نشریه علمی

سالهای متمادی است که تعامل میان ناشران و محققان از طریق انتشار نتایج تحقیقات در مجلات علمی نمود یافته است ؛ زیرا موثرترین شیوه ای که دانشمندان می توانند نتایج تحقیقات را اشاعه دهند مجله های علمی است . نویسندگان ، کتابخانه ها ، و مجله های علمی مولفه های اصلی ارتباطات علمی هستند . فن آوری های نوین اطلاعاتی تعامل میان مولفان و ناشران را دگرگون کرده است . ...

زمینه و هدف: مرور نظام مند نشریات به مدیران آن ها کمک می کند که با آگاهی از وضعیت نشریه، اطلاعات لازم را در خصوص نقاط ضعف و قوت نشریه به دست آورند. هدف این پژوهش، مرور نظام مند مقالات منتشرشده فصلنامه پژوهش های مدیریت انتظامی طی دوره پنج ساله 1399-1395 است. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی است که با رویکرد مرور نظام مند به بررسی نشریه پژوهش های مدیریت انتظامی پرداخته است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مقالات منتشرشده در مجله طی سال های 1395 تا 1399 به تعداد 149 مقاله است که همه آن ها به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. داده های پژوهش با به کارگیری نسخه های الکترونیکی نشریه، گردآوری و با استفاده از نرم افزار اکسل مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفته است.  یافته ها: داده ها نشان می دهد در پنج سال مورد بررسی، تعداد 149 مقاله با مشارکت 421 نویسنده منتشر شده است. از نظر جنسیتی 94% نویسندگان را مردان و 6% را زنان تشکیل داده اند. بیشترین فراوانی نویسندگان مقالات از نظر رتبه علمی مربوط به استادیاران و بالاترین فراوانی سازمانی از دانشگاه علوم انتظامی امین، علامه طباطبایی و آزاد اسلامی است و مقالات بیرون از سازمان با 42% بیشترین حجم مقالات منتشره را دارد. بیشترین فراوانی مشارکت گروهی نویسندگان مربوط به مقالات دونفره با 45 و سه نفره با 44 عنوان است. 47% نویسندگان از روش تحقیق کمّی و 32% از روش کیفی استفاده کرده اند. بیشترین فراوانی ارجاعات به منابع فارسی با 61% و منابع انگلیسی با 39% بوده و مهم ترین ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه است. نتیجه گیری: مرور نظام مند فصلنامه پژوهش های مدیریت انتظامی نشان می دهد، این نشریه تا حدود زیادی در شاخص های استاندارد بررسی نشریات وضعیت نسبتاً مناسبی مطلوبی را دارد، اما با توجه به استانداردهای جدید وزارت علوم در تعدادی از شاخص ها باید تقویت شود.

هدف: هدف از این مطالعه شناخت ویژگی های محتوایی مقالات موجود در نشریه حسابداری و منافع اجتماعی است. روش: این پژوهش توصیفی است و در آن به تحلیل محتوای 365 مقاله منتشرشده در 47 شماره از نشریه مذکور بین سالهای 1390 تا 1401 پرداخته شده است. یافته ها: ارزیابی نویسندگان از حیث جنسیت بیانگر این بود که سهم آقایان حدود 67 درصد و سهم بانوان حدود 33 درصد می باشد. بررسی نگارندگان مقالات از لحاظ رتبه علمی نشان داد که استادیاران با سهم حدود 22 درصد در جایگاه نخست تولیدات قرار دارند. بررسی وضعیت وابستگی سازمانی نویسندگان مقالات نشان داد که دانشگاه الزهرا بیشترین تولیدات مقاله را در این مجله برعهده داشته است. تحلیل موضوعی مقالات موجود در این مجله حاکی از آن است که حدود 42 درصد از تولیدات در حوزه حسابداری مالی بوده است. نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که آقایان نقشی حدوداً دوبرابری نسبت به بانوان در تولید مقالات این نشریه برعهده داشته اند و استادیاران بیشترین تولیدات را نسبت به سایر سطوح علمی داشته اند که احتمالاً به علت مسائل مرتبط با ترفیع ایشان می باشد. وضعیت وابستگی سازمانی نویسندگان بیانگر این بود که اکثر نویسندگان این مجله به مراکز و موسسات علمی و معتبر کشور وابسته بوده اند. ارزیابی نحوه مشارکت علمی تولیدکنندگان مقالات نشان دهنده آن است که مقالات گروهی سهمی در حدود 90 درصد و مقالات انفرادی سهمی در حدود 10 درصد داشته اند. دانش افزایی: بررسی محتوایی این مجله تصویری عینی از شرایط موجود آن را ارائه داده و نیز نمایان گر گرایشات موضوعی و نقص های احتمالی موجود در مقالات این نشریه می باشد.

