مطالب مرتبط با کلیدواژه

یهودیت


۴۱.

نمایانی پژوهش های اسلامی مرتبط با ادیان توحیدی در قرن بیست ویکم در رسانه های اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال بیست و هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۰) 567 - 535

کلیدواژه‌ها: مصورسازی پژوهش های اسلامی یهودیت مسیحیت رسانه های اجتماعی دگرسنجه های آلتمتریک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۲۰۲
هدف پژوهش حاضر مصورسازی مقالات ادیان توحیدی یا ابراهیمی شامل سه دین اسلام، مسیحیت و یهودیت به منظور کشف و دیداری سازی موضوعات مورد تأکید در پژوهش های دینی است. نوع پژوهش حاضر کاربردی با رویکرد علم سنجی است که با استفاده از روش تحلیل هم واژگانی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل مقاله های مرتبط با هریک از ادیان مذکور است که در طول قرن بیست ویکم در پایگاه وب علوم نمایه شده اند. یافته ها نشان داد چهار خوشه شکل گرفته در حوزه اسلام بر سنت ها و تفکرات اسلامی، اسلام هراسی، تجارت و امور مالی از منظر اسلام، و کشورهای اسلامی تأکید دارد. استفاده از بستر رسانه های اجتماعی در بازتاب اسلام ناب ضرورت می یابد. در همین راستا پژوهش های اسلامی به لحاظ بازتاب در رسانه های اجتماعی و استنادهای دریافتی مورد بررسی بیشتر قرار گرفتند. یافته ها نشان داد از 27143 مقاله نمایه شده مرتبط با پژوهش های اسلامی در وب علوم، 4829 مقاله در 16 رسانه اجتماعی بازتاب داشته اند. فعال ترین کاربران توییتر، فیسبوک، رسانه های خبری و اسناد سیاسی از کشورهای امریکا، انگلستان و استرالیا هستند. از میان کشورهای مسلمان، کاربران اندونزیایی فعال ترین کاربران هستند. ایران از نظر تعداد مقاله ها در رتبه هشتم قرار دارد. نمره آلتمتریک اثرگذارترین مقاله های داخلی و خارجی برابر با 768 و 73 است که اولی به موضوع اسلام هراسی و دومی به روزه داری پرداخته است.
۴۲.

«برکت» و «نفرین» در تورات و رابطه آنها با «میثاق»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 13 - 28

کلیدواژه‌ها: یهوه یهودیت تورات برکت میثاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۶ تعداد دانلود : ۲۳۷
برکت و در مقابل آن، نفرین مفاهیم پیچیده ای اند که ارتباط نزدیک میان کلام و واقعیت را نشان می دهند. خدا یا انسان ها این مفاهیم را در عهد عتیق و در مناسبت های مختلف به کار گرفته اند. برکت و نفرین در تورات به طور مستقیم از جانب خداست و ارتباطی تنگاتنگ با طرح «میثاق» دارد؛ اما در منابع دیگر، آنها مانند افسون های جادویی به نظر می رسند که امور خیر و شر بدان ها نسبت داده می شود. رواج این مفاهیم در متونی غیر از کتاب مقدس نشان دهنده این است که در بین مردم اسرائیل باستان، درک کلی از برکت و نفرین وجود داشته است و مردم آنها را به عنوان اهرم های قدرتمندی برای تأثیرگذاری بر یکدیگر می دانسته اند. برکت در تورات بیشتر به معنی بهره های مادی است و انسان می تواند با درخواست آن یا با انتقال آن به سایرین، نقش داشته باشد. بازگرداندن برکت از جانب انسان به خدا به مفهوم سپاسگزاری از خدا و ستایش اوست. هدف از اعطای برکت از جانب خداوند، بازیابی، تقویت و نگهداری رابطه انسان با خدا و درنهایت، اطمینان از سعادت ابدی انسان است. این تحقیق مبتنی بر تورات و منابع مکتوب است که با روش تحلیلی و با رویکرد نظری به ایضاح مفاهیم برکت و نفرین و نسبت آن با میثاق پرداخته است.
۴۳.

