وب‌سایت

هرچند محمل‌های اطلاعات در طی زمان همواره در حال دگرگونی هستند، با این حال ارزیابی کیفی و انتقادی اطلاعات، از ابتدا یکی از نقش‌های سنتی کتابداران به حساب می‌آمده است. امروزه شبکه جهانی وب یکی از مهم‌ترین منابع و محمل‌های دسترسی به اطلاعات محسوب می‌گردد و از آنجا که استفاده از اینترنت روز به روز در حال افزایش است، همزمان با حجم عظیم اطلاعات درست و معتبر، به دلیل نبود فیلتر داوری و ویراستاری و این که مراحل ویرایش مرسوم در روند انتشار منابع چاپی را طی نمی‌کنند، اطلاعات نامعتبر بسیاری در اینترنت انتشار مییابد. بسیاری از اطلاعات قابل دسترس از طریق اینترنت، نه‌تنها غیرمفید هستند، بلکه حتی ممکن است نادرست یا گمراه‌کننده هم باشند. این امر بویژه در مورد اطلاعات پزشکی اهمیت بیشتری دارد و نگران‌کننده به نظر میرسد، چرا که ممکن است خیلی از کاربران، اینترنت را به عنوان منبعی برای کسب اطلاعات پزشکی خود، خانواده و دوستان مورد استفاده قرار دهند. با توجه به این موارد، ارزیابی انتقادی و کیفی وب‌سایت‌ها، اطلاعات موجود در آن‌ها، و تعیین دامنه کاری آن‌ها در برخورد با نیازها و احتیاجات استفاده‌کنندگان، ضروری به نظر می‌رسد. این نوشته به تحلیل و ارزشیابی وب سایت‌ها و منابع اطلاعات الکترونیکی موجود در وب می‌پردازد و روش‌ها و معیارهایی برای ارزیابی اطلاعات الکترونیکی و ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی مناسب، معتبر و درست، ارائه می‌نماید.

حصول اطمینان از درستی کار ساخت صفحات خانگی توسط کتابخانه‌های دانشگاهی ایران از عوامل مهمی است که کتابخانه‌ها را در حرکت رو به جلو و مطمئن یاری می‌کند. در بررسی حاضر، ویژگی‌های ساختاری و محتوایی صفحات خانگی وب‌سایت‌های کتابخانه‌های ایرانی با موارد مشابه خود در صفحات خانگی کتابخانه‌های دانشگاهی سه کشور خارجی یعنی امریکا، کانادا و استرالیا (که انتظار می‌رود با توجه به تجارب طولانی خود در این زمینه به پیشرفت‌ها و موفقیت‌هایی دست یافته باشند) مقایسه گردید. نتایج این بررسی نشان داد که اکثر ویژگی‌های مورد بررسی، در وب‌سایت‌های خارجی بیش‌تر از وب‌سایت‌های ایرانی مورد توجه بوده‌اند. همچنین، از نظر ویژگی‌های محتوایی فاصله زیادی بین وب‌سایت‌های ایرانی و خارجی مشاهده می‌شود که ممکن است ناشی از عدم استفاده از نظرات کتابداران در طراحی وب‌سایت‌های ایرانی باشد. همینطور، بررسی‌ها نشان داد که در بین وب‌سایت‌های خارجی، از نظر ویژگی‌های محتوایی تفاوت بیش‌تری وجود دارد تا از نظر ویژگی‌های ساختاری.

