درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه در دنیای رسانه، سریال های تلویزیونی یکی از ژانر های محبوبی است که توجه مخاطبان زیادی را به خود جلب نموده است. در این میان سریال ماهواره ای « عمر گل لاله» که به زبان فارسی در کانال GEM TV پخش می شود یکی از مهم ترین سریال هایی است که ذهن و وقتِ بینندگان به ویژه قشر زنان را به خود مشغول نموده است. مسئله اصلی تحقیق حاضر آن است که زنان به مثابه مخاطبان اصلی این سریال، آن را چگونه رمزگشایی می کنند؟ آیا گفتمان مسلط بر این سریال را می پذیرند یا رد می کنند یا با آن وارد تعامل می شوند؟ بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی چگونگی خوانش زنان از این سریال است. در راستای پاسخ به این مسئله، از رویکرد نظری تحلیل دریافت و نظریه هال بهره گرفته شد و برای گردآوری و تحلیل داده ها نیز از روش تحلیل روایت استفاده گردید. نتایج پژوهش بیانگر آن است که زنان، این سریال را به چهار شیوه رمزگشایی می کنند که عبارت اند از: جایگاه مسلط هژمونیک، تقابل جو، جرح و تعدیل شده و فراهژمونیک.

در سالهای اخیر ، تلویزیون دیگر نه به شکلی یک جانبه و عنوان جانشینی برای فعالیتهای دیگر یا به عنوان ویران کننده روابط خانوادگی ، بلکه به عنوان کانونی برای فعالیتهای خانوادگی و وسیله ای کار آمد مورد توجه قرار گرفته است . البته درک جایگاه تلویزیون به عنوان یک وسیله ، به تحقیقات دهه 1950 درباره توجه پژوهشگران به خانواده ، تحققات آنان بر افراد متمرکز بود . هر چند آنها فرد را در یک گروه مرجع مورد بررسی قرار می دادند ، اما این گروه مرجع اساسا نه خانواده ،بلکه محله یا اجتماع بود.از این رو بحث را می توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد . نخست از دیدگاه خانواده ، که از اجزای نظامخانواده بر می گردد. به طوری که نحوه استفاده هر خانواده از تلویزیون ، بر روش آن خانواده ( در جهت ساخت و حفظ خود به عنوان واحدی اجتماعی ) تاثیر می گذارد.دوم از دیدگاه رسانه،

بی تردید زن رکن اساسی خانواده است. اگر پزشک و روانشناس و جامعه شناس، برای بهبود وضعیت جامعه تلاش می کنند، یک معلم به ویژه اگر زن باشد کجا می تواند نقش آفرینی کند؟ سروده های حماسی ایلیاد هومر، حماسه های ملی چین و ژاپن، گاتاهای زرتشت، مزامیر داود و قصاید سلیمان و وِداها و اوپانیشادهای هندی، کهن ترین آثار مکتوب بشری هستند. رسالت این متون، از دیر باز گشودن روزنه های شناخت به روی انسان و راهی مطمئن جهت برقراری ارتباط میان آنان بوده است. مارکوس لوکانوس، از شعرای روم قدیم ، در باره ی شعر گفته است: ای نیروی مدهش و شگفت آور الهی...ای شعر! تنها تو می توانی همه را از چنگال مرگ نجات دهی! به خاطر همین نیروی شگفت است که در طول تاریخ ادبای بسیاری در رشته های مختلف اعم از پزشکی و فیزیک و غیره خالق ادبیات شده اند. امروزه منتقدان بسیاری معتقدند که ادبیات، تعادل روانی خواننده و جامعه را برقرار می سازد. سازمان جهانی یونسکو هر ساله برنامه هایی با عنوان ادبیات درمانی، تدارک می بیند. با پیچیدگی های زندگی انسان معاصر و توجه به جایگاه های بالای مدیریتی زنان در جهان، می توان نسخه ی درمانی قابل اطمینانی برای جامعه ی بیمار جهانی نوشت. بایستی با برقراری ارتباط بیشتر میان زنان و اقشار مختلف جامعه، با ادبیات و با به کارگیری توان بالای ارتباطی زنان، جامعه را به سمت آرامش سوق داد. پیشگامی زنان در این فراخوانی، کم هزینه ترین، ساده ترین و در دسترس ترین نسخه ی درمان بیماری جامعه ی جهانی است. اگر جامعه ی جهانی بتواند به این مهم دست یابد، به آرامش  و شکوفایی وامنیت انسان دست یافت.