مرجعیت سیاسی در یهودیت تا قبل از پیدایش صهیونیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 103-120

کلیدواژه‌ها: مرجعیت سیاسی یهودیت تئوکراسی صهیونیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۲۶۰
سخن از مرجعیت سیاسی در حیات یک جامعه انسانی، درواقع وارسی صاحبان حاکمیت و اقتدار در آن جامعه است. در جامعه یهودی، هرچند پیدایش صهیونیسم و جعل دولتی با نماد حاکمیت یهود، فصل جدیدی فراروی این جامعه، به ویژه در خصوص مرجعیت سیاسی البته با روبند سکولایزم گشود، اما پرسش مهم آن است که در متن سنتی یهود، حقیقت مرجعیت سیاسی از حیث منشأ حقانیت و حدود اقتدار آن چگونه است؟ و در این بین نقش مردم چیست؟ این نوشتار با جستاری اسنادی تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال ها سامان یافته و این حقیقت را روشن ساخته است که دین یهود حاکمیت اصیل و ذاتی را از آن خداوند می داند، به گونه ای که بی اذن خداوند هیچ مرجعیتی دارای مشروعیت و حقانیت نیست. از این نگاه، خداوند انبیا و سپس اوصیای آنها را برای رهبری مذهبی و سیاسی برگزید تا اقتدار الهی را در میان مردم به ظهور رساند و سپس عالمان با اصناف گوناگون، سلسله مأذونان الهی در اعمال اقتدار در جامعه یهود را استمرار بخشیدند. از نظر اندیشه سیاسی یهود، نقش مردم، نه ایجاد مشروعیت، بلکه عینیت بخشیدن به حاکمیت مأذونان الهی بوده است.
۴۴.

گونه شناسی ویژگی محوری خدا در کتب مقدس ادیان ابراهیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 154 - 172
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۲۰۲
در کتب مقدس ادیان ابراهیمی، یعنی عهدین و قرآن، ویژگی هایی محوری به خدا نسبت داده شده است. این ویژگی ها خدا را برای مخاطب قابل شناسایی می کند و تصویری از او در ذهن پدید می آورد. هر یک از این کتب مقدس، به خدای دین خود ویژگی هایی نسبت داده اند که با دیگر ادیان، وجوه اشتراک و افتراقی دارد. این ویژگی ها در همه ابعاد دین نفوذ می کنند و از این رو، بسیار مهم و اساسی تلقی می شوند و فضای دیانت را شکل می دهند. به طور معمول، یک ویژگی خدا در هر دین از بین سایر ویژگی ها دارای اهمیت محوری است و هر ویژگی دیگری مکمل یا پرتویی از آن محسوب می شود. در این مقاله تلاش می شود ویژگی های محوری خدای متشخص در سه دین یهودیت، مسیحیت و اسلام از خلال آیات عهدین و قرآن به دست آید. دانستن این ویژگی های محوری، ما را در فهم بهتر راه خاص هر دین به سوی مقصد متعالی خویش یاری می کند و گفتگو بین پیروان آنها را تسهیل می کند. سه ویژگی روح، کلمه و نور در این سه دین اهمیتی اساسی دارند؛ اما هر یک از این سه، در هر دین نقشی مرکزی ایفا می کنند.
۴۵.

هویت یهود و تکوین موجودیت سیاسی اسرائیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 241 - 271
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۱۸۷
این مقاله با پرداختن به عناصر شکل دهنده هویت یهودیان اسرائیلی و رژیم اسرائیل به دنبال آن است که امکان بروز تغییرات در رفتارهای این واحد سیاسی را نسبت به  دگرهایش بررسی کند. سوالی که بررسی شده است این است  که موجودیت اسرائیل ریشه در کدام عناصر هویتی دارد و آیا امکان تحول در نگرش و رفتار اسرائیل محتمل است؟ فرضیه این مقاله اینگونه مطرح شده که اسطوره های هویت ساز دینی و نژادی در طی تاریخ در برسازی اسرائیل دخیل بوده و رفتار اسرائیل را شکل داده است، لیکن تجاربی موجب شده که در درون جامعه اسرائیل تمایلاتی در جهت تغییر شکل بگیرد. اما در عمل تغییر اساسی در مواضع اسرائیل دیده نشده است. نگاه مختصر تاریخی و توجه به " دگر" های برساخته شده ناشی از مواضع خاص هویتی اسرائیل و چگونگی واکنش اسرائیل به آنها از نکات مورد بررسی این مقاله است. این مهم مورد تأکید قرار گرفت که برساخته شدن هویت اسرائیل و دگرهای آن با توجه به محیط خاص امنیتی که اسرائیل در آن محصور است، رفتار خاصی را برای اسرائیل رقم می زند که تأثیرات و عواقب خاصی را بر جای نهاده است. از طرفی تجارب زیستن در این محیط و نیز تأثیرات اندیشه های جدید علی رغم در حاشیه ماندگی ، ممکن است بتواند در مواضع سنتی اسرائیل تأثیر بر جای گذارد که در این صورت در رفتار و سیاست خارجی این رژیم نمود می .  روش تحقیق این مقاله توصیفی، تحلیلی و تاریخی است و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است.
۴۶.

