واکاوی نقش بازار در انسجام فرم و شبکه فضای شهری، مورد پژوهی بازار کرمان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
انسجام کالبدی شهر، فرآیند سازمان دهی عناصر متنوع و وابسته به هم در شکل شهر بوده که در آن پیوند و روابط متقابل میان اجزا ضروری است. با تأمل در نحوه تکوین و توسعه شهر ایرانی و بررسی روابط میان اجزای تشکیل دهنده آن، پیکره ای منسجم و شبکه ای انتظام یافته نمایان می شود و بازار به عنوان عنصری نظم ، ساختار و جهت دهنده به فرم فیزیکی شهر و فضاهای شهری معرفی می شود. از این رو شناسایی و ادارک جوهره انسجام بخش بازار بر شکل گیری فرم و ساختار فضاهای شهری معاصر در این پژوهش مورد تاکید قرار می گیرد. هدف واکاوی نقش بازار در انسجام فرم کالبدی و ایجاد شبکه منسجم فضاهای شهری است. چنین شبکه ای به علت ایجاد انسجام و تقویت ساختار و عملکرد شهر، رشد و شکوفایی شهر را درپی خواهد داشت. این پژوهش درپی کشف مؤلفه های تاثیرگذار بر انسجام شبکه فضاهای شهری با محوریت بازار از یکسو و ارایه الگوی مفهومی از سوی دیگر و ارزیابی آن در بافت تاریخی کرمان است. روش پژوهش ترکیبی (کمی و کیفی) است. ازتحلیل محتوای کیفی برای بیرون کشیدن مفاهیم پنهان در داده های متنی منتخب استفاده شد تا به یک مدل مفهومی که نظم های نهفته و الگوهای تکرارشونده را نشان می دهد، رسید. برای ارزیابی مدل از روش های کمی (آماری و نرم افزاری) استفاده شد. ارزیابی مدل در بافت تاریخی کرمان نشان داد که امروزه بازار به عنوان یک مرکز نیرومند که کاملا تدریجی و از طریق سازماندهی خرد به کلان شکل یافته همچون یک کل منسجم به تولید نظم فضایی و تشدید پیوستگی کالبدی میان توده و فضا کمک می کند. بازار در کنار خیابان (عنصر شهرسازی مدرن) هنوز سبب یکپارچگی ساختار و عملکرد شهر و محلات آن می شود. تغییر در الگوهای ساختاری وعملکردی شهر کهن و مدرن سازی بدون توجه به ساختاروعملکرد فضا می تواند نقش بازار را در انسجام فرم و فضای شهری تغییر دهد از این رو تقویت بازار به عنوان یک سیستم خودساختار دهنده و توجه به نقش انسجام بخش آن در ساختار و عملکرد شهر می تواند انسجام فرم شهر را تضمین و سبب شکل گیری شبکه ای منسجم از فضاهای شهری شود.Analysis of the Role of the Bazaar in the Coherence of Form and Urban Space (A Case Study of the Old Fabric of Kerman, Iran)
The historical core of a city shapes its identity and physical form, reflecting the city's growth and history. Creating a cohesive network of urban spaces that integrates old and contemporary areas is crucial. Bazaars historically exemplified this model but have undergone significant changes due to urban design and planning issues. This research aims to dissect the historical role of bazaars in shaping urban form and their impact on the overall spatial coherence of the city. The ultimate goal is to develop a conceptual model for creating a coherent urban space network. Such a network, emphasizing both structure and function, will contribute to the city's growth and prosperity. Employing a mixed-methods approach, this study utilizes qualitative content analysis to extract key concepts related to the coherence of urban form and space networks. By analyzing the underlying structures of the content, a conceptual model is developed that reflects recurring and passive patterns. The research employs a three-round fuzzy Delphi method to validate the identified codes. Finally, the model is evaluated within the historical context of Kerman using both qualitative and quantitative methods. The results show that the constituent elements of urban form to create a coherent urban spaces network include street/bazaar, block/building, land use, and activity in two dimensions of structure and function. Assessing the model within Kerman's historical context reveals that bazaars serve as powerful centers organically shaped through micro-to-macro processes, significantly contributing to the city's spatial order and physical connections. Even in modern cities with designated streets, bazaars continue to play an essential role in maintaining structural integrity and functional coherence across neighborhoods.
تبلیغات
