واکاوی کمی و کیفی توان های ژئواکونومیکی حوزه خزر (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه: امروزه توجه به توانمندی های دریایی یکی از مهمترین رویکردهای دولت ها در راستای تحقق توسعه پایدار به شمار می رود. دریای خزر به عنوان یک منطقه منحصر به فرد ژئوپلیتیک، با دارا بودن مواهب محیطی، موقعیت ویژه و ظرفیت های مساعد، تاثیر بسزایی بر توسعه مناطق و کشورهای پیرامونی خود به ویژه توسعه ژئواکونومیک دارد. هدف: این مقاله با هدف واکاوی کمی و کیفی توان های ژئواکونومیکی حوزه خزر به رشته تحریر درآمده است. روش شناسی: نگارندگان با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای و پیمایشی درصدد پاسخگویی به سوال این پژوهش که عبارت است از "کمی و کیفی توان های ژئواکونومیکی حوزه خزر چگونه است؟" برآمده است. چنانکه ادبیات، مبانی نظری و یافته های توصیفی پژوهش از طریق مراجعه به کتب معتبر، مقالات علمی، آمارنامه ها و پژوهش های مرتبط و یافته های پیمایشی از طریق تدوین و تنظیم پرسشنامه و توزیع آن میان حجم نمونه شامل 271 نفر از اعضای انجمن ژئوپلیتیک ایران در فضای مجازی (930 نفر) که به صورت تصادفی ساده مورد پرسش قرار گرفتند، گردآوری شده است. یافته های میدانی با تکیه بر نرم افزار spss و آزمون های آماری در جهت ارزیابی فرضیه پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: حوزه دریای خزر به عنوان قلمرو جغرافیایی پژوهش مدنظر نگارندگان قرار گرفته است. یافته ها و بحث: بررسی های کتابخانه ای نشان می دهد : ظرفیت های اقتصاد دریا محور خزر و کنش های مرتبط با آن در قالب منابع بیولوژیک، اقتصاد انرژی، گردشگری ساحلی، صنعت کشتیرانی، موقعیت ممتاز بنادر، مناسبات مشترک ژئوکالچر، رویکردهای قدرت های منطقه ای فرامنطقه ای با محوریت ایرن بر توان های ژئواکونومیکی حوزه موثر است. همچنین یافته های پژوهش که از طریق بررسی های پیمایشی و از طریق تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار spss به دست آمده است حاکی از آن است بر اساس مقدار میانگین هر یک از گویه های پرسشنامه، مولفه های واقع شدن در مسیر کریدورهای شمال- جنوب، همسایگی خزر با روسیه، اشتراک فرهنگی پیرامون خزر، موقعیت اوراسیایی خزر و همجواری خزر با قفقاز و آسیای مرکزی، بیش از سایر مولفه ها بر کمیت و کیفیت توان ژئواکونومیکی حوزه خزر تاثیرگذار هستند. نتیجه گیری: ظرفیت های اقتصاد دریا محور حوزه دریای خزر زمینه های توسعه مناسبات ژئواکونومیکی جمهوری اسلامی ایران را فراهم می آورد.Quantitative and qualitative analysis of the geoeconomic potential of the Caspian Basin
Introduction: The Caspian Sea as a unique geopolitical region, with its environmental benefits, unique location and favorable capacities, has a significant impact on the development of the surrounding regions and countries, especially geoeconomic development. Objectives: This article has been written with the aim of quantitative and qualitative analysis of the geoeconomic potential of the Caspian Basin. Methodology: The present study has been done in a descriptive-analytical manner with the benefit of library studies and survey studies. Geographical Context: The Caspian Sea basin has been considered as a geographical territory of research by the authors. Results: Library studies show: the capacities of the Caspian Sea-based economy and related actions in the form of biological resources, energy economics, coastal tourism, shipping industry, privileged ports, common geocultural relations, approaches of regional powers Trans-regional with a focus on Iran is effective on the geoeconomic capabilities of the field. Also, the research findings obtained through survey surveys and data analysis using SPSS software indicate that based on the average value of each item in the questionnaire, the components located in the corridor path. North-south, Caspian's neighborhood with Russia, cultural sharing around the Caspian Sea, Caspian Eurasian position and Caspian proximity to the Caucasus and Central Asia, more than other components affect the quantity and quality of geo-economic potential of the Caspian Basin. Conclusion: The capacities of the Caspian Sea-based maritime economy provide the grounds for the development of geo-economic relations of the Islamic Republic of Iran.
تبلیغات