هدف: بر پایه توصیه کمیسیون نشریات علمی کشور و نیز دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مورد پایبندی به محورهای موضوعی اعلام شده از سوی نشریات علمی، همه نشریات باید به سوی این خط مشی حرکت کرده و انتظار می رود محتوای مقالات، انعکاس دهنده پژوهش های مرتبط با دامنه و اهداف و مندرج در نشریه باشد. هدف این رویکرد، فراهم ساختن بستر به گونه ای است که جامعه دانشگاهی اعم از پژوهشگران، نویسندگان مقالات و خوانندگان بتواند هر نشریه را با موضوع یا موضوعات تخصصی شناسایی کنند. از این رو پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از روش تحلیل محتوای مقالات نشریات معتبر وزارت علوم در شش حوزه موضوعی سطح کلان، به تعیین میزان همخوانی مقالات با اهداف و دامنه موضوعی اعلام شده از سوی نشریات بپردازد. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش توصیفی- اکتشافی انجام شده و از فنون متن کاوی بهره برده است. کاربردی بودن این پژوهش، از آن جهت است که وضع موجود قلمرو پژوهش را بررسی کرده و از نتیجه به دست آمده در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها و همچنین برنامه ریزی ها استفاده می شود. جامعه آماری پژوهش را 1150 عنوان نشریه فارسی مصوب وزارت علوم، تحققات و فناوری (1400) براساس پرتال نشریات[1] تشکیل می دهند. با توجه به محدودیت های زمانی، منابع انسانی و مالی، امکان بررسی اهداف و دامنه موضوعی مقالات تمام نشریات در پژوهش حاضر وجود نداشت؛ بنابراین، بایستی حجم نمونه مشخص گردد. در همین راستا، جهت تعیین حجم نمونه، از نرم افزار PASS نسخه 11 استفاده شد. با در نظر گرفتن فاصله اطمینان 95/0، توان آزمون 80/0 و همبستگی مورد انتظار 20/0، حداقل حجم نمونه مورد نیاز توسط نرم افزار، 116 عنوان نشریه تعیین شد. حجم نمونه مورد نظر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد؛ به گونه ای که تناسب بین نمونه و جامعه در هر یک از شش حوزه موضوعی سطح کلان نشریات وزارت عتف شامل علوم انسانی، فنی و مهندسی، علوم پایه، هنر و معماری، کشاورزی و منابع طبیعی و دامپزشکی و همچنین حوزه های موضوعی سطح میانی رعایت شود. داده های کتابشناختی مورد نیاز از تمام مقالات سه سال اخیر نشریات نمونه پژوهش استخراج و پیش پردازش شامل نرمال سازی و حذف کلمات اضافی صورت گرفت. موضوع ها با روش تکرار واژگان و خوشه بندی شناسایی شدند. درنهایت شباهت سنجی روی داده های بدست آمده انجام و تجزیه وتحلیل دانش صورت گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد در 8 درصد نشریات مورد بررسی، میزان همخوانی یا تطابق محتوای مقالات با دامنه موضوعی مندرج در وب سایت به میزان 95 درصد رعایت شده بود. کمترین میزان همخوانی 40 درصد است که در 20 درصد نشریات مورد بررسی مشاهده گردید. در این میان 47 درصد نشریات به میزان 60 درصد، 23 درصد نشریات به میزان 70 درصد و 2 درصد نشریات به میزان 80 درصد به موضوعات اعلامی پایبند بودند. نتیجه گیری: با توجه به نقش و اهمیتی که نشریات علمی در عرصه علم و دانش دارند، لازم است به صورت دوره ای از وجوه مختلف کمّی و کیفی مورد ارزیابی قرار گیرند. نتایج حاصل از این ارزیابی ها می تواند یاری گر مسئولان بالادستی و سیاستگذاران عرصه علم و دانش کشور در برنامه ریزی های پژوهشی، ارزیابی، رصد پیشرفت های علمی و ارتقای کیفیت فعالیت های پژوهشی باشد. همچنین دست اندرکاران نشریات به منظور ارتقای محتوای نشریه و تدوین شیوه نامه های استاندارد می توانند از نتایج این ارزیابی ها بهره مند گردند. بدون شک برای پژوهشگران و دست اندرکاران نشریات این موضوع دارای اهمیت است که بدانند موضوع مورد علاقه آنها در چه نشریه ای قابل دسترسی و همچنین انتشار است. از این رو، بررسی موضوع هایی که در مقالات نشریه بدان پرداخته شده، تصویری عینی از شرایط موجود و وضعیت انعکاس تحقیقات در آن نشریه را نشان می دهد. نتایج نشان داد در پیش گرفتن رویکرد شفاف موضوعی از سوی نشریات می تواند دستاوردهای سودمندی برای جامعه دانشگاهی داشته باشد. با مشخص شدن گرایش های موضوعی نشریه های علمی، هویت بارزتری برای هر نشریه ایجاد می شود؛ به طوری که هر متخصصی می تواند انتظار داشته باشد که نشریه یا نشریه های خاصی، زمینه های مطالعاتی وی را پوشش خواهد داد. همچنین سردبیران مجلات باید ضمن در نظر گرفتن سیر موضوعی مقالات مجله در گذر زمان، تلاش کنند تا براساس خط مشی و حوزه های موضوعی مجلات، نسبت به انتشار مقالات اقدام نمایند.