استر ستاره ای در تاریخ یهودیان

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال پنجم اسفند ۱۴۰۱ شماره ۵۸ 60 - 66
تعداد بازدید : ۸۹۲ تعداد دانلود : ۲۵۱
نام استر و مردخای در ادبیات نامی است که مخاطب نسبت بدان کنکاوی دارد و درصدد آگاهی از چه و چونی آن است. همین انگیزه باعث این مطالعه گردید. با توجه به نقل های مختلف تاریخی در دوران خشایارشا هخامنشی بین ملکه و وزیر خشایارشا و مردخای اتفاقاتی افتاد که منجر به قتل عام تعداد زیادی از مردم ایران شد، بنا به بعضی روایت ها توطئه وزیر (هامان) برای کشتن یهودی ها بی نتیجه ماند و ملکه استر و مردخای با خام کردن پادشاه، باعث اعدام وزیر و قتل عام ایرانیان شدند. و یهودیان آن روز را به خاطر نجات جشن گرفتند و ریشه عید پوریم از همین رویداد است. داستان های ضد و نقیض بسیاری درباره این اتفاقات وجود دارد که با توجه به مدارک موجود صحت تاریخی آن مورد تردید است. هدف از این پژوهش، مطالعه نسبتا جامع و دستیابی به اطلاعات قانع کننده در باره استر و مردخای بود که این تحقیق به روش کتابخانه ای-توصیفی و با مراجعه به منابع معتبر و فیش برداری اولیه شکل گرفت. از منابع مورد مطالعه چنان برمی آید که معمولا درمورد واقعیت تاریخی این داستان، شک و تردید وجود دارد.
۴۷.

گفتگوی ادیان بر مبنای آموزه میثاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 133 - 159

کلیدواژه‌ها: میثاق گفتگوی ادیان یهودیت مسیحیت و اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۱۵۲
در گفتگوهای بین ادیان رویکردهای نظری هر چند لازم، اما کافی نیست. بهتر است گفتمان با تجربه­ای واقعی و بر مبنای آموزه هایی که به کنه ادیان­ مربوط می شوند، پیش برود. این اتفاق در عمل به­وسیله ی اهالی معنا و با تکیه بر باطن ادیان و نیز با گذر از محدودیت­های عقاید شخصی و با نگرش مثبت و به همه ی ادیان و تکریم سایر معتقدان قابل رخ دادن است.  مسئله این است که کدام مبنای مشترک می تواند بهترین مبنا برای گفتگوهای ادیان در نظر گرفته شود. توحید می تواند مبنای مناسبی برای گفتگوهای میان ادیان باشد اما واقعیت این است که الهیات ادیان به لحاظ معرفت شناختی محل بحث بسیاری است و در نتیجه به عنوان یک مسئله، نیاز به مطالعات و بحث های بیشتر دارد. عبادت نیز می تواند به عنوان مبنای مشترک ادیان در نظر گرفته شود.  اما عبادت با جلوه های متفاوت در اصل  یک رابطه شخصی و نوعی مواجهه باطنی با خداوند است و محتوای آن در اصل یک تجربه شخصی است. اما آموزه "میثاق" بویژه در ادیان ابراهیمی اصلی بسیار روشن است و نسبت به برخی آموزه های الهیاتی نیاز کمتری به ایضاح دارد. علاوه بر این آموزه میثاق در مقیاسی کوچکتر در زندگی روزانه ما انسانها امری رایج و متداول است و معنا، مفهوم، و نقش آن در زندگی اجتماعی کمابیش برای همگان روشن است. لذا پژوهش حاضر به تبیین آموزه میثاق بعنوان یک مبنای مطلوب در گفتگوی ادیان، با استفاده از منابع مکتوب و با روش تحلیلی می پردازد.  
۴۸.

عبادات یهودیت در مقایسه با عبادات اسلام

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۹ 567 - 84

کلیدواژه‌ها: عبادت یهودیت اسلام فرائض یهود دین کامل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۵ تعداد دانلود : ۲۲۹۱
نوشتار پیش رو پیرامون عبادات واجب در یهودیت و اسلام است که یک موضوع بین ادیانی می باشد. اهمیت این تحقیق در این است که انسان همواره به دنبال یافتن حق و دین حقیقی است و مقایسه و مطالعه تطبیقی ادیان به روشن شدن این مسئله کمک شایانی می کند. در این پژوهش با شیوه توصیفی- تحلیلی و به روش کتابخانه ای ابتدا به سن بلوغ در یهودیت پرداخته، سپس عبادات یهودیت بیان شده که عبارت اند از : قربانی، نماز، وضو، غسل، واجبات مالی، حضور در خانه ی خدا، کفارات. با بررسی انجام شده به این نتیجه رسیده که عبادات این دو دین الهی، دارای شباهت هایی هستند؛ همانطور که تفاوت های قابل توجهی نیز دارند. به نظر می رسد عبادات یهودیت در پاره ای موارد سخت تر بوده است؛ اما با این وجود عبادات اسلامی کامل تر و عمیق تر می باشند؛ و بیش از مناسک و عبادات یهودیت با زمان و انسان عصر حاضر  هماهنگی دارد و بر اساس مصالح و حکمتهایی می باشد.
۴۹.