این مقاله تلاش کرده است الگوی رفتار اشتراک دانش متخصصان ایرانی را در فضای مجازی موردمطالعه قرار دهد. بدین منظوراز مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند، روش دلفی و پرسشنامه الکترونیک به عنوان ابزار تحقیق در دو مرحله کیفی و کمی استفاده شده است. به منظور تأمین اهداف تحقیق، مصاحبه با خبرگان مسلط بر موضوع تا تحقّق "کفایت نظری" ادامه یافته است. پس از آن به منظور تأیید و یا تصحیح شاخص های شناسایی شده از تحلیل محتوای کیفی متن مصاحبه ها، از روش دلفی استفاده شد. بدین ترتیب الگوی رفتار اشتراک دانش از دل داده های مرحله کیفی پژوهش استخراج شد. پس از آن به منظور اعتبارسنجی کمّی الگو، پرسشنامه های الکترونیک از طریق روش زنجیره ای در اختیار 299 نفر (نرخ بازگشت، 77%) از کاربران شبکه تخصصی قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار Smart PLS و تکنیک تحلیل عاملی تأییدی تحلیل و وزن متغیرها مشخص گردید. در الگوی رفتار اشتراک دانش متخصصان در فضای مجازی به ترتیب اهمیت: شاخص های ابعاد فردی، گروهی و محیطی، استخراج شدند. شاخص های بُعد فردی به ترتیب انگیزش، اخلاقیات، شخصیت (شامل برونگرا، سازشکار و خود گشوده)، توانایی، نگرش به منظور اشتراک دانش و امینت روانی می باشد. بُعد گروهی دارای 3 شاخص منافع مشترک، ساختار گروه و سرمایه اجتماعی است. مؤلفه های بُعد محیطی شامل تکنولوژیکی (الزامات فنی شبکه های اجتماعی تخصصی)، سیاسی- حقوقی (سیاست گذاری فضای مجازی کشور)، اقتصادی (هزینه و تنوع بسته های اینترنت) اجتماعی- فرهنگی (سبک زندگی متخصصان و شخصیت ملی) می باشد.

بازی های سنتی، بخشی از فرهنگ عامه هستند که در آن تعامل و مشارکت میان افراد یک گروه به خوبی نمایش داده می شود. در میان برنامه های رادیویی مسابقه های رادیویی هم با تکیه بر همین اصل تولید می شوند. هدف این تحقیق آن است که به برنامه سازان رادیویی شیوه استفاده از بازی های سنتی را برای نوآوری در طراحی مسابقات رادیویی یادآوری کند. شاید به نظر برسد بیشتر بازی های سنتی، حرکتی و تصویری اند و به شکل مرسوم آن نمی تواند در مسابقه های رادیویی کاربرد داشته باشند؛ همچنین محدودیت زمان و شنیداری بودن مسابقه های رادیویی سبب می شود که دایره انتخاب بازی های سنتی محدود باشد. اما برخی از بازی های سنتی به شکل مرسوم، الگوی مناسبی برای مسابقه های رادیویی هستند ازجمله: بازی توپ و الفبا، نمایش (قصه گویی، نقالی) مشاعره. در برخی از آیتم های اجرا شده در مسابقه های رادیویی فعلی، با الگوبرداری و اقتباس از بازی ها، تنوع در ساختار را شاهد بوده ایم. اما این تحقیق توصیه های جدیدی برای ساخت مسابقات مبتنی بر بازی های محلی دارد. در این تحقیق سعی شده است  با رویکرد کیفی و  مطالعه موردی مسابقات رادیویی مورد بررسی قرار گیرند. تحلیل محتوای نمونه هایی از مسابقات رادیویی صدای جمهوری اسلامی ایران و مصاحبه با برنامه سازان و تهیه کنندگان مسابقه های رادیویی و تحلیل  محتوای برخی از بازی های سنتی و بومی محلی در حوزه بازی های کلامی، حرکتی، نمایشی الگوی مناسبی برای تبدیل بازی های سنتی به مسابقه رادیویی مطرح می کند. یافته های تحقیق نشان می دهد که اگرچه در نگاه اول بازی های سنتی کلامی با ساختار مسابقات رادیویی هماهنگی بیشتری دارند؛ اما حتی بازی های حرکتی و حسی هم با استفاده از ظرفیت های نمایش های رادیویی و رادیو نما می توانند در طراحی مسابقات جدید استفاده شوند.

