انفجار بزرگ

کیهان‏شناسى و بحث از آغاز و انجام جهان از مقولات مشترک سه حوزه معرفت‏بشرى یعنى علم، دین و فلسفه است که از قدیم مورد عنایت صاحب نظران این سه حوزه بوده است، هرچند تا قبل از رنسانس و حتى تا اوایل قرن بیستم، کیهان‏شناسى فیزیکى جایگاه پایین‏ترى نسبت‏به کیهان‏شناسى هاى دینى و فلسفى داشت . در این مقاله، اصول و مبانى بنیادین و مهمترین مدلهاى کیهان‏شناسى نوین علمى مطرح شده‏اند و در پى آن اشکالات و نارسائیهاى علمى و در حد ضرورت مبانى و مشکلات فلسفى آنها مورد بحث و بررسى قرار گرفته‏اند .

در آیات متعددی از قرآن کریم به مسئله آغاز آفرینش جهان اشاره و در آن به مسائلی مانند چیستی و چگونگی جهان قبل از آفرینش، مواد اولیه سازنده هستی و توسیع یا گسترش آسمان ها پرداخته شده است. با ظهور نظریه های جدید در علوم تجربی، منکران اسلام در صدد مخالف نشان دادن برخی علوم تجربی با مسائل مطرح شده در قرآن برآمده اند تا در وحیانی بودن قرآن تردید کنند، از این رو شناخت و تبیین دقیق دیدگاه قرآن در باره چگونگی آغاز آفرینش جهان دارای اهمیت است تا روشن گردد مطالب قرآن با عقل و علوم قطعی تجربی در تضاد نیست، بلکه در موارد بسیاری با آخرین یافته های کیهان شناسی، هماهنگی وصف ناپذیر دارد و چه بسا بتوان در مواردی دیدگاه قرآن را در کنار سایر نظریه های مطرح علمی به عنوان نظریه مستقل و ممتاز مطرح نمود. مقاله پیش رو ضمن بیان آخرین یافته های کیهان شناسی پیرامون منشأ جهان، به بررسی مهم ترین اقوال مفسران و اندیشمندان در باره آیات مربوط در این زمینه پرداخته و پس از بیان دیدگاه مختار، شباهت ها و تفاوت های آن را با نظریه انفجار بزرگ بیان نموده است.

چیستی گذشته جهان، یکی از پرسش های همیشگی انسان بوده است. قرآن کریم، بشر را در راه رسیدن به حقایق جهان راهنمایی می کند. یکی از این حقایق، «پیشینه مادّه» است که آیات کریمه، راه پژوهش در آن را نشان می دهد. آیه بیستم سوره عنکبوت، به شناخت زمین سفارش کرده تا راه را برای شناخت پیشینه مادّه نشان دهد. بررسی تفاسیر و برخی از آیات و روایات همسو و نیز نگاهی به دیدگاه اخترشناسان درباره پیشینه خلقت و «انفجار بزرگ» نشان می دهد که شناخت زمین، راه کاری دست یافتنی برای شناخت پیشینه جهان بوده و شاید در مقایسه با فیریک نجوم, کم هزینه تر و در دسترس تر برای پژوهشگران همه کشورها باشد. شناساندن مسیری برای دسترسی آسان و همگانی پژوهشگران به پاسخ این پرسش تاریخی، ویژگی این نوشتار است.

مسئله ی آغاز آفرینش، از بحث های مشترک کیهان شناسی و فلسفه بوده؛ آغاز آفرینش در کیهان شناسی با نظریه «بیگ بنگ»[1] آغاز شد؛ در این پژوهش مفاد نظریه مذکور مورد تحلیل فلسفی، نقلی و کلامی قرارگرفته است. در نظریه بیگ بنگ، جهان کنونی از ماده ای نخستین در فضا زمان صفر آغازشده و ازآنجاکه طبق قوانین فیزیک (قانون دوم ترمودینامیک) ماده پایدار نخواهد بود. جهان نه از حیث ابتدا و نه در پایان زماناً نامتناهی نخواهد بود. همچنین جهان از لحظه انفجار تاکنون در حال انبساط است و فرجام جهان انقباض کیهان و انبساط دوری خواهد بود. در فلسفه ی اسلامی جهان که فیض الهی ست همواره ازلی اما مخلوق خداست و ازلحاظ ابعاد نامتناهی و همواره در حال حدوث و تجدد است؛ قرآن کریم و احادیث نیز حاکی از ایجاد جهان از ماده ای واحد و گسترش مدام آن بوده و فرجام جهان بنابر قاعده دوام لطف، خلق مدام می باشد؛ در نتیجه می توان نظریه بیگ بنگ را تحلیلی تجربی از دیدگاه فلسفه در جهان شناسی دانست.روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری مطالب