بررسی تطبیقی جایگاه ایثار درتربیت اخلاقی از نگاه اسلام و یهود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 95 - 126

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی ایثار نوع دوستی نژادپرستی اسلام یهودیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۲۰۲
تربیت اخلاقی، به معنای فرایند نهادینه سازی ارزش های اخلاقی در وجود انسان، یکی از مهم ترین رسالت های ادیان الهی به شمار می رود. شاکله کلی این ارزش ها در ادیان مختلف یکسان است اما آموزه های اخلاقی که بروز عملی این ارزش ها هستند، در برخی جزئیات متفاوتند. «ایثار» به عنوان یک آموزه اخلاقی مهم، چه جایگاهی در تربیت اخلاقی دارد؟ این نوشتار، با مراجعه به منابع کتابخانه ای و استفاده از روش توصیفی- تحلیلی جایگاه این آموزه را در تربیت اخلاقی بر اساس تعالیم دو شریعت اسلام و یهود بررسی می کند . هردو شریعت، ازخودگذشتگی و ایثار نسبت به دیگران را از مهم ترین آموزه های تربیتی خود مطرح می کنند، اما در تعیین معیارهای آن-به عنوان عمل اخلاقی- تفاوت دارند. توجه به نژاد افراد در تعیین مصادیق ایثار، مهم ترین معیاری است که در آیین یهود -به شکل امروزی آن- وجود دارد؛ به این معنا که ایثار در برابر یک فرد غیریهودی می تواند ارزش منفی پیدا کند. در مقابل، تنها ملاکی که در اسلام، برای ایثار نسبت به دیگران مطرح می شود، این است که بر محور بندگی خداوند باشد. توجه به این محور در مقام عمل باعث می شود تنها دشمنان خداوند و افرادی که مبتلا به آفات اخلاقی ای مثل عجب و تکبر هستند، در گستره ایثار قرار نگیرند.
۵۰.

اصل زنانگی در هستی شناسی عرفان یهودیی از نگاه زُهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های هستی شناختی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: اصل زنانگی یهودیت زهر بینا شخینا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۲۰۳
مساله اصل زنانگی و جایگاه آن در ادیان مختلف همواره مورد توجه بوده است. اما در چند دهه اخیر بواسطه جنبش های فمینیستی این مساله، به جوامع شدیداً سنت باوری مانند جوامع یهودی هم رسیده است. موضوع این مقاله، اصل انوثیت و نقش عنصر زنانه در عرفان یهود است که با رویکرد توصیفی تحلیلی و با تکیه برکتاب زُهر به آن پرداخته شده است. این مساله در مکتب قباله و در کتاب زُهر که مهم ترین کتاب عرفانی قبالاییان است؛ گسترده تر مطرح میشود و اصل زنانگی را بطور خاص با دو سفیرای «بینا» و «مِلخوت» (شِخینا) بیان می کند. سفیرابانوان بینا و شِخینا، دو عنصر زنانه ای هستند که با کارکرد زنانه خود در عالم باعث سریان وجود در عالم هستی شده اند و عالم مادون به سبب اسما و صفاتی که سفیرامادر عِلوی؛ از ان سوف گرفته، ایجاد شده است. در عالم، اتحاد و زوجیت عناصر زنانه و مردانه سبب حرکت و هماهنگی بین اجزای هستی می شود. شخینا نیز که حضور خداوند و تجلی مونث اوست بواسطه گناه آدم از ان سوف جدا شده و به عالم ماده تبعید شده است. این مساله در قباله آنچنان مهم است که عارف قبالایی یهودیان را سفارش می کند؛ با عمل به تورات و میصواها بار دیگر این وحدت و یگانگی «ان سوف» و «شخینا» را بازگردانند.
۵۱.