در این‌ پژوهش‌ به‌ امکان‌سنجی‌ خدمات‌ تحویل‌ مدرک‌ در کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ تهران‌ پرداخته ‌شده‌ است‌. خدمات‌ تحویل‌ مدرک‌، تهیه‌ نسخه‌ چاپی‌ یا الکترونیکی از‌ منابع‌ به‌ منظور ارسال‌ به‌ اشخاص‌ یا مؤسسات‌ با اهداف انتفاعی‌ یا غیرانتفاعی،‌ با درنظر گرفتن‌ حق‌ مؤلف‌ است‌. روش‌ پژوهش،‌ پیمایشی‌ از نوع‌ توصیفی‌ و جامعه‌ مورد پژوهش‌، یکصد و پنج‌ کتابخانه‌ تخصصی‌ مستقر در شهر تهران‌ است‌. امکانات ‌مورد بررسی شامل‌ تجهیزات‌ دستی‌ و ماشینی‌، نیروی‌ انسانی‌ متخصص‌ و علاقه‌مند، بودجه‌ کافی،‌ و ... است‌. نتایج‌ این‌ پژوهش‌ نشان‌ می‌دهد که‌ 42/8% کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ از وب‌سایت‌ برای‌ مکان‌یابی ‌منابع‌ موجود در کتابخانه‌ استفاده‌ می‌کنند. 43/5% کتابخانه‌ها به‌ مقاله‌نامه‌ها برای‌ مکان‌یابی‌ دستی‌ منابع ‌رجوع‌ می‌کنند. 36/5% ارسال‌ درخواست‌ متقاضیان‌ از طریق‌ تلفن‌ صورت‌ می‌گیرد. 32/2% کتابخانه‌ها به‌ شکل‌ حضوری‌ به‌ متقاضیان‌، مدرک‌ ارائه‌ می‌کنند. میزان‌ آشنایی‌ کتابداران‌ با زبان‌ انگلیسی‌14/3% و با فناوری‌ اطلاعات‌ 28/6% می‌باشد. 27/5% جامعه‌ مورد مطالعه‌ از کتابخانه‌ ملی‌ بریتانیا به‌عنوان‌ مرکز تهیه‌ مدارک‌ خارجی‌ استفاده‌ می‌کنند. 32/5% کتابخانه‌ها، عضویت‌ در طرح‌های‌ همکاری ‌بین‌کتابخانه‌ای‌ را برای‌ رفع‌ نیازهای‌ اطلاعاتی‌ کاربران‌ مناسب‌ می‌دانند. حداکثر مدت‌ زمان‌ پاسخگویی ‌به‌ درخواست‌های‌ داخلی‌ و خارجی‌ کاربران، به‌ ترتیب‌ سه‌ هفته‌ و یک‌ ماه‌ اعلام‌ شده است. 28/3% تقاضاهای‌ متقاضیان‌ از نوع‌ کتاب‌ می‌باشد. در 88/6% کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ تهران‌، دوره‌های‌ آموزشی برای کسب‌ مهارت‌ در زمینه‌ تهیه‌ و تحویل‌ مدرک‌ برای‌ کتابداران‌ و کارکنان‌ کتابخانه‌ برگزار نمی‌شود. 29/8% جامعه‌ آماری‌، نبود تجهیزات‌ کافی‌ را مشکل‌ اصلی‌ در تهیه‌ و تحویل‌ مدرک‌ بیان‌ نموده‌اند. بنابراین‌ یافته‌ها، خدمات‌ تحویل‌ مدرک‌ در کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ شهر تهران‌ با توجه‌ به‌امکانات‌ موجود، در حد مطلوب‌ نیست

ارائه اطلاعات جامع و کامل از خدمات در فضای مجازی، نقش زیادی در انتخاب هتل ها به عنوان مهم ترین مقاصد اقامتی گردشگران خواهد داشت. بنابراین لازم است به لحاظ مدیریتی وب سایت هتل ها مطابق با نیاز کاربران طراحی و تهیه گردند. هدف مطالعه ، ارزیابی و رتبه بندی وب سایت هتل های پنج ستاره مشهد می باشد. به این منظور، ابتدا با مرور پیشینه ، 51 شاخص جهت ارزیابی وب سایت هتل در دو بعد عملکرد کارکردی (25 شاخص) و عملکرد قابلیت استفاده (26 شاخص) شناسایی شدند. پس از تعیین وزن های نسبی فازی هر یک از این شاخص ها بر اساس نتیجه مطالعات گذشته، نظرسنجی از خبرگان و بر اساس روش شباهت به حل ایده آل فازی به ارزیابی و رتبه بندی هتل های پنج ستاره مشهد پرداخته شد. یافته ها نشان می دهد که از نظر عملکرد کارکردی وب سایت، به ترتیب هتل های قصر، درویشی، پارس، هما، و پردیسان، از نظر عملکرد قابلیت استفاده وب سایت، هتل های درویشی، قصر، هما، پردیسان، و پارس، و از نظر عملکرد کل وب سایت، هتل های درویشی و قصر به طور مشترک در رتبه اول، هتل هما در رتبه دوم، و هتل های پردیسان و پارس به طور مشترک در رتبه سوم قرار گرفته اند.

به منظور توسعه محله محور مشارکتی در گستره های وسیع کنونی که ارتباطات رودررو برای تمامی افراد جامعه مقدور نیست، بهره مندی از پتانسیل ارتباطات الکترونیکی با هدف مشارکت در برنامه ریزی و مدیریت شهر، امکان سطح بالاتری از مشارکت، به علت افزایش میزان اطلاعات و تعداد مشارکت کنندگان در فرآیندها را به وجود می آورد. هدف از این پژوهش، طرح مفهوم مشارکت الکترونیکی و ارزیابی کاربرد آن در مدیریت و برنامه ریزی محلات تهران و ارائه الگویی به منظور بهره مندی از مزایای فناوری های نوین ارتباطی در جهت تسهیل مشارکت عمومی است. در این پژوهش، شیوه های گوناگون کاربرد این ابزار توسط شهروندان در محله هایی از شهر تهران بررسی شده و راهکارهایی برای ارتقای سطح مشارکت الکترونیکی ارائه گردیده است. علاوه بر این ها، یک پایگاه مشارکت تعاملی درسطح محله انقلاب واقع در منطقه 11 تهران طراحی شده است. تحقیق حاضر به لحاظ رویکرد، تحقیقی کیفی و از منظر هدف، تحقیقی کاربردی است و از مطالعات اسنادی، مشاهده، بررسی تجارب، مصاحبه و همچنین یادداشت های میدانی در 10 محله منتخب در شهر تهران به منظور بررسی امکانات موجود و فهم سطح تعامل الکترونیکی آنها با هدف ارتقای وضعیت کنونی بهره برده است. مطابق با یافته های پژوهش، سطح تعامل و امکانات مشارکت الکترونیکی محلات مورد بررسی، پایین است و کلیه وبلاگها و وبسایت های مورد بررسی صرفاً در حد اطلاع رسانی فعالیت می کنند. در طراحی پایگاه نمونه محله انقلاب بر دسترسی شهروندان به یک پایگاه مشارکتی همراه با امکانات بحث، نظردهی و سایر تسهیلات مشارکتی مورد تأکید قرار گرفته است. در کنار شناسایی محدودیت های ارتباط واقعی شهروندان و مسئولان و اجرای پیشنهادات ارائه شده در خصوص امکانات سطوح بالای مشارکت الکترونیکی می توان انتظار داشت استقبال ساکنان محلات از پایگاه های مشارکتی نیز افزایش یابد.