پس از همگرائی صنایع مخابراتی و رایانه‌ای و در نتیجه فراهم شدن امکانات شبکه‌های جهانی برای انتقال داده‌ها و اطلاعات، فناوری اطلاعات در رأس دیگر مباحث مربوط به فناوری قرار گرفت. از مهم‌ترین زمینه‌های کاربرد فناوری اطلاعات می‌توان به توسعه آموزش در تمام سطوح اشاره کرد. یکی از خصیصه‌های فناوری اطلاعات که کاربری آن در کلیه شئون قابل ملاحظه است، سرعت توسعه است. این سرعت ناشی از بستر ارتباطی مناسبی است که اکنون در سراسر جهان گسترده شده است. دیگر خصیصه مهم فناوری اطلاعات پویائی و تحول پذیری بسیار وسیع آن است‌ به طوری که با اطمینان می‌توان آن‌را متحول‌ترین فناوری عصر حاضر دانست. بنابراین، یکی از مهم‌ترین و در عین حال مشکل‌ترین مراحل توسعه فناوری اطلاعات در زمینه آموزش، تصمیم‌گیری در مورد اولویت‌ها و همچنین خط مشی مورد نیاز برای این‌ کار است. در واقع سؤال اصلی آن است که از کجا آغاز کنیم، در مسیر کدام اولویت‌ها حرکت کنیم و به کدام هدف برسیم. اما یافتن این مسیر و تعریف مبدا و مقصد در محیط آموزش‌های الکترونیکی که دارای همان دو خصیصه توسعه سریع و تحول مداوم است کاری بسیار ظریف و دقیق است. در نتیجه لازم است اولویت‌ها در توسعه آموزش الکترونیکی از دیدگاه جغرافیای فرهنگی‌، جغرافیای آمادگی برای آموزش‌های الکترونیکی، ‌محتویات دروس الکترونیکی، ‌هزینه‌ها و بودجه‌ها و مهم‌تر از همه عامل نیروی انسانی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. توجه داشتن به عناوین اولویت‌ها حداقل اطلاعات لازم برای تعیین سیاست‌های اجرایی است. بدیهی است در مرحله بعد لازم است هر یک از عناوین به دقت تحلیل شده و در مقایسه با دیگر عناوین سنجیده شوند تا راهکارهای لازم برای قدم‌های بعدی مشخص شود. در نتیجه بر اساس اولویت‌ها و در واقع بر اساس تعیین آنها می‌توان به یک جمع‌بندی برای تعیین خط‌مشی توسعه آموزش‌های الکترونیکی در ایران رسید. آنچه در حال حاضر می‌تواند موجب نگرانی باشد اشتیاق شدید مردم و مسئولان به توسعه آموزش الکترونیکی بدون تعیین خط‌مشی لازم برای نیل به این امر است. در این مقاله سعی شده است ضمن برشمردن عناوین موضوعاتی که در تعیین خط مشی اهمیت دارند،‌ نظر مسئولان و دست‌اندرکاران آموزش‌های الکترونیکی به اهمیت برخی از آنها و به خصوص به سطوح مختلف اولویت‌ در بعضی از موارد جلب شود. در پایان ضمن ارائه مدلی برای تعیین خط مشی آموزش‌های الکترونیکی، اهمیت این موضوع در توسعه آموزش‌های الکترونیکی ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد.