مدل GAM

در این پژوهش با استفاده از مدل ارزیابی فیزیکی ژئوسایت ها (GAM) که پتانسیل ایجاد برنامه ریزی پایدار و مدیریت میراث های طبیعی و تبدیل آن ها به مقاصد گردشگری را مدنظر قرار می دهد، ژئوسایت های توده کوهستانی شاهو مورد ارزیابی قرار گرفت. این مدل بر پایه مدل های ارزیابی که قبلا ارائه شده و از طریق دو گروه ارزش های اصلی و ارزش های مکمل به ارزیابی ژئوسایت ها می پردازد. در ارزیابی کلی ژئوسایت های کوهستان شاهو، ژئوسایت های غار قوری قلعه، دره سیروان و سراب روانسر به ترتیب امتیاز 5/20، 75/16 و 5/16 را کسب کردند و به عنوان برترین ژئوسایت ها برای کاربری های ژئوتوریستی تعیین شدند. بر مبنای نتایج پژوهش ژئوسایت ها از ارزش علمی- آموزشی و زیبایی شناختی تقریباً مناسبی برخوردارند، اما به لحاظ ارزش های گردشگری ژئوسایت های منطقه مورد مطالعه وضعیت مطلوبی ندارند. همچنین از دید حفاظتی، حفاظت از ژئوسایت ها به صورت بالفعل صورت نمی گیرد و دلیل سالم ماندن این سایت ها، ناشناخته بودن آن ها می باشد. در نهایت می توان گفت که علاوه بر سایر ارزش های طبیعی و فرهنگی کوهستان شاهو، این منطقه می تواند چشم انداز مناسبی برای توسعه پایدار ژئوتوریسم فراهم کند.

نواحی سکونتگاهی الگوهای متنوعی از چیدمان سطوح نفوذناپذیر هستند که به شدت تحت تأثیر خصوصیات منفی محیط زیستی - اکولوژیک مانند شکل گیری جزیره حرارتی قرار دارند. در این مطالعه، رابطه بین این چیدمان با خصوصیات دمایی نواحی سکونتگاهی در واحد بلوک های شهری در جلگه استان گیلان، مدل سازی شد. برای استخراج نواحی سکونتگاه هر واحد بلوک، از تحلیل شی گرای تصاویر ماهواره لندست در تابستان سه مقطع زمانی (1381، 1391 و 1401) استفاده و متوسط دمای هر بلوک در هر مقطع با استفاده از معادلات انتقال تشعشع تهیه شد. متغیرهای توصیفی دمای هر بلوک در دو دسته متغیرهای ذاتی و متغیرهای همسایگی تهیه و با استفاده از تحلیل مؤلفه های اصلی، چهار متغیرِ وسعت واحد، سنجه مرز مشترک، وسعت پلیگون مادر و نسبت محیط به مساحت واحد به عنوان مهم ترین پارامتر شناسایی و به مدل رگرسیون غیرخطی GAM وارد شدند. نتایج مدل سازی (619/0= R2) نشان داد که دو عامل وسعت بلوک شهری و وسعت پلیگون شهری که در آن قرار دارد، به صورت مستقیم منجر به افزایش دمای بلوک می شود. شکل خطی هر واحد، نسبت بالای محیط به مساحت و داشتن کمترین مرز مشترک با سایر واحدهای شهری نیز نقش کاهنده متوسط دمای واحدهای شهری در دوره های زمانی مورد مطالعه داشته اند. نتایج حاصل می تواند به درک بهتر عوامل مؤثر بر دمای سطح زمین در مناطق سکونتگاهی بخصوص پیکربندی و ساختار بلوک های شهری کمک کند.

وجود تنوع زمین شناختی مهم ترین پایه برای توسعه ژئوتوریسم و شناسایی میراث زمین شناختی برای تاسیس ژئوپارک ها است. فعالیت های ژئوتوریستی تمرکز روی فعالیت های گردشگری زمین شناختی دارد و شاخه ای از گردشگری است که بر روی گردشگری طبیعت بی جان تمرکز دارد و نوعی گردشگری پایدار و آموزشی ( همراه با انتفاع جامعه محلی است. در واقع ژئوتوریسم ، گردشگری دانش محوری است که از تلفیق میان رشته ای صنعت گردشگری با حفظ و تفسیر جاذبه های طبیعت بی جان (همراه با مسائل فرهنگی مرتبط با آنها) و ارائه آن در قالب ژئوسایت به عموم مردم، به وجود می آید. ژئوتوریسم، علیرغم اینکه یک پدیده جهانی است، یک مفهوم نسبتاً جدید نیز است. هدف این پژوهش ارزیابی قابلیت ها وتوان های ژئوتوریستی میراث زمین شناختی شهرستان مراغه با استفاده از روش ارزیابی ژئوسایتGAM ( براساس نظر کارشناسان) می باشد. پژوهش حاضر از نظر روش توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. نتایج حاصل، شناسایی 11 ژئوسایت بود که نظر سنجی از از ژئوسایت ها با نظرات 20 نفر از کارشناسان اداره گردشگری و میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. تعیین ارزش ژئوسایت ها با استفاده از روش GAM نشان می دهد که ژئوسایت های منطقه فسیلی، غار هامپوئیل و چشمه معدنی گشایش، ایستی بولاغ، غار قرخ کهول و غار چپر با قرارگیری در زون Z33 توان لازم برای فعالیت های ژئوتوریستی را دارند ولی صرف داشتن پتانسیل طبیعی، به تنهایی باعث گسترش فعالیت های ژئوتوریستی نمی شود.