پژوهش در حوزه بهینه سازی موتور جست وجوی گوگل از آن جهت که دنیای اینترنت با زندگی روزمره مردم آمیخته بوده و گوگل به عنوان یک موتور جست وجوی قدرتمند، دستیار روزانه ای برای مطالعات و آگاهی رسانی بیشتر مردم دنیاست، دارای اهمیت است؛ چرا که فرایندی است در جهت تسهیل دسترسی به اطلاعات در سطح اینترنت. هدف اصلی پژوهش حاضر عبارت است از شناسایی تکنیک های بهینه سازی موتور جست وجوی گوگل برای وب سایت ها به منظور ارائه چارچوبی برای ارتقای بازدید وب سایت ها و ارزیابی چارچوب پیشنهادی بر اساس نظرات متخصصان حوزه «سئو». رویکرد تحقیق حاضر کیفی است و از نظر نوع نیز در دسته تحقیقات کاربردی قرار می گیرد. هرچند بهینه سازی موتور جست وجوی گوگل یک فرایند عملی است و باید در راستای قوانین و خط مشی های گوگل انجام شود، اما در این پژوهش از آن رو که یک کار مطالعاتی است و روش انجام کار با بررسی متون علمی همراه بود، و تکنیک های «سئو» باید ابتدا از متون علمی و نیز بررسی اسناد وب سایت های معتبر در «الکسا» استخراج و سپس در پنل دلفی با حضور متخصصان به بحث گذاشته شده و راستی آزمایی می شد، به ترتیب از روش های مرور متون و دو مرحله پنل دلفی استفاده شد. دلیل استفاده از دو مرحله پنل دلفی این بود که در مرحله اول، تمام تکنیک های استخراج شده در پنل دلفی بررسی شد و در نتیجه، فقط تکنیک هایی معرفی شد که جزو تکنیک های واقعی «سئو» باشند و این نتایج در مرحله دوم با نظر متخصصان در پنل دلفی به دستیابی به لیست مؤثرترین تکنیک ها منجر شد. با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند، مقالات و وب سایت های معتبر، اعضای پنل دلفی، و متخصصان حوزه «سئو» شناسایی شدند. حجم نمونه در بخش اول برابر با 6 مقاله و10 وب سایت بود. اعضای مرحله اول ودوم پنل دلفی به ترتیب، 7 و 4 نفر بودند. این بررسی با استفاده از دو دور روش دلفی (ابتدا از طریق پرسشنامه و بر اساس طیف لیکرت 5 درجه ای و سپس در یک مصاحبه برخط)، راجع به حذف یا ماندگاری تکنیک ها و یا افزودن یا ادغام تکنیک ها به اجماع رسید. نتایج بررسی متون و وب سایت های برتر حاکی از شناسایی 40 تکنیک است که 30 تکنیک آن بر اساس بررسی متون (شامل 11 تکنیک از نوع برون صفحه، 18 تکنیک از نوع درون صفحه، و 1 تکنیک برای بهینه سازی ویژگی های وب سایت) و 10 تکنیک بر اساس بررسی وب سایت های برتر (شامل7 تکنیک از نوع درون صفحه، 2 تکنیک برون صفحه، و 1 تکنیک از نوع بهینه سازی ویژگی های وب سایت) استخراج شد. در بخش دلفی در مرحله اول، از 40 تکنیک شناسایی شده بر اساس بررسی متون و وب سایت های نمونه پژوهش، 4 مورد حذف، و 15 تکنیک جدید توسط اعضای پنل دلفی اضافه شد. در مجموع، چارچوب پیشنهادی اولیه با 51 تکنیک تدوین شد. در مرحله دوم پنل دلفی با حذف، ادغام و اصلاح تکنیک های پیشنهادی، چارچوب ارتقای بازدید وب سایت ها با 37 تکنیک نهایی شد. در انتها، چارچوبی برای ارتقای بازدید وب سایت ها طراحی شد که می تواند به طراحان و مدیران وب سایت ها کمک کند.