مدیریت پژوهشی

هدف از این پژوهش، تدوین الگوی مفهومی کاربست تحقیقات ورزشی کشور بود. روش تحقیق از نوع کیفی با رویکرد اکتشافی سیستماتیک انتخاب شد. جامعه آماری شامل دو بخش صاحب نظران (اساتید، مدیران و..) و منابع اطلاعاتی (مقالات، اسناد و ..) بود. نمونه آماری به تعداد قابل کفایت (اشباع نظری) با روش قضاوتی نمونه گیری شد (17 نفر و 72 سند). ابزار پژوهش شامل مطالعه کتابخانه ای نظام مند و مصاحبه های اکتشافی ساختارمند بود. روایی پژوهش براساس اعتبار حقوقی و علمی نمونه، روایی محتوایی ابزارها و توافق بین مصححان ارزیابی و تأیید گردید. جهت تحلیل یافته ها از روش کدگذاری مفهومی و تحلیل سیستمی استفاده شد. چارچوب مفهومی استخراج شده شامل 4 سطح کلی، 12 منظر، 34 بُعد و 116 مؤلفه کلیدی بود. چهار سطح مفهومی مدل شامل؛ اکوسیستمی (ظرفیت های نظام علمی، توسعه سیستم ورزش و تحولات علمی ورزش بین المللی)، سیستمی (قابلیت های بخش اجرایی، صنعت، سیستم علمی ورزش)، ساختاری (مدیریت پژوهشی، تأمین منابع، خدمات پژوهشی و توسعه پژوهش) و کارکردی (کاربست پذیری، دامنه و پیامدهای کاربست) است. براساس نتایج به مدیریت پژوهشی در حوزه ورزش پیشنهاد می شود که کاربست تحقیقات ورزشی را به عنوان یک جریان سیستمی و راهبردی تعریف نمایند و همزمان با ارتقای قابلیت کاربست پذیری تحقیقات ورزشی به ظرفیت سازی در محیط علمی، اجرایی، صنعتی و اجتماعی ورزش بپردازند.

هدف از این پژوهش، طراحی و آزمون مدل کاربست تحقیقات ورزشی کشور بود. روش تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل اساتید و مدیران حوزه علمی ورزش کشور بود. نمونه آماری به تعداد قابل کفایت برای مدلسازی در نرم افزار smart pls برآورد و با روش قضاوتی نمونه گیری انتخاب شد (162 نفر). ابزار پژوهش، پرسشنامه مستخرج از مرحله کیفی نظام مند بود. روایی ابزار از نظر متخصصان (روایی محتوایی) و شاخص های برازش مدل (پایایی و روایی سازه) ارزیابی و تایید گردید. چهار سطح مفهومی مدل و ابعاد شامل اکوسیستمی (ظرفیت های نظام علمی، توسعه سیستم ورزش و تحولات علمی ورزش بین المللی)، سیستمی (قابلیت های بخش اجرایی، صنعت و سیستم علمی ورزش)، ساختاری (مدیریت پژوهشی، تأمین منابع، خدمات پژوهشی و توسعه پژوهش) و کارکردی (کاربست پذیری، دامنه و  پیامدهای کاربست) است. یافته ها نشان داد که براساس نتایج تحلیل عاملی و مدل های اندازه گیری، ابعاد متغیرهای مدل به طور معنی داری تبیین کننده آن ها بودند. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد که روابط بین متغیرهای مدل معنی دار است. شاخص های برازش نیز در سطح مطلوبی مورد تأیید قرار گرفتند. براساس نتایج به مدیریت واحدهای پژوهشی در سازمان های ورزشی (کمیته پژوهش سازمان ها، علوم ورزشی دانشگاه ها و..) پیشنهاد می شود که کاربست تحقیقات ورزشی را به عنوان یک جریان سیستمی و راهبردی تعریف نمایند و همزمان با ارتقای قابلیت کاربست پذیری تحقیقات ورزشی به ظرفیت سازی در محیط علمی، اجرایی، صنعتی و اجتماعی ورزش بپردازند.

«ایرانداک» (با نام جدیدش پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران) با مأموریت «مدیریت اطلاعات علم و فناوری»، «آموزش همکاری های پژوهشی و اطلاع رسانی» و «پشتیبانی از فعالیت های علم و فناوری ایران» در مهر ۱۳۴۷ پایه گذاری شد. این نهاد امروزه یکی از موفق ترین مراکز پژوهشی و اطلاع رسانی است که توانسته سیاست گذاری های ارزشمندی در راستای توسعه منابع مادی و نیروی انسانی خود به عمل آوَرَد. همچنین در این راستا تلاش دارد همگام با پیشرفت های نوین اطلاع رسانی حرکت کرده و برای ارائه خدمات بهتر، سامانه های متعددی راه اندازی و ارائه کند. اینک با ورود به نیم قرنِ دوم فعالیت این مرکز > لازم است با «فرآوری» و «ایجاد ارزش افزوده» بر منابع و خدمات خود در راستای مأموریت های نامبرده، > اقدام ها و فعالیت های خاصی در راستای هدایت «سیاست گذاری های پژوهشی» مد نظر قرار دهد. در همین راستا، مقاله حاضر پیشنهاد می دهد که مسئولان پژوهشگاه فعالیت های بازنگری در رابط کاربری سامانه ها و در نظر گرفتن امکاناتِ گرفتن خروجی برای فعالیت های پژوهشی، سازماندهی طرح های پژوهشی، سازماندهی پایان نامه های دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی غیردولتی، فراهم سازی خدمات علم سنجی، راه اندازی سامانه پرسشنامه ها و چک لیست ها، جدا کردن منابع انتهای پایان نامه ها و ارائه مستقل آن ها همراه با برقراری پیوند بین منابع و متن آثار، راه اندازی نظام موضوع های پیشنهادی، تقویت منابع «ایرانداک» از طریق فراخوان مردمی و برگزاری جشنواره «پژوهش در پژوهش » را مد نظر قرار دهند. می توان انتظار داشت که انجام این فعالیت ها بتواند «ایرانداک» را در کنار مراکزی مانند SCOPUS قرار دهد که پژوهشگران علم سنجی داده های مورد نیاز خود را از این مرکز اخذ کنند.