مطالعه ای تطبیقی در الهیات قرآنی و قمرانی: اوصاف خداوند در قرآن کریم و طومارهای بحرالمیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 21 - 37

کلیدواژه‌ها: اسلام یهودیت اوصاف خداوند طومارهای بحرالمیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۸۶
طومارهای بحرالمیت که در قرن بیستم کشف شده، به بزرگ ترین کشف کتاب مقدسی قرن بیستم معروف است. چون طومارها بیش از دوهزار سال از دسترس بشر خارج بوده است، ضرورت دارد پژوهش های تطبیقی درخصوص این فرقه و دیگر ادیان صورت گیرد. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی تطبیقی یک جنبه از مباحث توحیدی میان قرآن کریم و طومارهای بحرالمیت است. گردآوری اطلاعات در این نوشتار به شیوه کتابخانه ای بوده و پردازش آنها به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است. نتایج این پژوهش نشان دهنده اشتراک قابل توجه مضامین قرآنی و محتوای طومارها درخصوص برخی از صفات خداوند است که از جمله آنها می توان به عدل الهی، کرسی الهی، رحمت عام الهی، حکمت الهی، رحمت عام الهی، هدایت الهی و تقدیر الهی اشاره کرد.
۵۲.

جایگاه فعالیّت بدنی زنان در جوامع یهودی و مسیحی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 133 - 153

کلیدواژه‌ها: ورزش فعالیت بدنی زنان مسیحیت یهودیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۹۸
دین نقش اساسی در زندگی افراد در جوامع امروزی دارد، اما کارکرد آن اصلاً محدود به افراد نیست. دین بر روابط افراد، جوامع و حتی دولت ها تأثیر می گذارد؛ لذا در همه عرصه های زیست بشر کارآمد است. میزان دینداری افراد نیز با یکدیگر متفاوت است، اما هر سطحی از دینداری تأثیر مستقیمی بر رفتار، نگرش، احساسات و افکار افراد دارد. مشارکت زنان در ورزش یکی دیگر از موضوعاتی است که جامعه شناسان و محققان ورزشی در چند دهه اخیر بر آن تمرکز کرده اند. تلاش برای شناسایی هر نوع رابطه بین دینداری و مشارکت زنان در ورزش در کشورهای جهان اهمیت اساسی دارد. جستار حاضر با علم به این موضوع، با روش توصیفی-تحلیلی به فعالیّت بدنی زنان در دو مذهب ابراهیمی یعنی مسیحیّت و یهودیّت اختصاص دارد. مطابق یافته های تحقیق، هر دو مذهب مذکور برای جسم انسان ارزشی وافر قائل اند و برای مراقبت و محافظت از این موهبت الهی احکام و فرامینی را اختصاص داده اند؛ هرچند در زمینه برابری زن و مرد در فعالیّت جسمانی و ورزش به ویژه در دوره معاصر رویکرد متفاوتی دارند. آمار زنان مسیحی و یهودی شرکت کننده در بازی های المپیک خود گواهی بر تفاوت دیدگاه در برابری جنسیتی این دو مذهب در ورزش و فعالیّت های بدنی است.
۵۳.

شیوه های تبشیری تل اوانجلیست؛ بررسی موردی روش ها و تکنیک های تله ونجلیسم و تأثیرات آن

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۳ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵) 139 - 160

کلیدواژه‌ها: تله ونجلیسم تبشیر ماهواره مسیحیت رسانه شگردها یهودیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۷۹
ماهواره ها امروزه یکی از مؤثرترین ابزارها در تبلیغ ادیان و فرق شناخته می شوند. زمان پدید آمدن رادیو و تلویزیون، نهادهای دینی سعی کردند از آن ها برای تبلیغ و ترویج عقاید دینی خود و همچنین موعظه و آموزش پیروان خود استفاده کنند. نگاهی کوتاه به ماهواره های مستقر بر فراز ایران و خاورمیانه، ما را بر حقیقتی دیگر در آن سوی سکه شبکه های دینی آگاه می کند. در بررسی همه جانبه برنامه ها و عملکرد این شبکه ها، درمی یابیم که نظام متحد رسانه های غرب، امروز در ظاهری متکثر، کمر به نابودی یا تضعیف تفکر اسلامی بسته است، اما در میان حجم عظیم شبکه های به ظاهر دینی اما به واقع ضد دینِ حق، گویا سهم رسانه های مسیحی بیش از دیگران است. به نظر می رسد جهان مسیحیت بیش از همه به این موضوع همت گمارده است و از همین رو خطر از این ناحیه بیش از همه احساس می شود. لذا در این مجال سعی می کنیم با بررسی اجمالی برخی از شبکه های تبشیری و برنامه هایشان، ضمن تبیین اهدافشان، شگردهای رسانه ای آنان را شناسایی و تشریح کنیم.
۵۴.

