چند رشته ای

نظام آموزش عالی به رغم رشد کمی، کارایی لازم را در حل مشکلات جامعه ندارد. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصمیمات متعددی را مانند طرح بازنگری برنامه درسی اتخاذ کرد و به اجرا گذاشت، ولی هنوز نتیجه لازم را به همراه نداشته است و شاهد موضوعات درسی و روش تدریس به سبک سنتی هستیم. آسیب شناسی شکست طرح ها، تلاش برای فهم مشترک از موضوعات میان رشته ای، اصلاح برداشت ها از برنامه درسی و تدریس و نیز بسترسازی مناسب برای آماده کردن اساتید برای نگاه به رشته های تخصصی، به صورت نظام مند، از راه های اجتناب ناپذیر برای حل مشکلات اجتماعی است. در این پژوهش، مبانی نظری دانش میان رشته ای با تاکید بر رشته علوم تربیتی و نیز ابعاد مختلف آن از دیدگاه صاحب نظران تعلیم و تربیت بررسی شده است.

این مقاله بر اساس روشهای موثر آموزش و پژوهش اقتصاد اسلامی مبتنی بر نظام میان رشته ای بحث می نماید. در این مقاله ابتدا ضرورت و اهمیت این روش را در اقتصاد اسلامی مورد بررسی قرار داده و سپس روشهای غیر رشته ای معمول را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم ، به این ترتیب ، براساس یک پژوهش میدانی که بر اساس نظرات اساتید اقتصاد اسلامی جمع آوری شده است و نظرات و علایق مختلف مربوط به موضوع اقتصاد اسلامی در آن متمرکز شده است ، نتایج مورد مقایسه، بهره برداری و استفاده قرار خواهد گرفت. بنابراین با توجه به پیشنیازها وارتباطات مختلف کاربردی اقتصاد اسلامی در جنبه های مختلف براساس رهیافتی میان رشته ای، می توان سطح آموزشی و پژوهشی اقتصاد اسلامی را هم برای دانشجو و هم برای مدرس اقتصاد اسلامی ارتقاء بخشید. توجه به آموزش و پژوهش اقتصاد اسلامی به عنوان فرآیندی میان رشته ای ، با توجه به تازگی و قدرت نوآورانه آن می تواند تحرکی درسایرعلوم ایجاد کرده و علاوه بر نوعی الگوسازی ، موتور محرکه ای برای رشته های علوم انسانی باشد. در این مقاله کوشش خواهیم نمود که با استفاده از تمرکز علایق گروهی با توجه به نتایجی که بر اساس احترام به همه نظرات مدرسین و محققین مربوطه صورت گرفته ، موضوع را بررسی نموده و نهایتا پیشنهادهایی را ارائه کنیم.

امروزه گرایش فزاینده ای به رویکرد فرارشته ای در برنامه ریزی درسی در دانشگاه ها مشاهده می شود. مطالعات فرارشته ای از عرصه، مقاصد و هدف ها به حوزه اعمال و اقدامات در حال گذار است. در این رهگذر عینیت بخشی به رویکرد فرارشته ای در قلمروی برنامه درسی و رساندن آن از مرحله طرح به حیطه عمل مشکلاتی فراروی کارگزاران برنامه درسی قرار دارد. در این مقاله با نظر به مواضع مختلف در خصوص فرارشته ای، چارچوب مفهومی و مدل برنامه درسی فرارشته ای مبتنی بر لایه های علی آموزشی تبیین شده است و چالش ها و تعهدات ناظر بر آن در چهار گروه؛ ملاحظات فلسفی و پداگوژیکی، مسائل و مسئولیت های موثر بر فرآیند تدریس، مسائل و مسئولیت های موثر بر دانشجویان، مسائل و مسئولیت های موثر بر طراحی دروس، دسته بندی و ارائه شده است.

پژوهش های میان رشته ای در جهان نوین و به ویژه در دهه های اخیر و در پی ظهور مسائل پیچیده و چند تباری اجتماعی- زیستی در جوامع شهروندی، مورد توجه دانش پژوهان دانشگاهی و مدیران ساختار های اجتماعی قرار گرفته است. نوپدید بودن و گسترش پژوهش های میان رشته ای و میزان و عمق امتزاج و تلفیق این علوم، موجب مطرح شدن گونه ها و رویکرد های متفاوتی از آن شده که کلان طیف های آن عبارتند از: چند رشته ای، بینا رشته ای و فرا رشته ای. میان رشته ای بین منابع اسلامی و به ویژه تفسیر قرآن با سایر علوم بشری، از این قاعده مستثنی نیست. پرسش اصلی مقاله حاضر که با روش مساله محور، توصیفی، تحلیلی و نظری کنکاش می شود، آن است که مستندات فرارشته ای بودن مطالعات تفسیری قرآن چیست؟ دستاورد این پژوهش، دستیابی به مستندات چهارگانه در احتساب مطالعات تفسیری قرآن به عنوان تحقیقی فرارشته ای به شرح ذیل است: اول، وجود شاخصه های چهارگانه پژوهش های فرارشته ای در مطالعات قرآنی؛ دوم، نقش مولفه های چهارگانه متن پژوهی (= نویسنده، متن، خواننده و واقعیت پنهان و تاریخی متن) در مطالعات تفسیری است که مقتضی فرا رشته ای می باشد؛ سوم، کاربست رویکرد های پنج گانه معناشناختی تحلیل واژه ها، تاریخی واژگان، گفتمان حاکم بر متن و معناشناسی شناختی زبان و ذهن که مقتضی عبور از مرز های تخصصی علوم می باشد؛ چهارم، ارتباط بنیادین مفاهیم قرآنی با کلان رشته های سه گانه (= علوم انسانی غیر تجربی و تجربی و علوم تجربی طبیعی) و گستره وسیعی از ذیل رشته های علمی.