الگوی حکمرانی هیئت محور: نقش هیئت های مذهبی در تحقق حکمرانی اسلامی مبتنی بر مشارکت مردمی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
این پژوهش با هدف تحلیل نقش هیئت های مذهبی در تحقق حکمرانی اسلامی مبتنی بر مشارکت مردمی و با روش نظریه داده بنیاد انجام شد. یافته ها نشان می دهد هیئت های مذهبی، به مانند سرمایه اجتماعی نهادینه شده، با تکیه بر آموزه های شیعی و شبکه های غیر متمرکز مردمی، در پُر کردن خلأهای حکمرانی رسمی نقشی کلیدی ایفا می کنند. این نهادها از طریق سه سازوکار اصلی تأثیرگذار هستند: تولید گفتمان (تبیین مفاهیمی مانند مقاومت و عدالت در مراسم مذهبی)، شبکه سازی مردمی (ایجاد گروه های جهادی برای حل مسائل محلی) و مدیریت بحران (همکاری در شرایط اضطراری مانند سیل و همه گیری). الگوی ارائه شده تحت عنوان «حکمرانی هیئت محور»، نشان می دهد هیئت ها با ترکیب سنت، فناوری و مشارکت داوطلبانه، نه تنها هزینه های حکمرانی را کاهش، بلکه مشروعیت نظام را از طریق تقویت پیوند دولت ملت افزایش می دهند. این الگو با مدل های غربی حکمرانی تفاوت بنیادین دارد؛ چرا که مشروعیت آن نه از ساختارهای سلسله مراتبی، بلکه از اعتماد عمومی به نهادهای مردمی نشئت می گیرد. این پژوهش پیشنهاد می کند با تدوین سند راهبردی، حمایت مالی هدفمند و ایجاد چارچوب های قانونی، از ظرفیت هیئت ها در گام دوم انقلاب به صورت نظام مند بهره گیری شود. این مطالعه بر ضرورت تبدیل هیئت ها به «قطب های فرهنگی اجتماعی» و ادغام آن ها در دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی تأکید دارد.The Hey’at-Centered Governance Model: The Role of Religious Assemblies (Hey’ats) in Realizing Islamic Governance Based on Public Participation
This study explores the role of religious assemblies (Hey’ats) in realizing Islamic governance through public participation, using Grounded Theory methodology. Findings reveal that religious assemblies, as institutionalized social capital, leverage Shia teachings and decentralized civic networks to address gaps in formal governance. These entities operate through three core mechanisms: Discourse Production (promoting concepts like resistance and justice in religious rituals), Public Networking (forming grassroots groups to resolve local issues), Crisis Management (collaborating during emergencies such as floods or pandemics). The proposed “Assembly-Centered Governance Model” demonstrates how Hey’ats reduce governance costs and enhance regime legitimacy by merging tradition, technology, and voluntary participation. Unlike Western governance models, this framework derives legitimacy not from hierarchical structures but from public trust in civic institutions. The study recommends strategic measures, including policy frameworks, targeted financial support, and legal reforms, to systematically integrate Hey’ats into Iran’s governance architecture during the Second Phase of the Revolution. It also emphasizes transforming Hey’ats into “socio-cultural hubs” and leveraging their potential in Iran’s public diplomacy. By bridging the gap between state and society, Hey’ats exemplify an indigenous model of Islamic governance that prioritizes communal ethics and adaptive problem-solving.
تبلیغات