فرایند قانونی شدن عهد عتیق در یهودیت و مسیحیت

نویسنده:
منبع: کلام و ادیان سال ۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۶) 83 - 108

کلیدواژه‌ها: تورات قانونی عهد عتیق یهودیت مسیحیت کتاب مقدس عبری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۷۶
در طول دوران عهد عتیق یعنی از زمان حضرت موسی تا زمان حضرت عیسی8، در جامعه یهودی کتاب های پرشماری نوشته شده بود. این کتاب ها گاه مشتمل بر گزارش های تاریخی بود، گاهی در بردارنده تعالیم ایمانی و احکام شریعت و در برخی موارد نیز مشتمل بر پیشگویی بود. مشکلی که بعدها گریبان گیر جامعه یهودی و در دوران عهد جدید، گریبان گیر مسیحیان گردید، مسأله انتخاب کتاب های معتبر بود. رهبران یهودی و بعدها رهبران مسیحی می بایست برای تعیین کتاب های مقدس دست به کار می شدند تا جامعه را از سردرگمی در مورد گزارش ها و تعالیم متفاوت این کتاب ها رها سازند. البته این مشکل خود زمینه ساز مشکل دیگری گردید؛ زیرا در انتخاب این کتاب ها، اختلاف نظر فراوانی به وجود آمد. نوشتار حاضر به بررسی این موضوع که تحت عنوان فرایند قانونی شدن عهد عتیق مطرح می شود، می پردازد. در این نوشتار ابتدا به بررسی مراحل تاریخی و فرایند قانونی شدن عهد عتیق در میان یهودیان می پردازیم و سپس مسأله قانونی شدن این مجموعه، در جامعه مسیحی را بررسی می کنیم.
۵۵.

بررسی تطبیقی مبانی خداشناختیِ دیگردوستی در ادیان ابراهیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال ۲۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۹ 217 - 236

کلیدواژه‌ها: دیگردوستی یهودیت اسلام مسیحیت محبت رحمت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۹۰
بحث درباره حقوق دیگری و پاسداشت و نگاه داشت حقوق او از مباحث مهم ادیان الهی است که امروزه نیز جزء دغدغه های مدرن هم شناخته شده است. خدای ادیان ابراهیمی صفات متعددی دارد که رحمت و محبت و خیرخواهی بیش از همه ناظر به توجه او به مخلوقاتش است. رحمت و محبتی که جنبه عام دارد و همه مخلوقاتش را دربرمی گیرد. در یهودیت و اسلام رحمت و محبت جزء صفات بارز خداوند هستند که در هر لحظه و آن از حیات جهان طبیعت و آدمی آنها را یاری می کنند. در سنت مسیحی، خداوند خود محبت است؛ خداوند رحیم و مهربان جهت نجات خلق و رحمت بر او به صورت خدای پسر متجلی شد و برای رهایی بشر از قید گناه به صلیب رفت و بر روی صلیب جان داد. با نظر به درون مایه های متون مقدس ادیان ابراهیمی می توان گفت که به طور قطع «دیگری» تنها محدود به انسان نیست؛ در این متون، با توجه به مبانی دیگردوستی، دیگری شامل خداوند، انسان و سایر آفریده های الهی می باشد. از این رو، انسان دیگردوست کسی است که با انگیزه الهی در راستای کاستن رنج دیگران اعم از همنوع یا سایر مخلوقات قدمی بر می دارد. با این همه، در این متون، بر ارتباط انسان با همنوع بیشترین تأکید شده است. بر اساس متون مقدس ادیان ابراهیمی پدر و مادر همه انسان ها یکی است و همین منشأ واحد، و نیز برابری و اشتراک در انسانیت، مبنای انسان شناختی توجه به همنوع نیز هست . نوشتار حاضر با روش توصیفی و تحلیلی می کوشد تا مبانی خداشناختی این سه دین الهی را بررسی و ربط و نسبت آن را با مبحث دیگردوستی تبیین نماید.
۵۶.

