه های درک، کاربرد و مدیریت هیجان مورد توجه قرار گرفته است. همچنین کتاب های فارسی بیشتر از کتاب های درسی تاریخ و تعلیمات دینی در برگیرنده مؤلفه های هوش هیجانی بوده است. در کتاب های تاریخ پیام های هیجانی در حد اندک بوده و محتوای کتاب ها عمدتاً به شرح مختصری از رویدادهای تاریخی پرداخته اند. 
۴۳۶.

بررسی و تحلیل مؤلفه های حقوق بشر در کتاب های درسی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۴۹ 7 - 24

کلیدواژه‌ها: کتاب های درسی حقوق بشر تحلیل محتوا دوره ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۴۰۵
پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل مؤلفه های حقوق بشر در کتاب های درسی دوره ابتدایی انجام گرفته است. مؤلفه های حقوق بشر بر اساس مواد ذکر شده در اعلامیه جهانی حقوق بشر و با مراجعه به منابع و ادبیات موجود در این زمینه انتخاب شدند. روش مورد استفاده در تحلیل محتوای پژوهش حاضر، آنتروپی شانون بوده و واحد تحلیل نیز صفحات (متن، پرسش ها، فعالیت ها و تصاویر) می باشد. جامعه آماری، کلیه کتاب های درسی دوره ابتدایی، شامل 36 جلد کتاب در سال تحصیلی1390-1389 در هشت عنوان فارسی (بخوانیم)، فارسی (بنویسیم)، علوم، هدیه های آسمانی، هدیه های آسمانی (کتاب کار)، قرآن، ریاضی و تعلیمات اجتماعی و نمونه آماری این پژوهش، پنج عنوان فارسی (بخوانیم)، فارسی (بنویسیم)، هدیه های آسمانی، قرآن و تعلیمات اجتماعی بود. نتایج نشان می دهد که در کتاب قرآن بیشترین اهمیت به مؤلفه های حقّ آموزش وپرورش، آزادی مذهب، ... اختصاص یافته، در کتب درسی تعلیمات اجتماعی نیز بیشترین اهمیت به مؤلفه کار و دریافت مزد منصفانه اختصاص دارد. در کتاب هدیه های آسمانی بیشترین اهمیت به مؤلفه های آزادی مذهب، فکر و وجدان، در کتاب درسی فارسی بخوانیم بیشترین اهمیت به مؤلفه های حق کار و دریافت مزد منصفانه، اختصاص دارد. در کتاب درسی فارسی بنویسیم بیشترین اهمیت به مؤلفه های حق کار و دریافت مزد منصفانه اختصاص دارد. نتایج این پژوهش نشان داده است که علی رغم این که در کتاب های درسی تا حدی به این مؤلفه ها توجه شده است ولی میزان توجه به این مؤلفه ها به یک میزان نبوده است.
۴۳۷.

بررسی میزان تحقق هدف گذاری های انجام شده در برنامه درسی ملی با محتوای کتاب زبان انگلیسی جدید پایه اول دوره متوسطه اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۵۱ 23 - 26

کلیدواژه‌ها: کتاب زبان انگلیسی جدید تحلیل محتوا سند برنامه درسی ملی هدف گذاری های کلان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۴ تعداد دانلود : ۳۴۷
بعد از حدود بیش از دو دهه و در چارچوب تحول بنیادین نظام تعلیم وتربیت کشورمان، کتاب های زبان انگلیسی مدارس بازتألیف گردیده و از مهرماه 1392، کتاب زبان انگلیسی پایه اول متوسطه اول وارد چرخه آموزشی شد. سند برنامه درسی ملی به عنوان نقشه راه و سند کلان برنامه ریزی آموزشی کشور از اهمیت بسیاری در تألیف کتب درسی جدید برخوردار است و حوزه دهم از حوزه های یازده گانه یادگیری مندرج در سند، به آموزش زبان های خارجی اختصاص یافته است. هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی میزان تحقق هدف گذاری های انجام شده در برنامه درسی ملی و کتاب درسی زبان انگلیسی پایه اول متوسطه اول است. روش انجام پژوهش به صورت تحلیل محتوا بوده و طی آن متن کتاب دانش آموز از مجموعه بسته آموزشی مربوط به پایه مذکور در چارچوب هدف گذاری های انجام شده در سند برنامه درسی ملی به ویژه حوزه یادگیری تخصصی مربوط به آن بررسی گردیده است. نتایج پژوهش حاضر نشان دهنده آن است که کتاب درسی جدید به میزان مناسبی محقق کننده اهداف مورد نظر سند برنامه درسی ملی به ویژه در حوزه رویکرد و انتخاب مضامین و محتواهای آموزشی بوده است. البته بی شک تحقق کامل اهداف مدنظر سند به میزان بالایی مستلزم مساعدت و همکاری دبیرانی است که در عمل بسته آموزشی جدید را تدریس می نمایند. 
۴۳۸.

تحلیل محتوای کتاب درسی هدیه های آسمان پایه ششم ابتدایی و میزان انطباق آن با مبانی قرآنی و سند تحول بنیادین آموزش وپرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۵۲ 100 - 116

کلیدواژه‌ها: هدیه های آسمان کتاب درسی انطباق مبانی قرآن سند تحول تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۷ تعداد دانلود : ۸۵۲
هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب درسی هدیه های آسمان پایه ششم ابتدایی (تألیف1391) و میزان انطباق آن با مبانی قرآن کریم و سند تحول بنیادین آموزش وپرورش است. روش پژوهش تحلیل محتوا از نوع توصیفی است و فرمت های تحلیل محتوا مورد تأیید سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی قرار گرفته است. جامعه آماری پژوهش کتاب درسی هدیه های آسمان پایه ششم دوره ابتدایی بوده و نمونه آماری نیز کل جامعه در نظر گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی استفاده شده است.  نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد از 33 هدف تدوین شده در این کتاب، به ترتیب، 45/5 درصد اهداف چند بخشی، 4/24 درصد اهداف صحیح ، 2/15 درصد اهداف چند سطحی و همچنین از بین حوزه های یادگیری، به حیطه شناختی به خصوص به طبقه دانش، بیش از سایر حیطه ها و طبقات یادگیری توجه گردیده و ارجاع به آیات قرانی مطلوب بوده است. در نهایت با عنایت به سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، اهداف تدوین شده در کتاب مذکور، در محورهای جدول طراحی اهداف کتب درسی برای بعضی از اهداف تفصیلی برنامه درسی ملی به اهداف کمتری اشاره شده و یا به کلی محتوا و اهدافی در کتاب منظور نشده است.
۴۳۹.

تحلیل محتوای مؤلفه های هویت ملی در کتب آموزش زبان فرانسه دوره های راهنمایی، دبیرستان - پیش دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۵۲ 117 - 140

کلیدواژه‌ها: آموزش زبان فرانسه هویت ملی دوره راهنمایی دوره دبیرستان تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۴۶۰
هویت ملی را می توان بالاترین سطح هویت جمعی، و عاملی در راستای وحدت و انسجام ملی در درون جامعه دانست. یکی از عوامل بسیار مهم در انتقال و حفظ هویت ملی به نسل جوان، نظام آموزش و پرورش و یکی از طرق اشاعه این مهم، حضور مؤلفه های هویت ملی در برنامه درسی مدارس است. پژوهش حاضر با هدف بررسی حضور مؤلفه های هویت ملی در کتاب های زبان فرانسه در دوره های راهنمایی، دبیرستان و پیش دانشگاهی انجام شده است. روش تحقیق اسنادی و با استفاده از تکنیک تحلیلی کمّی و کیفی صورت پذیرفته است. در این تحقیق، این مؤلفه ها در ابعاد ملی، فرهنگی، مذهبی، جغرافیایی، سیاسی، قومی و خرده فرهنگ ها و نمادهای ملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که محتوای کتاب های درسی زبان فرانسه در ایران، به گونه ای متعادل و متوازن به بیان شاخص های هویت ملی نپرداخته اند و تنها گاه در یک یا چند کتاب شاهد عدم حضور یک یا چند بُعد از ابعاد هویت ملی هستیم. به علاوه، مؤلفه های هویت ملی در کتاب های دوره دبیرستان- پیش دانشگاهی پررنگ تر از دوره راهنمایی است، هرچند که حضور این مؤلفه ها در دوره راهنمایی انسجام و روند پیوسته تری دارد. بنابراین ضروری است محتوای کتاب های درسی زبان فرانسه پیش از آموزش فراگیر، از منظر مؤلفه های هویت ملی مورد بازنگری قرارگیرند تا زمینه مناسبی برای رشد هویت ملی نسل جوان فراهم گردد. 
۴۴۰.

آسیب شناسی و تحلیل کارکردهای تربیتی هنر در کتب درسی قبلی و تازه تألیف هنر پایه هفتم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۵۶ 60 - 78

کلیدواژه‌ها: هنر کتاب درسی هنر پایه هفتم کارکردهای تربیتی هنر تحلیل محتوا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۳۳۰
هدف از این پژوهش تبیین ضابطه هایی برای شناخت هنر و کارکردهای آن در تعلیم وتربیت و مواجهه درست با آن و سپس تحلیل محتوای کتاب هنر قبلی و کتاب تازه تألیف پایه هفتم و مقایسه این دو کتاب بر اساس این کارکردها بود. در زمینه تبیین ضابطه ها با رویکردی استنتاجی این نتیجه حاصل شد که کارکردهای هنر در تعلیم وتربیت در سه سطح قابل بررسی است. سطح بنیادین که شامل مؤلفه های اصلی هنر یعنی خلاقیت، احساس و هوش است. سطح میانی که شامل مؤلفه های تولید، نقد و ارزیابی است و سطح فرعی که شامل مؤلفه هایی چون تربیت ابعاد اخلاقی، اجتماعی، دینی و ارتباطی می باشد. اکنون، در قسمت دوم این مقاله که به آسیب شناسی کتب هنر با توجه به این سطوح و ضابطه ها پرداخته است، با روش تحلیل محتوای توصیفی این نتیجه به دست آمده است که در کتاب قبلی هنر پایه هفتم، سطح اول که دربردارنده خصایص اصلی هنر بوده و بیشترین اهمیت را دارد و سطح سوم که مد نظر سند برنامه درسی ملی است به کلی نادیده گرفته شده و تنها به سطح دوم پرداخته شده بود، اما در کتاب تازه تألیف این وضعیت معکوس شده و به سطوح اول و سوم به طور مناسب توجه شده است. در نتیجه پرداختن به سطح دوم، که همان قواعد آفرینش اثر هنری است، در کتب جدید نادیده گرفته شده است؛ لذا توجه به بازنگری مجدد کتاب هنر به منظور تحقق خصیصه دوم ضروری است.