ادیان عربستان در دوران پایانی باستان: بازخوانی بر پایه شواهد مادی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۰۵) 207 - 271

کلیدواژه‌ها: عربستان پیشااسلامی ادیان یهودیت مسیحیت نام های خدا رحمانان (الرحمن) الإله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۸۶
از کاوش های باستان شناختی که در شبه جزیره عربستان انجام شده، شواهدی فراوان کشف شده اند که تصور ما از عربستان پیشااسلامی را دگرگون می کنند. تصویر رایج در نامیدن آن به دوران «جاهلیت» تجلی یافته، که در آن دست کم دو انگاره مهم هست؛ نخست اینکه در عربستان حکومتی مرکزی وجود نداشته و هرج ومرج قبیلگی تا ظهور اسلام فراگیر بوده است؛ دیگر اینکه بت های متعدد به طور فراگیر تا ظهور اسلام پرستش می شدند. در مقابل، در متون کتیبه شناختی داده هایی فراوان یافت می شوند که تصویری روشن تر از وضعیت سیاسی و گرایش های دینی عربستان پیشااسلامی ارائه می کنند. در این نوشتار، ابتدا وضعیت سیاسی عربستان در دوران پایانی باستان در پی سلطه تدریجی پادشاهی حمیر بر سراسر شبه جزیره به اجمال مرور می شود؛ سپس با بررسی نمونه هایی از شواهد فراوان مادی از سه قرن پیش از اسلام پیشینه باور به خدای یگانه مرور و نام خدای یگانه در میان اعراب یهودی و مسیحی بررسی می شود. در نتیجه این بررسی، مشاهده می شود که از حدود دو قرن پیش از اسلام نه تنها شاهدی بر پرستش خدایان چندگانه در کتیبه های یافت شده از مناطق مختلف شبه جزیره دیده نمی شود، بلکه شواهدی فراوان بر یهودیت و مسیحیت یافت شده اند که در آنها تنها خدای یگانه، با نام ها و تعابیر مختلف یاد شده است.
۵۷.

مقایسه مبانی انکار سنت در یهودیت و اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۱۹ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۷۲) 172 - 187

کلیدواژه‌ها: یهودیت اسلام کتاب مقدس قرآن قارئون قرآنیون سنت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۶۲
در بین متفکران یهودی و مسلمان گرایشی وجود دارد که بر بسندگی کتاب مقدس و قرآن تأکید دارند و سنت را به طور کلی یا سنت به مثابه مرجع معتبر و مقدس را انکار می کنند.از منکران سنت در یهودیت، با عنوان قارئون و از منکران سنت در اسلام با عنوان قرآنیون یاد می شود. در این مقاله، علاوه بر بررسی علل و زمینه های طرح این دیدگاه در یهودیت و اسلام، به بیان شباهت ها و تفاوت های آن دو پرداخته خواهد شد. با در نظر گرفتن تعریفی که از سنت به دست داده اند، دغدغه یا مسأله اصلی و به عبارت دیگر، رخنه معرفتی، مبانی یا پیش فرض ها، ادله، روی کرد یا رهیافت و نحوه تقرب آنان به موضوع می توان به ظاهری یا واقعی بودن شباهت ها یا تفاوت ها پی برد. به نظر می رسد که شباهت های غیر قابل انکاری بین منکران سنت در یهودیت و اسلام وجود دارد و حتی اگر دغدغه و مبنای متفاوتی داشته باشند، پیامدهای نظری و عملی یکسانی در پی دارند.
۵۸.

رد ادّعای مستشرقان مبنی بر تأثیرپذیری اسلام از ادیان پیشین در تدوین احکام خود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۱۸ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۶۱) 563 - 592

کلیدواژه‌ها: دایره المعارف اسلام اقتباس یهودیت شرق شناسی گفتمان یهودی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۷
  هدف: این مقاله به بررسی شبهه اقتباس در دایره المعارف اسلام پرداخته است. دایره المعارف اسلام در بسیاری از مداخلش تلاش دارد اثبات کند منشأ بسیاری از احکام اسلام، ادیان قبلی مانند یهودیت و مسیحیت است و با اثبات چنین مدّعایی، اصالت احکام و دستورات اسلام را زیر سؤال می برد. روش: در این مقاله بر مبنای روش تحلیل گفتمان، به مداخل مختلف دایره المعارف که به چنین مدّعایی پرداخته اند، رجوع و ادّعای آنها شرح داده شده است. یافته ها: مستشرقان یهودی از دو جهت به شبهه اقتباس توجه می کنند: نخست اینکه آنها نیز مانند مستشرقان غربی از هر شبهه ای که به تضعیف جایگاه اسلام منجر شود استقبال می کنند و تلاش می کنند بی اعتباری این دین را نشان دهند. از سوی دیگر کوشش دارند ریشه اصلی دین اسلام را نیز یهودیت معرفی کنند. از این روست که شبهه اقتباس، یکی از مؤلفه های گفتمان یهودی به شمار می آید. نتیجه گیری: طرفداران شبهه اقتباس تلاش دارند اثبات کنند اسلام دارای ریشه های یهودی است و از خود اصالتی ندارد. از این رو پرداختن به این بحث برای تبیین ابعاد مختلف اقتباس و نقش گفتمان یهودی در طرح و گسترش آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بسیاری از مستشرقان معتقدند دینی که پیامبر اکرم(ص) آورد، دینی نبود که منشأ الهی داشته باشد. بر اساس دیدگاه آنان، پیامبر به دلیل نبوغ بالایی که داشت توانست به این مهم دست پیدا کند. از این رو، مستشرقان غربی معتقدند قرآن محتوا را از تورات و انجیل دریافت کرده، ولی در فرمت جدید، آن را بیان کرده است.  
۵۹.

برهان المسلمین: مناظره دینی فخر الاسلام با چند کشیش پروتستان در طهران (رمضان 1312ق)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ آذر و دی ۱۴۰۳ شماره ۵ (پیاپی ۲۰۹) 245 - 294

کلیدواژه‌ها: فخر الاسلام برهان المسلمین کتاب مقدس مسیحیت یهودیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۵۲
هجوم مبشران و مبلغان مسیحی به ایران، در دوره جدید، از زمان شاه عباس صفوی (متوفای 1038) رو به فزونی گذاشت. از همان زمان، علمای شیعه، در مقابل آنان، به نگارش آثار انتقادی پرداختند. برخی از آنها به طور کلی در نقد مسیحیت و پاره ای در نقد آثار نوشته های آنان بود. این وضع، در دوره قاجار، با شتاب بیشتری ادامه یافت و در شهرهای مختلف، از جمله اصفهان، کاشان و تهران، کتابها و رسائلی در این باره توسط علما نوشته شد. تاکنون بسیاری از این آثار تصحیح و منتشر شده است. یکی از معروف ترین منتقدان، فخر الاسلام بود که از دوره ناصری تا چند سال پس از مشروطه، و بیش از همه در دوره مظفری، آثاری در نقد مسیحیت نوشت. پاره ای از اینها منتشر شده و برخی همچنان منتشرناشده مانده است. برهان المسلمین که در اینجا آوره ایم، شرح گفتگوی او با چند تن از کشیشان است که خود او به تحریر درآورده و همان وقت به صورت سنگی چاپ شده است. در این مقاله به جز اصل رساله، گزارشی نیز در آن بدست داده شده است
۶۰.

مفهوم «رب العالمین» در قرآن و پیوند آن با اوصاف خدای یگانه در ادیان پیشااسلامی عربستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های مابعدالطبیعی دوره جدید سال ۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۱۰ ۳۹۰-۳۵۵

کلیدواژه‌ها: أسماء الحسنی رب العالمین قرآن یهودیت مسیحیت عربستان پیشا-اسلامی کتیبه شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۱۱
پس از اسم جلاله «الله»، «ربّ» پربسامدترین نام خدا در قرآن است که در قریب به اتفاق موارد به صورت مضاف به کار رفته و در این میان، ترکیب «ربّ العالمین» بیشترین کاربرد را دارد. اهمیت این تعبیر هنگامی آشکار می شود که می بینیم در مواردی متعدد وصف منتخب خدا از میان همه اوصاف وی است و به ویژه در آیات آغازین فاتحه الکتاب، تنها وصفی است که میان دو اسم خاص خدا، یعنی اسم جلاله «الله» و «الرحمن»، یاد شده است: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَلَمِینَ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ». عالمان مسلمان از دیرباز در مبدأ اشتقاق و معنای «العالمین» اختلاف نظر داشته اند؛ چراکه نخست ساخت واژه «عالم»، بر وزن مفروض فاعَل، بر اوزان مشهور اشتقاقی عربی نیست، و دوم، پیوند معنایی آن با ریشه مفروض ع ل م به معنای «دانستن» محل بحث است. بر این پایه، گمانه وام واژگی آن، به ویژه در ترکیب «ربّ العالمین» تقویت می شود. برای پاسخ به این مسأله در این پژوهش از روش های تاریخی و توصیفی استفاده شده است. با مراجعه به متون دینی و نیایش های یهودی، نزدیکی «ربّ العالمین» با تعابیری همچون «رِبُون هاعُولامیم» و «مِلِخ هاعُولام» عبری و «ماری عَلما»ی آرامی که در وصف خدا به کار رفته اند، آشکار می شود. با بررسی شواهد کتیبه شناختی برآمده از منطقه عربستان، روشن می شود که از حدود سه قرن پیش از اسلام ساکنان جنوب و شمال این منطقه گرایش به یگانه پرستی داشته ، در آغاز یهودی و از اوائل قرن ششم، مسیحی شده اند. اوصاف خدا در کتیبه های حمیری و شمال حجاز پیوند آنها با «ربّ العالمین» را نشان می دهد.